Bethan Gwanas yn derbyn yr anrhydedd uchaf ym maes llyfrau plant yng Nghymru:
Cyhoeddi derbynnydd Gwobr Mary Vaughan Jones 2024

Mae Gwobr Mary Vaughan Jones 2024, yr anrhydedd uchaf ym maes llyfrau plant yng Nghymru, wedi ei dyfarnu i Bethan Gwanas, i ddathlu ei chyfraniad rhagorol i lenyddiaeth i blant a phobl ifanc.

Fe gyflwynir y wobr bob tair blynedd gan Gyngor Llyfrau Cymru er cof am Mary Vaughan Jones, a fu farw yn 1983, i berson a wnaeth gyfraniad arbennig i faes llenyddiaeth plant yng Nghymru.

Yn ystod ei gyrfa fel awdur, mae Bethan wedi cyhoeddi 51 o lyfrau amrywiol ar gyfer plant, pobl ifanc, oedolion iaith gyntaf a dysgwyr. Mae hi wedi gwneud cyfraniad eang a gwerthfawr i lenyddiaeth plant a phobl ifanc ac mae ei straeon yn aml yn cynnwys cymeriadau benywaidd cryf a phenderfynol, fel Efa yng nghyfres Y Melanai.

Mae hi wedi ennilll Gwobr Tir na n-Og ddwywaith – gyda Llinyn Trôns yn 2001 a Sgôr yn 2003. Ystyrir nifer o’i llyfrau bellach yn glasuron llenyddol i blant a phobl ifanc, fel Llinyn Trôns, Ceri Grafu, Gwylliaid, Pen Dafad a chyfres Cadi ar gyfer darllenwyr iau.

Dywedodd Helgard Kause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Mae cyfraniad Bethan Gwanas at faes llenyddiaeth i blant a phobl ifanc yng Nghymru yn eithriadol ac mae’n bleser cael cyflwyno Gwobr Mary Vaughan Jones 2024 iddi i gydnabod ei chyflawniadau niferus yn y maes hwn. Yn ogystal ag ysgrifennu straeon gwych, mae Bethan yn angerddol am hyrwyddo darllen a llyfrau Cymraeg, ac mae hi’n gweithio’n ddiflino gydag ysgolion a llyfrgelloedd, ac ar-lein, i ysbrydoli plant a phobl ifanc i ddarllen. Llongyfarchiadau mawr i chi, Bethan, ar y wobr haeddiannol hon.”

Dywedodd Bethan Gwanas: “Ges i andros o sioc. Ro’n i mewn pwyllgor ac yn sydyn, mi gerddodd pwysigion y Cyngor Llyfrau i mewn. “Bethan, roeddet ti’n meddwl dy fod ti yma i bwyllgora, ond…” Roedd o’n teimlo fel croes rhwng This Is Your Life a’r Brodyr Bach. Fy ymateb cyntaf oedd, “Be sy haru chi?’ ond wedyn dyma sylweddoli: “Na, dwi’n haeddu hyn!” Wedi oes o wasanaeth, mae rhai’n cael cloc. Dwi’n cael Tlws Coffa Mary Vaughan Jones! A do, dwi wedi dotio, ac yn diolch o waelod calon am yr anrhydedd. Mae’n golygu’r byd i mi.”

Magwyd  Bethan Gwanas yn y Brithdir ger Dolgellau. Ar ôl graddio mewn Ffrangeg ym Mhrifysgol Aberystwyth, cafodd nifer o swyddi gwahanol, gan gynnwys gweithio gyda’r VSO yn Nigeria, dod o hyd i extras ar gyfer Rownd a Rownd, dysgu plant Cymru sut i ganŵio a dringo yng Nglan-llyn, a chyflwyno rhaglenni garddio a theithio ar y cyfryngau.

Cynhelir dathliad arbennig ym mis Tachwedd i ddathlu cyflawniad Bethan ac i gyflwyno’r wobr iddi yng nghwmni teulu a chyfeillion o’r byd llyfrau a thu hwnt.

YSBRYDOLI DARLLENWYR IFANC YN Y DOSBARTH

Mae gan athrawon mewn ysgolion ledled Cymru adnodd newydd i’w helpu i ysbrydoli cariad at ddarllen gyda’u dysgwyr ifanc.

Heddiw, 1 Hydref, mae Cyngor Llyfrau Cymru wedi lansio Pecyn Dathlu Darllen ar gyfer ysgolion cynradd ac uwchradd, sy’n llawn dop o syniadau, gweithgareddau ac adnoddau arbennig i fwynhau darllen yn y dosbarth.

Crëwyd y pecyn yn dilyn adborth a dderbyniwyd gan athrawon yng Nghymru yn gofyn am adnoddau i’w helpu i ddathlu darllen trwy gydol y flwyddyn, yn ogystal â nodi dathliadau poblogaidd eraill fel Diwrnod y Llyfr ym mis Mawrth a Diwrnod y Llyfr a Hawlfraint UNESCO ym mis Ebrill.

