Eleni, mae naw awdur ifanc wedi gallu cymryd cam yn nes at wireddu eu huchelgais i ddod yn awduron cyhoeddedig, diolch i gymynrodd hael gan Marie Evans, oedd yn dymuno cefnogi pobl ifanc i ddatblygu eu sgiliau ysgrifennu.

Diolch i deulu Marie, roedd Cyngor Llyfrau Cymru yn gallu trefnu encil ysgrifennu, er mwyn rhoi cyfle i awduron ifanc dreulio deuddydd yng nghwmni’r awdur Sioned Erin. Roeddent yn gallu cymryd amser i drafod ysgrifennu, rhannu syniadau a chymryd rhan mewn trafodaethau unigol gydag Erin i dderbyn ei sylwadau hi ar eu gwaith eu hunain. Mae’r grŵp hefyd wedi treulio amser gyda Phennaeth Datblygu Cyhoeddi y Cyngor Llyfrau, i gael cipolwg ar sut mae cyhoeddi yn gweithio a’r camau i’w cymryd i ddod yn awdur cyhoeddedig.

Dywedodd Caryl, a gymerodd ran yn y sesiynau, fod yr encil “wedi golygu cyfle i gamu allan o brysurdeb pob dydd a chymryd amser i wneud beth sydd mor bwysig i mi. Mae wedi fy ysbrydoli i ysgrifennu eto.”

Dywedodd Megan fod yr encil wedi galluogi’r grŵp i “ysbrydoli ein gilydd, dathlu creadigrwydd a gwahaniaethau ein gilydd a derbyn cyngor ar y pethau anoddach am ysgrifennu creadigol.”

Enillodd Sioned Erin y Fedal Rhyddiaith yn Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion yn 2022 gyda’i chyfrol o straeon byrion, Rhyngom. Hi arweiniodd yr encil, gan rannu ei phrofiadau ei hun o ddechrau fel ysgrifennwr i fod yn awdur cyhoeddedig arobryn.

Dywedodd Sioned Erin, “Y gweithdai hyn oedd rhai o’r cyntaf imi eu cynnal fel hwylusydd creadigol. Mae yna dipyn o leisiau blin yn eich pen ar y dechrau fel yna, ac mae rhywun yn aml yn cwestiynu a ydyn nhw’n ddigon da, ac yn ddigon profiadol, i gynnal gweithdai o’r fath. Ond wir, doedd dim angen imi boeni am un eiliad. Roedd y criw, a Bethan o’r Cyngor Llyfrau, mor hyfryd, mor gefnogol, ac yn eithriadol o weithgar, ac mae’r adborth wedi bod mor galonogol ac yn gymaint o hwb. Mae’r gweithdai hyn yn werthfawr tu hwnt i’r rhai sy’n mynychu, ond dwi’n prysuro i bwysleisio mor werthfawr ydyn nhw i’r sawl sy’n cynnal y gweithdai, hefyd. Diolch o galon am y cyfle.”

Dywedodd Bethan Jones, Pennaeth Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen y Cyngor Llyfrau: “Hoffem ddiolch o galon i deulu Marie am ein galluogi i gynnal yr encil ysgrifennu hwn er cof amdani. Bu Marie yn gweithio i’r Cyngor Llyfrau am dros 30 mlynedd, a’i dymuniad hi oedd cefnogi pobl ifanc i ddatblygu eu sgiliau ysgrifennu. Mae ei rhodd wedi rhoi cyfle i naw unigolyn ifanc weithio gydag awdur arobryn, ac i rannu eu profiadau, eu hysbrydoliaeth a’u syniadau gydag ysgrifenwyr ifanc eraill.”

Dewiswyd yr ysgrifenwyr yn dilyn galwad agored a gynhaliwyd yn 2023 yn gwahodd ysgrifenwyr ifanc 18–25 oed i gyflwyno cais gydag esiamplau o’u gwaith. Gwahoddwyd naw ysgrifennwr i gymryd rhan. Cynhaliwyd y sesiwn encil gyntaf ym mis Ionawr 2024, a chynhaliwyd yr ail ddiwrnod ym mis Mehefin. Rydym yn dymuno’r gorau i’r criw ac yn gobeithio y byddan nhw’n cadw mewn cysylltiad wrth iddynt barhau ar eu teithiau ysgrifennu.