Dywedodd Ruth James, athrawes yn Ysgol Gymraeg Bro Ogwr: “Roedd llu o syniadau newydd sbon yno fyddai’n ennyn diddordeb y disgyblion i ddarllen. Mae cael adnodd fel hyn mor werthfawr. Byddwn ni bendant yn defnyddio nifer o’r gweithgareddau eleni ac yn annog gweddill y staff hefyd i’w defnyddio. Dwi ddim yn gallu pwysleisio digon bwysigrwydd creu diwylliant darllen ar lawr y dosbarth.”

Dywedodd Bethan Jones, Pennaeth yr Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen: “Rydym wrth ein boddau’n cynnig y pecyn arbennig yma i athrawon ledled Cymru, i’w helpu nhw i feithrin cariad at ddarllen ac i fwynhau llyfr arbennig gyda dysgwyr yn y dosbarth.

“O’n harolwg ysgolion a gynhaliwyd yn 2023, rydym wedi derbyn y neges yn glir gan athrawon y bydden nhw’n croesawu adnoddau i’w helpu nhw i greu mwy o gyfleoedd i ddathlu darllen yn y dosbarth drwy gydol y flwyddyn.

“Mae’r pecyn yn rhoi sylw i ddetholiad o lyfrau o Gymru, ac mae’n cynnwys gweithgareddau, canllawiau trafodaeth a recordiadau o awduron. Mae hefyd yn cynnig cysylltiadau at bynciau ar draws y Cwricwlwm i Gymru, ynghyd â syniadau y gellid eu haddasu ar gyfer astudio llyfrau eraill.

“Mae’r pecyn hefyd yn llawn syniadau gwych ar gyfer dathlu llyfrau o fewn y dosbarth a thu hwnt – o ddigwyddiadau darllen, cyfnewid llyfrau, arddangosfeydd a gwasanaethau – er mwyn rhoi darllen a chariad at lyfrau wrth graidd bywyd yr ysgol.

“Rydym yn wir obeithio bydd y pecyn yn ateb y galw gan athrawon am adnoddau i’w helpu yn y dosbarth i wneud darllen er pleser yn rhan o batrwm dyddiol yr ysgol.”

Mae’r Pecyn Dathlu Darllen ar gael i ysgolion ei lawrlwytho o wefan y Cyngor Llyfrau: Pecyn Dathlu Darllen | Cyngor Llyfrau Cymru

HER YR HYDREF

• Eisiau darllen mwy o lyfrau Cymraeg ond ddim yn gwybod ble mae dechrau?
• Ydy dod o hyd i amser i chi’ch hunan yn brin?
• Angen her i’w chyflawni dros yr hydref?

Ymunwch â Her yr Hydref!

Os ydy’n anodd cael hyd i amser i ymlacio, neu os carech chi ddarllen mwy ac ymgolli mewn llyfr da ond bod amser yn brin, mae Her yr Hydref yn ffordd wych o ddechrau arni.

Mae’r her yn eich annog i ddarllen un llyfr Stori Sydyn bob wythnos yn ystod mis Hydref. Mae’r gyfres arbennig hon o lyfrau byrion gan awduron poblogaidd yn cynnig y cyfle perffaith i bori mewn llyfr – hyd yn oed os mai dim ond ychydig o funudau bob dydd sydd gennych.

Mae nifer o lyfrau Stori Sydyn o bob math ar gael yn y Gymraeg, rhai ffuglen a ffeithiol, gan awduron fel Fflur Dafydd, Dylan Ebenezer a Manon Steffan Ros. Gyda’r llyfrau yn costio £1 yr un, ac yn rhyw 100 o dudalennau o hyd, maen nhw’n berffaith ar gyfer taith trên i’r gwaith, darllen dros amser cinio neu ddeg munud gyda phaned, gyda theitlau newydd yn cael eu cyhoeddi bob blwyddyn fel rhan o’r cynllun. Eleni, cyhoeddir y ddwy gyfrol newydd yn y Gymraeg gan y Lolfa:

Deffro’r Ddraig – Rygbi Cymru 1998–2024 gan Seimon Williams. Llyfr am rygbi Cymru yn yr oes broffesiynol sy’n edrych ar y gemau mawr, y prif gymeriadau a rhai o straeon pwysicaf y gamp dros y chwarter canrif diwethaf. Daw’r stori i ben drwy edrych ar y garfan ifanc, a thaith yr haf i Awstralia yn 2024.

Tywyllwch y Fflamau gan Alun Davies. Mae’n rhaid i’r Ditectif Bedwyr Campell gamu’n ôl i’r gorffennol wedi i lun gwerthfawr ddod i’r fei – llun o ferch ifanc yn cael ei llosgi ar goelcerth. Mae’r llun yn gysylltiedig â llofruddiaeth casglwr celf yn ardal Aberystwyth ddeg mlynedd ynghynt. A fydd Ditectif Campell yn llwyddo i ddod o hyd i’r lleidr a’r llofrudd?

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Rydym i gyd yn gwybod pa mor anodd gall hi fod i gael awr neu ddwy i ymlacio ac ymgolli mewn llyfr da. Y peth gorau am gyfres Stori Sydyn ydy’r ffaith bod y llyfrau wedi’u hysgrifennu ar gyfer pobl brysur, felly gallwch chi fwynhau llyfr gwych gan awdur arbennig mewn ychydig o sesiynau byr. Mae Sialens Her yr Hydref yn ffordd hawdd i neilltuo amser i ddarllen bob wythnos, ac efallai byddwch chi’n darganfod eich hoff awdur nesaf ar yr un pryd!”

I ddarllenwyr sydd wedi mwynhau cyfres Amdani i ddysgwyr, mae llyfrau Stori Sydyn yn gam naturiol tuag at ddarllen llyfrau hirach.

Dywedodd Helen Prosser, Cyfarwyddwr Dysgu ac Addysgu yn y Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol: “Mae’r Ganolfan yn falch iawn o gefnogi Her yr Hydref. Mae llyfrau cwrs a llyfrau darllen hamdden i ddysgwyr yn bwysig iawn o safbwynt datblygu sgiliau dysgu Cymraeg, ond hefyd yn bwysig i’r diwydiant cyhoeddi a gwerthu llyfrau. Byddwn ni’n annog ein dysgwyr sy’n ddarllenwyr brwd i ymuno yn hwyl ymgyrch Her yr Hydref.”

Datblygwyd rhaglen Stori Sydyn (Quick Reads) gan y Reading Agency, ac fe’i cydlynir yng Nghymru gan y Cyngor Llyfrau, diolch i arian gan Lywodraeth Cymru. Mae’r cyllid yn cefnogi cyhoeddi llyfrau Stori Sydyn / Quick Reads o Gymru yn y Gymraeg ac yn Saesneg, bob blwyddyn. Cyhoeddir y ddau deitl Saesneg o Gymru eleni gan Graffeg: Five Nights Out gan yr ecolegydd Hugh Warwick, a Piebald gan Nicola Davies.

Dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, Lynne Neagle AS: “Mae darllen yn sgìl hollbwysig sy’n hanfodol trwy gydol ein bywydau. Gyda chymaint ohonom yn teimlo nad oes gennym yr amser i ddatblygu’r sgiliau hynny, mae Her yr Hydref yn rhoi’r cyfle perffaith i ni. Mae’n bleser mawr cael ymgolli mewn llyfr, ac rwyf wrth fy modd bod mwy o lyfrau Cymraeg Stori Sydyn wedi eu cyhoeddi gyda chymorth cyllid Llywodraeth Cymru.

“Rwy’n dymuno pob lwc i chi i gyd gyda’r her hon. Darllen Hapus!”

Gallwch ddilyn Her yr Hydref ar Instagram @llyfrau.cymru o 1–31 Hydref 2024.

Mae rhestr o lyfrau Stori Sydyn diweddar ar gael ar wefan y Cyngor Llyfrau llyfrau.cymru

Folding Rock –
Cyhoeddi cylchgrawn llenyddol newydd sbon i ddarllenwyr yng Nghymru a thu hwnt

Heddiw mae Cyngor Llyfrau Cymru wedi cyhoeddi pwy sydd wedi derbyn £80,000 o arian blynyddol i gyhoeddi cylchgrawn llenyddol newydd o Gymru.

Bydd Folding Rock: New Writing from Wales and Beyond yn rhoi llwyfan i awduron newydd a chydnabyddedig, gan ddathlu llenyddiaeth Gymreig yn Saesneg. Fe’i sefydlir gan yr awdur, golygydd a’r cynhyrchydd creadigol, Kathryn Tann, a’r golygydd a’r dyluniwr, Robert Harries.

Dyfarnwyd yr arian am gyfnod o bedair blynedd, hyd at Fawrth 2028, yn dilyn hysbysebu tendr agored ar gyfer cylchgrawn llenyddol Saesneg newydd ym mis Mawrth 2024. Fe gwblhawyd y broses dros yr haf, a bydd Folding Rock yn cyhoeddi ei rifyn cyntaf ym mis Mawrth 2025.

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Hoffwn gynnig ein llongyfarchiadau gwresog i Kathryn a Rob o Folding Rock am eu cais llwyddiannus i sicrhau’r cyllid hwn. Roeddent wedi cyflwyno gweledigaeth i’r is-bwyllgor cyhoeddi am gylchgrawn a fydd yn amlygu ac yn dathlu’r goreuon o blith awduron Cymreig ac o Gymru, boed yn awduron newydd neu’n rhai cydnabyddedig – a chreu llwybr grymus, clir i ddoniau newydd allu cyhoeddi eu gwaith.

“Mae’r weledigaeth hon yn greiddiol i’n gwaith ni yn y Cyngor Llyfrau – i greu cyfleoedd i ddarganfod awduron newydd ac, yn y pen draw, i gryfhau’r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru wrth i’r genhedlaeth nesaf o awduron fireinio’u crefft.