Mae darllenwyr ifanc o Ysgol Twm o’r Nant yn Ninbych wedi bod yn paratoi i fynd i’r afael â Sialens Ddarllen yr Haf eleni gyda’r awdur Leisa Mererid, mewn lansiad yn Llyfrgell Dinbych heddiw, dydd Mercher 10 Gorffennaf 2024.

Mae’r plant wedi ymuno â’r Sialens, a grëwyd gan yr elusen genedlaethol The Reading Agency, sydd â’r nod o’u cadw yn darllen dros wyliau’r haf, gyda digwyddiadau, gweithgareddau a llyfrau gwych – i gyd ar gael am ddim o’u llyfrgelloedd lleol.

Mae Sialens Ddarllen yr Haf eleni, Crefftwyr Campus, yn dathlu creadigrwydd o bob math – dawnsio a darlunio, gwneud modelau allan o sbwriel a miwsig – mae rhywbeth at ddant pawb.

Ac mae awdur Leisa Mererid wedi rhoi dechrau da i’r dosbarth o Ysgol Twm o’r Nant wrth gyflwyno ei llyfr Y Wariar Bach gyda symudiadau ioga ac ymarferion anadlu.

Dywedodd Meira Jones o Lyfrgell Dinbych: “Rydym mor gyffrous i gael lansiad cenedlaethol Sialens Ddarllen yr Haf 2024 yn Llyfrgell Dinbych yn Sir Ddinbych eleni. Mae’r Sialens yn annog a hybu’r plant i ddarllen er pleser trwy’r haf gan wella eu sgiliau darllen a’u hyder. Dychymyg a chreadigrwydd yw’r themâu eleni felly mae rhywbeth i bawb, dewch i’ch llyfrgell leol i ymuno yn hwyl y Crefftwyr Campus!”

Dywedodd Dafydd Davies, Pennaeth Ysgol Twm o’r Nant: “Rydym yn falch iawn yma yn Ysgol Twm o’r Nant i gael bod yn rhan o’r lansiad yn Llyfrgell Dinbych. Fel ysgol rydym yn weithgar iawn wrth hybu dysgwyr i ddarllen er mwyn pleser ac yn sicr bydd cael bod yn rhan o’r lansiad yma yn hyrwyddo’r dysgwyr ifanc i barhau i ddarllen dros wyliau’r haf.”

Darperir Sialens Ddarllen yr Haf blynyddol gan The Reading Agency. Fe’i cefnogwyd yng Nghymru gan Cyngor Llyfrau Cymru, diolch i arian gan Lywodraeth Cymru. Mewn partneriaeth â llyfrgelloedd lleol, nod y cynllun yw helpu atal y gostyngiad mewn darllen dros yr haf y mae llawer o blant yn ei brofi pan nad ydynt yn yr ysgol. Gyda chefnogaeth y llyfrgelloedd, mae’n darparu ffordd hwyliog o gadw meddyliau ifanc yn effro, yn rhad ac am ddim.

Dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, Lynne Neagle: “Rwy’n gwybod cymaint o bleser yw ymgolli mewn llyfr da. Mae Sialens Ddarllen yr Haf yn ffordd wych i blant ddatblygu eu sgiliau darllen, darganfod awduron newydd ac i feithrin angerdd gydol oes tuag at lyfrau.

“Dyna pam yr ydym yn ariannu’r cynllun hwn eto eleni i sicrhau bod pob plentyn yn cael y cyfle i barhau i ddarllen yn ystod gwyliau’r haf.”

Gall darllenwyr ifanc 4–11 oed gofrestru am y Sialens yn eu llyfrgell leol, neu ar-lein i gasglu gwobrau, darganfod llyfrau newydd, cofnodi eu darllen a mwynhau ystod o weithgareddau yn rhad ac am ddim. Ewch i ddarganfod mwy yn eich llyfrgell leol neu ar wefan sialensddarllenyrhaf.org.uk.

Cyhoeddwyd enillwyr categorïau Cymraeg Gwobrau Tir na n-Og 2024 yn Eisteddfod yr Urdd Maldwyn ym Meifod, mewn seremoni arbennig amser cinio heddiw, ddydd Mercher 29 Mai.