“Rydym yn edrych ymlaen yn arw at weithio gyda’r fenter gyffrous newydd yma, ac at weld rhifyn cyntaf Folding Rock yn cyrraedd yn gynnar y flwyddyn nesa.”

Dywedodd Kathryn Tann o Folding Rock: “Mae Folding Rock yn ganlyniad blynyddoedd lawer o freuddwydio sut y byddai’n bosib i Rob Harries a minnau ddefnyddio ein sgiliau, ein profiad a’n hymddiriedaeth yn awduron Cymru i greu rhywbeth y byddai darllenwyr a chyhoeddwyr yn talu sylw iddo. Rydym mor ddiolchgar am yr holl gefnogaeth ac anogaeth a gawsom hyd yn hyn, ac ni allwn aros i weld i ble’r awn ni dros y blynyddoedd nesaf.”

Daw’r cyllid hwn o Lywodraeth Cymru trwy Cymru Greadigol, sydd yn ariannu’r masnachfreintiau pedair-blynedd ar gyfer cyfnodolion diwylliannol Saesneg. Gweinyddir y grant trwy Cyngor Llyfrau Cymru.

Dywedodd Jack Sargeant AS, Gweinidog y Diwydiannau Creadigol: “Mae Cymru Greadigol wedi ymrwymo i weithio gyda Chyngor Llyfrau Cymru i helpu i gefnogi sector cyhoeddi bywiog ac amrywiol yng Nghymru. Mae lansiad Folding Rock yn nodi pennod newydd gyffrous i’r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru, gan gynnig llwyfan newydd i leisiau newydd a chydnabyddedig, a dathlu llenyddiaeth Gymreig yn Saesneg. Edrychaf ymlaen at y rhifyn cyntaf yn 2025!”

Bydd rhifyn cyntaf Folding Rock yn cael ei gyhoeddi ym mis Mawrth 2025. Bydd tri rhifyn y flwyddyn, gyda chynnwys digidol ar gael ochr yn ochr â’r cylchgrawn print. Gallwch ddilyn Folding Rock ar y sianeli cyfryngau cymdeithasol https://linktr.ee/foldingrock, a chofrestru i dderbyn diweddariadau neu darganfod mwy ar foldingrock.com.

Digwyddiadau Llenyddol Eisteddfod Genedlaethol Rhondda Cynon Taf 2024

Dewch i fwynhau’r arlwy isod yn Eisteddfod Genedlaethol Rhondda Cynon Taf ym Mhontypridd rhwng 3–10 Awst 2024.

DYDD SADWRN, 3 AWST
11:00 | Stondin Cant a Mil
Irram Irshad
Cymraeg, Asiaidd a Balch

11:30 | Stondin Rily
Cyflwynwyr Stwnsh
Gemau rhyfeddol gyda chyflwynwyr Stwnsh

12:00 | Storyville, Pontypridd
Found in Translation: Art or Alcemi?
Digwyddiad wedi ei drefnu fel rhan o Cwr Stryd Felin Frinj – Storyville Books. Digwyddiad Saesneg.

12:30 | Y Babell Lên
Creu argraff: Trafod cyfrolau diweddar dau fardd
Bethan Mair sy’n sgwrsio gyda Martin Huws (Gwasg y Bwthyn) a Tegwen Bruce-Deans (Barddas) am eu cyfrolau barddonol diweddar. Trefnir gan Cwlwm Cyhoeddwyr Cymru.

13:00 | Stondin Paned o Gê
Paned gyda Megan Angharad Hunter a Dylan Huw
Yr awduron Megan Angharad Hunter a Dylan Huw sy’n sgwrsio am eu rhan yn rhaglen Writers at Work, Gŵyl y Gelli. Ariannir yn rhannol gan Lenyddiaeth Cymru.

14:00 | Maes D
Y Fawr a’r Fach 2
Mwy o Straeon o’r Rhondda gyda Siôn Tomos Owen.

14:15 | Stondin Rily
Amser Stori
Amser stori gyda chyflwynwyr Cyw.

14:30 | Stondin Cant a Mil
Ioan Kidd
Ioan Kidd yn arwyddo ei gyfrol ddiweddaraf, Tadwlad.

DYDD SUL, 4 AWST
11:00 | Stondin Cant a Mil
Alanna Pennar-Macfarlane
Pennar Bapur

11:00 | Stondin Ysgolion Cyfrwng Cymraeg Rhondda Cynon Taf
Curiad Coll 2
Alun Saunders yn trafod cyfieithu Curiad Coll 2.

14:00 | Maes D
Y Fawr a’r Fach 2
Mwy o Straeon o’r Rhondda gyda Siôn Tomos Owen.

11:30 | Y Babell Lên
O’r Cymoedd i’r byd: Addasu a chyhoeddi llyfrau
Dewch i wrando ar Manon Steffan Ros a Rachel Lloyd yn trafod addasu a chyhoeddi llyfrau gan weisg o’r Cymoedd a’u pwysigrwydd i’r Gymraeg. Trefnir gan Cwlwm Cyhoeddwyr Cymru.

13:00 | Stondin Paned o Gê
Paned gyda Nia Morais a Lee Newbury
Ymunwch â Nia Morais, Bardd Plant Cymru, a Lee Newbury, awdur cyfres The Last Firefox, am sgwrs ddifyr am lenyddiaeth plant.  Ariannir gan Lenyddiaeth Cymru.

14:15 | Stondin Rily
Amser Stori
Amser stori gyda chyflwynwyr Cyw.

15:00 | Y Babell Lên
Siôn Tomos Owen ac Ieuan Rhys
Sgwrs a sbort gyda Siôn Tomos Owen ac Ieuan Rhys.

16:00 | Y Babell Lên
100 Record
Eädyth yn sgwrsio gyda’r darlledwr Huw Stephens am ei gyfrol Wales: 100 Records.

DYDD LLUN, 5 AWST
10:30 | Y Babell Lên
Dewch am dro
Ymunwch ȃ Siôn Tomos Owen (Y Lolfa a Barddas) a Rhys Mwyn (Gwasg Carreg Gwalch) am sgwrs am hanes a thirwedd bro’r Eisteddfod. Yn dilyn y sgwrs bydd taith gerdded o amgylch y maes ac i Stondin Cant a Mil ble bydd cyfle i brynu cyfrolau Siôn a Rhys wedi’u llofnodi.  Trefnir gan Cwlwm Cyhoeddwyr Cymru.

11:00 | Stondin Barddas
Gruffudd Antur yn cyfweld Twm Morys
Gruffudd Antur yn cyfweld â Twm Morys – sesiwn i drafod y cylchgrawn, yn enwedig y rhifyn cyfredol. Mae Twm yn dod â’i gitâr neu’i fowthorgan hefyd.

11:30 | Stondin Rily
Cyflwynwyr Stwnsh
Gemau rhyfeddol gyda chyflwynwyr Stwnsh.

12:15 | Stondin Cant a Mil
Siôn Tomos Owen a Rhys Mwyn
Siôn Tomos Owen a Rhys Mwyn yn arwyddo eu cyfrolau.

12:30 | Stondin Y Lolfa
Archarwyr Byd Cyw
Lansiad Archarwyr Byd Cyw gyda Criw Cyw yn adrodd stori a chanu ambell i gân.

14:00 | Maes D
Y Fawr a’r Fach 2
Mwy o Straeon o’r Rhondda gyda Siôn Tomos Owen.

14:15 | Stondin Rily
Amser Stori
Amser stori gyda chyflwynwyr Cyw.

14:30 | Stondin Cant a Mil
Delwyn Siôn
Delwyn Siôn yn trafod ei gyfrol, Dyddie Da (Gwasg Carreg Gwalch).

15:30 | Stondin Rily
Genod Gwyrdd
Llio Maddocks yn trafod Genod Gwyrdd.

17:30 | Storyville Books, Pontypridd
BARN
Lansiad rhifyn Gorffennaf ac Awst o gylchgrawn BARN.

18:00 |  Stondin Paned o Gê
DRAMA
Dewch i weld detholiadau o ddramâu LHDTC+ Cymraeg wedi’u cyfarwyddo gan Juliette Manon. Maen nhw’n cynnwys: Dy Enw Farw gan Elgan Rhys, mewn cydweithrediad â Leo Drayton; Imrie gan Nia Morais a Nadolig (Baban, Dewch Adre)’ gan Nia Gandhi.

DYDD MAWRTH, 6 AWST
11:00 | Stondin Barddas
Siôn Tomos Owen
Siôn Tomos Owen yn diddanu a hyrwyddo’i gyfrol newydd, Pethau sy’n Digwydd.

11:00 | Stondin Cant a Mil
Josh Morgan
Cyfle i gwrdd a Josh Morgan, Sketchy Welsh.

11:00 | Stondin Cymraeg i Bawb
Dyddiadur Dripsyn
Owain Sion yn trafod addasu Dyddiadur Dripsyn.

11:30yb | Cymdeithasau
Hanesion Cudd
Menywod rhyfeddol Deiseb Heddwch 1924 – Y Bywgraffiadur Cymraeg gyda Catrin Stevens.

11:30 | Y Babell Lên
Ffynnon Taf, Iwerddon a Barbados
Iolo Cheung sy’n sgwrsio gyda’r awdur o Ffynnon Taf, Malachy Edwards (Gwasg y Bwthyn). Trefnir gan Cwlwm Cyhoeddwyr Cymru.

11:30 | Y Pentref, Calon Taf
Kevin Dicks
RCT – the true heartland of handball, Wales’ first national sport gyda Kevin Dicks.

13:00 |  Stondin Paned o Gê
Paned gyda Y Cwmni – Criw Cwmni Theatr yr Urdd
Paned gyda Y Cwmni – Criw Cwmni Theatr yr Urdd sy’n trafod eu cynhyrchiad newydd, Ble mae trenau’n mynd gyda’r nos a chwestiynau mawr eraill bywyd. Mewn partneriaeth gyda Urdd Gobaith Cymru.