Enillydd y categori cynradd ydy Jac a’r Angel gan Daf James, ac enillydd y categori uwchradd ydy Astronot yn yr Atig gan Megan Angharad Hunter – dwy nofel sydd yn dathlu pŵer y dychymyg i’n helpu i ymdopi ag amseroedd a phrofiadau anodd.

Enillydd y categori Cynradd:
Jac a’r Angel gan Daf James, darluniwyd gan Bethan Mai (Y Lolfa)
Nofel ddoniol, annwyl a theimladwy. Mae Jac a’r Angel yn stori Nadoligaidd hwyliog. Bydd oedolion a phlant yn gallu mwynhau stori’r bachgen diniwed sy’n defnyddio ei ddychymyg i oresgyn galar a grymoedd tywyll bywyd.

Dywedodd Daf James: “Ers i fi fedru darllen yn blentyn, dwi wedi bod yn ymwybodol o wobrau Tir na n-Og, gan fod cynifer o’r awduron ro’n i’n eu mwynhau wedi ennill y wobr: awduron fel T. Llew Jones, J. Selwyn Lloyd, Irma Chilton, Gwenno Hywyn, Penri Jones, Jenny Nimmo… mae’r rhestr yn hirfaith! Mae’n wobr hollbwysig sy’n dathlu ac yn tynnu sylw haeddiannol at lyfrau plant a phobl ifanc, ac mae cael ymuno â rhestr o arwyr llenyddol fy mhlentyndod yn gwireddu breuddwyd fawr i mi.

Er mai dramodydd ydw i gan amlaf, llyfrau – nid dramâu – oedd fy angerdd llenyddol cyntaf. Roedd cael dianc i fyd y stori yn falm i’r enaid pan on i’n grwtyn bach ecsentrig, a dwi wedi ysu am gael sgwennu nofel ers hynny. Dod yn dad nath fy ysgogi i fwrw ati – ro’n i eisiau sgwennu stori i’m plant – ac felly dwi’n diolch o waelod calon iddyn nhw am fod yn ysbrydoliaeth; ond hefyd dwi’n ddiolchgar i’r awduron hynny a ddaeth o’m blaen, ac a wnaeth i fi gredu, fel Jac yn Jac a’r Angel, bod unrhyw beth yn bosib pan fo’r dychymyg ar dân.”

Enillydd y categori Uwchradd:
Astronot yn yr Atig gan Megan Angharad Hunter (Y Lolfa)
Mae Rosie wedi gwirioni ar y gyfres deledu Yr Estronos ac ar ofodwyr, a phan mae llong ofod yn glanio yn yr ardd gefn, mae wrth ei bodd. Nofel yw hon am greu cyfeillgarwch, am deithio’n ôl ac ymlaen mewn amser, am dyfu i fyny mewn byd cymhleth ac anodd, ac am wthio ffiniau’r dychymyg i’r eithaf.

Dywedodd Megan Angharad Hunter: “Does ’na ddim geiria sy’n gallu esbonio gymaint ma’r anrhydedd hwn yn ei olygu i fi. Fel plentyn ac yn ystod fy arddegau, ro’n i wastad yn cadw llygad ar Wobrau Tir na n-Og felly mae ei hennill, a hynny am lyfr sy mor agos at fy nghalon – yn brofiad bendigedig o swreal.

Bysa llyfr fel Astronot yn yr Atig wedi bod yn gysur mawr i fi pan o’n i’n yr ysgol felly gobeithio y bydd hi’n gysur i blant Cymru heddiw hefyd, ac yn mynd â nhw ar antur gyffrous a dychmygus ar draws y gofod!

Mae Gwobr Tir na n-Og mor bwysig achos dydi llyfrau plant ddim yn cael hanner digon o sylw, yn enwedig rhai Cymraeg gwreiddiol, sy’n eironig iawn achos mae angen darllenwyr iau i sicrhau y bydd ’na ddarllenwyr Cymraeg sy’n oedolion yn nes ymlaen! Ma ’na lot o resyma pam dwi’n meddwl fod llyfrau plant yn bwysicach, o bosib, na rhai oedolion – ond dyma un ohonyn nhw.”