14:00 | Maes D
Y Fawr a’r Fach 2
Mwy o Straeon o’r Rhondda gyda Siôn Tomos Owen.

14:15 | Stondin Rily
Amser Stori
Amser stori gyda chyflwynwyr Cyw.

14:30 | Bwthyn Gwerin
Atgofion Dawnsio Gwerin Cymreig
Lansiad Atgofion Dawnsio Gwerin Cymreig gan Mavis Williams-Roberts.

14:30 | Stondin Cant a Mil
Amser stori
Rhys ap Trefor sy’n darllen Y Gryffalo.

DYDD MERCHER, 7 AWST
11:00 | Stondin Barddas
Aron Pritchard
Aron Pritchard – cyfweliad am ei gyfrol newydd, Egin a sesiwn arwyddo.

11:00 | Stondin Cant a Mil
Hyderus
Cyfle i chwarae’r gêm Hyderus.

11:30 | Stondin Rily
Cyflwynwyr Stwnsh
Gemau rhyfeddol gyda chyflwynwyr Stwnsh.

13:00 | Stondin Paned o Gê
Paned gyda Steffan Donnelly a Lowri Morgan
Paned gyda Steffan Donnelly a Lowri Morgan – Sgwrs am theatr a mwy gyda Chyfarwyddwr Artistig Theatr Genedlaethol Cymru, Steffan Donnelly, a seren drama ddiweddaraf y cwmni, Brên. Calon. Fi., Lowri Morgan. Mewn partneriaeth gyda Theatr Genedlaethol Cymru. Ariannir gan Lenyddiaeth Cymru.

14:00 | Maes D
Y Fawr a’r Fach 2
Mwy o Straeon o’r Rhondda gyda Siôn Tomos Owen.

14:00 | Stondin Cant a Mil
Mari George
Mari George yn arwyddo Sut i Ddofi Corryn, enillydd Llyfr y Flwyddyn 2024.

14:15 | Stondin Rily
Amser Stori
Amser stori gyda chyflwynwyr Cyw.

15:00 | Y Babell Lên
Chwedlau llên gwerin
Cyfle i glywed am chwedlau, traddodiadau ac arferion poblogaidd ardal yr Eisteddfod a thu hwnt gyda Dr Delyth Badder ac Elidir Jones (Gwasg Prifysgol Cymru). Trefnir gan Cwlwm Cyhoeddwyr Cymru.

15:00 | Stondin Y Lolfa
Owain Glyndŵr
Owain Glyndŵr yn ymweld â’r stondin!

15:15 | Stondin Rily
Catrin Wyn Lewis
Sesiwn lles gyda Catrin Wyn Lewis.

15:30 | Cymdeithasau
Apêl Heddwch Menywod Cymru at fenywod yr Unol Daleithiau, 1924
Jill Evans yn traddodi darlith flynyddol Undeb Cymru a’r Byd.

18:30 | Stondin Paned o Gê
Cerddi. Cariad. Cwiar
Noson o farddoniaeth gariadus gan feirdd LHDTC+ yn cynnwys Leo Drayton, Sarah McCreadie, Durre Shahwar Rufus Mufasa a Nia Wyn Jones. Ariannir gan Lenyddiaeth Cymru.

DYDD IAU, 8 AWST
10:30 | Y Babell Lên
Dylanwad y fro
Siôn Tomos Owen yn cyflwyno Elidir Jones (Atebol), Rebecca Thomas (Gwasg Carreg Gwalch), Robat Powell a Mari George (Barddas) sy’n trafod dylanwad ardal yr Eisteddfod ar eu gwaith. Trefnir gan Cwlwm Cyhoeddwyr Cymru.

10:30 | Storyville, Pontypridd
Yr Apel – Women’s Peace Petition
Digwyddiad wedi ei drefnu fel rhan o Cwr Stryd Felin Frinj – Storyville Books.  Digwyddiad Saesneg.

11:00 | Stondin Barddas
Casia Wiliam
Casia Wiliam – sesiwn i blant yn seiliedig ar y gyfrol Y Gragen.

11:00 | Stondin Cant a Mil
Amser Stori
Amser stori gyda Theresa Mgadzah Jones, Mamgu, Mali a Mbuya.

11:30 | Stondin Rily
Cyflwynwyr Stwnsh
Gemau rhyfeddol gyda chyflwynwyr Stwnsh.

12:30 | Y Babell Lên
John Geraint
Jon Gower yn holi John Geraint am ei lyfr Up the Rhondda!

13:00 | Stondin Paned o Gê
Paned gyda Bethan Marlow a Lily Beau
Sgwrs gyda sgwenwyr dau o gynyrchiadau theatr mwyaf Cymru eleni, Bethan Marlow (Feral Monster) a Lily Beau (Ie, Ie, Ie). Cyfle i glywed am y sioeau, y broses ysgrifennu a mwy. Ariannir gan Lenyddiaeth Cymru.

14:00 | Maes D
Y Fawr a’r Fach 2
Mwy o Straeon o’r Rhondda gyda Siôn Tomos Owen.

14:00 | Stondin Y Lolfa
John Geraint
Sesiwn lofnodi gyda John Geraint, awdur Up the Rhondda!

14:00 | Stondin Rily
Casia Wiliam
Sesiwn stori a chreu gyda Casia Wiliam.

14:30 | Stondin Cant a Mil
Hanes yn y Tir
Elin Jones yn arwyddo copïau o Hanes yn y Tir.

15:00 | Stondin Y Lolfa
Owain Glyndŵr
Owain Glyndŵr yn ymweld â’r stondin!

15:00 | Storyville Books, Pontypridd
Yr Hen Iaith
Recordiad byw o bodlediad Yr Hen Iaith.  Digwyddiad wedi ei drefnu fel rhan o Cwr Stryd Felin Frinj – Storyville Books.

15:15 | Stondin Rily
Catrin Wyn Lewis
Sesiwn lles gyda Catrin Wyn Lewis.

18:00 | Storyville Books, Pontypridd
Celebrating the life of Gareth Miles
Digwyddiad wedi ei drefnu fel rhan o Cwr Stryd Felin Frinj – Storyville Books.  Digwyddiad Saesneg.

DYDD GWENER, 9 AWST
11:00 | Stondin Barddas
Elinor Wyn Reynolds yn holi Mari George
Elinor Wyn Reynolds yn holi Mari George Cyfle i werthu ei phamffled newydd, Rhaff, a Cherddi’r Arfordir.

11:00 | Stondin Cant a Mil
Rhisiart Arwel
Rhisiart Arwel ar y gitar.

11:30 | Stondin Rily
Cyflwynwyr Stwnsh
Gemau rhyfeddol gyda chyflwynwyr Stwnsh.

12:30 | Y Babell Lên
Pobl a Phryfed
Andrew Teilo sy’n trafod ei gyfrol Pobl a Phryfed.

13:00 | Stondin Paned o Gê
Paned gyda Rufus Mufasa, Nia Wyn Jones a Leo Drayton
Sgwrs am farddoniaeth ac ysgrifennu gyda’r beirdd, Rufus Mufasa, Nia Wyn Jones a Leo Drayton. Ariannir gan Lenyddiaeth Cymru.

14:00 | Stondin Y Lolfa
Cysgod y Mabinogi
Sesiwn lofnodi a gwin i ddathlu cyhoeddiad Cysgod y Mabinogi gan Peredur Glyn.

14:00 | Maes D
Y Fawr a’r Fach 2
Mwy o Straeon o’r Rhondda gyda Siôn Tomos Owen.

14:00 | Stondin Rily
Casia Wiliam
Sesiwn stori a chreu gyda Casia Wiliam.

14:30 | Stondin Cant a Mil
Helfa
Llwyd Owen yn arwyddo copiau o’i gyfrol, Helfa.

14:30 | Storyville Books, Pontypridd
Only Three Votes by Gwynoro Jones, Alun Gibbard
Lansiad Only Three Votes gyda’r Gwir Anrhydeddus Mark Drakeford AS.   Digwyddiad wedi ei drefnu fel rhan o Cwr Stryd Felin Frinj – Storyville Books.  Digwyddiad Saesneg.

15:00 | Y Babell Lên
Fy Stori Fawr: Newyddiadurwyr y Cymoedd
Rhuanedd Richards yn holi Betsan Powys, Gwyn Loader a Russell Isaac.

15:00 | Cymdeithasau
Gofal ein Gwinllan 2
Lansiad Gofal ein Gwinllan 2.

15:30 | Stondin Rily
Genod Gwyrdd
Llio Maddocks yn trafod Genod Gwyrdd.

DYDD SADWRN, 10 AWST
11:00 | Stondin Cant a Mil
Scrabble
Cyfle i chwarae’r gêm Scrabble.

11:30 | Stondin Rily
Cyflwynwyr Stwnsh
Gemau rhyfeddol gyda chyflwynwyr Stwnsh.

13:30 | Y Babell Lên
Euros Bowen, bardd a beirniad yr Eisteddfod
Robert Rhys sy’n cloriannu arwyddocâd y gŵr o Dreorci ym maes barddoniaeth yr Eisteddfod Genedlaethol, (Cyhoeddiadau Barddas). Trefnir gan Cwlwm Cyhoeddwyr Cymru.

13:00 | Stondin Paned o Gê
Paned gyda Priya Hall a Leila Navabi
Sgwrs dros baned gyda’r digrifwyr Priya Hall a Leila Navabi am eu gyrfaoedd yn y diwydiant comedi, ysgrifennu stand-yp a chomedi ar radio a theledu. Ariannir gan Lenyddiaeth Cymru.

14:15 | Stondin Rily
Amser Stori
Amser stori gyda chyflwynwyr Cyw.

14:30 | Stondin Cant a Mil
Scrabble
Cyfle i chwarae’r gêm Scrabble.

15:00 | Cymdeithasau
Cofio Meic Stephens
Cofio’r golygydd llenyddol Cymraeg, newyddiadurwr, cyfieithydd, ysgrifwr coffa a bardd, yng nghwmni Yr Athro M Wynn Thomas a’r Prifardd Cyril Jones.

16:00 | Stondin Paned o Gê
Bloedd ar Goedd!
Yn dilyn llwyddiant Eisteddfod 2023, dewch i glywed casgliad o gomisiynau newydd gan ysgrifenwyr LHDTC+ wedi’u perfformio gan aelodau o’r gymuned, gan gynnwys Enfys Clara, Rebecca Hayes, Kayley Roberts a Kira Bissex. Ariannir gan Gyngor Llyfrau Cymru.

Eleni, mae naw awdur ifanc wedi gallu cymryd cam yn nes at wireddu eu huchelgais i ddod yn awduron cyhoeddedig, diolch i gymynrodd hael gan Marie Evans, oedd yn dymuno cefnogi pobl ifanc i ddatblygu eu sgiliau ysgrifennu.

Diolch i deulu Marie, roedd Cyngor Llyfrau Cymru yn gallu trefnu encil ysgrifennu, er mwyn rhoi cyfle i awduron ifanc dreulio deuddydd yng nghwmni’r awdur Sioned Erin. Roeddent yn gallu cymryd amser i drafod ysgrifennu, rhannu syniadau a chymryd rhan mewn trafodaethau unigol gydag Erin i dderbyn ei sylwadau hi ar eu gwaith eu hunain. Mae’r grŵp hefyd wedi treulio amser gyda Phennaeth Datblygu Cyhoeddi y Cyngor Llyfrau, i gael cipolwg ar sut mae cyhoeddi yn gweithio a’r camau i’w cymryd i ddod yn awdur cyhoeddedig.

Dywedodd Caryl, a gymerodd ran yn y sesiynau, fod yr encil “wedi golygu cyfle i gamu allan o brysurdeb pob dydd a chymryd amser i wneud beth sydd mor bwysig i mi. Mae wedi fy ysbrydoli i ysgrifennu eto.”

Dywedodd Megan fod yr encil wedi galluogi’r grŵp i “ysbrydoli ein gilydd, dathlu creadigrwydd a gwahaniaethau ein gilydd a derbyn cyngor ar y pethau anoddach am ysgrifennu creadigol.”

Enillodd Sioned Erin y Fedal Rhyddiaith yn Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion yn 2022 gyda’i chyfrol o straeon byrion, Rhyngom. Hi arweiniodd yr encil, gan rannu ei phrofiadau ei hun o ddechrau fel ysgrifennwr i fod yn awdur cyhoeddedig arobryn.

Dywedodd Sioned Erin, “Y gweithdai hyn oedd rhai o’r cyntaf imi eu cynnal fel hwylusydd creadigol. Mae yna dipyn o leisiau blin yn eich pen ar y dechrau fel yna, ac mae rhywun yn aml yn cwestiynu a ydyn nhw’n ddigon da, ac yn ddigon profiadol, i gynnal gweithdai o’r fath. Ond wir, doedd dim angen imi boeni am un eiliad. Roedd y criw, a Bethan o’r Cyngor Llyfrau, mor hyfryd, mor gefnogol, ac yn eithriadol o weithgar, ac mae’r adborth wedi bod mor galonogol ac yn gymaint o hwb. Mae’r gweithdai hyn yn werthfawr tu hwnt i’r rhai sy’n mynychu, ond dwi’n prysuro i bwysleisio mor werthfawr ydyn nhw i’r sawl sy’n cynnal y gweithdai, hefyd. Diolch o galon am y cyfle.”

Dywedodd Bethan Jones, Pennaeth Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen y Cyngor Llyfrau: “Hoffem ddiolch o galon i deulu Marie am ein galluogi i gynnal yr encil ysgrifennu hwn er cof amdani. Bu Marie yn gweithio i’r Cyngor Llyfrau am dros 30 mlynedd, a’i dymuniad hi oedd cefnogi pobl ifanc i ddatblygu eu sgiliau ysgrifennu. Mae ei rhodd wedi rhoi cyfle i naw unigolyn ifanc weithio gydag awdur arobryn, ac i rannu eu profiadau, eu hysbrydoliaeth a’u syniadau gydag ysgrifenwyr ifanc eraill.”

Dewiswyd yr ysgrifenwyr yn dilyn galwad agored a gynhaliwyd yn 2023 yn gwahodd ysgrifenwyr ifanc 18–25 oed i gyflwyno cais gydag esiamplau o’u gwaith. Gwahoddwyd naw ysgrifennwr i gymryd rhan. Cynhaliwyd y sesiwn encil gyntaf ym mis Ionawr 2024, a chynhaliwyd yr ail ddiwrnod ym mis Mehefin. Rydym yn dymuno’r gorau i’r criw ac yn gobeithio y byddan nhw’n cadw mewn cysylltiad wrth iddynt barhau ar eu teithiau ysgrifennu.