Roedd gan ddisgyblion o Ysgol Pennant, Penybont Fawr, a Gwenno Wigley o Ysgol Bro Hyddgen, Machynlleth ran arbennig i’w chwarae yn y seremoni heddiw, gan berfformio darnau o’r nofelau buddugol i’r awduron a’r gynulleidfa.

Mae Gwobrau blynyddol Tir na n-Og, a sefydlwyd yn 1976, yn dathlu’r llyfrau gorau i blant a phobl ifanc yng Nghymru. Trefnir hwy gan Gyngor Llyfrau Cymru gyda nawdd gan CILIP Cymru Wales.

Dywedodd Jamie Finch, Cadeirydd CILIP Cymru Wales: “Ar ran CILIP Cymru Wales, rydym yn falch unwaith eto i gefnogi’r Gwobrau Tir na n-Og blynyddol, sy’n amlygu rhai o’r llyfrau mwyaf ysbrydoledig a difyr sydd wedi eu hysgrifennu i blant a phobl ifanc yng Nghymru.

Rydym yn ddiolchgar i Gyngor Llyfrau Cymru am drefnu’r gwobrau, ac wrth gwrs, i’r panel beirniaid am ymgymryd â’r dasg o ddewis enillydd.”

Y teitlau eraill ar y rhestr fer o lyfrau yn y categorïau Cymraeg oedd:

Cynradd

• Mari a Mrs Cloch gan Caryl Lewis, darluniwyd gan Valériane Leblond (Y Lolfa)
• Wyneb yn Wyneb gan Sioned Wyn Roberts (Atebol)
• Y Gragen gan Casia Wiliam, darluniwyd gan Naomi Bennet (Cyhoeddiadau Barddas)

Uwchradd

• Fi ydy Fi gan Sian Eirian Lewis, darluniwyd gan Celyn Hunt (Y Lolfa)
• Sêr y Nos yn Gwenu gan Casia Wiliam (Y Lolfa)

Cyhoeddwyd hefyd enillwyr Gwobrau Cymraeg Dewis y Darllenwyr. Gwobrau arbennig yw’r rhain wedi’u dewis o deitlau’r rhestr fer ymhob categori gan y plant a’r bobl ifanc a gymerodd ran yng Nghynllun Cysgodi Gwobrau Tir na n-Og.

Enillydd Gwobr Dewis y Darllenwyr yn y categori cynradd yw Mari a Mrs Cloch gan Caryl Lewis, darluniwyd gan Valériane Leblond (Y Lolfa)

Enillydd Gwobr Dewis y Darllenwyr Cymraeg yn y categori uwchradd yw Sêr y Nos yn Gwenu gan Casia Wiliam (Y Lolfa)

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Llongyfarchiadau gwresog iawn i Daf James a Megan Angharad Hunter ar ennill Gwobrau Cymraeg Tir na n-Og eleni. Llongyfarchiadau hefyd i Caryl Lewis a Casia Wiliam am ennill Gwobrau Dewis y Darllenwyr.

Diolch i bawb fu’n ran o’r gwobrau eleni, gan ddiolch yn arbennig i’r llyfrgellwyr, athrawon a’r llyfrwerthwyr am eu rhan hanfodol yn helpu darllenwyr ifanc i ddarganfod y llyfrau arbennig hyn.”

Mewn seremoni arbennig yng nghynhadledd CILIP ar 17 Mai, cyhoeddwyd mai Where the River Takes Us gan Lesley Parr (cyhoeddir gan Bloomsbury) oedd enillydd y categori Saesneg, ynghyd â’r wobr Saesneg Dewis y Darllenwyr eleni.

Mae rhagor o fanylion am y gwobrau a’r teitlau i’w cael ar wefan y Cyngor Llyfrau – llyfrau.cymru

Where the River Takes Us gan Lesley Parr (cyhoeddwyd gan Bloomsbury Publishing) yw enillydd Gwobr Saesneg Tir na n-Og 2024 am lenyddiaeth i blant a phobl ifanc.

Yr awdur Lesley Parr yw enillydd Gwobr Saesneg Tir na n-Og 2024 gyda’r gyfrol Where the River Takes Us – stori antur gyffrous wedi ei lleoli mewn cwm yng Nghymru yn y 1970au ac wedi’i chyhoeddi gan Bloomsbury.

Cyhoeddwyd enw’r enillydd mewn seremoni amser cinio, dydd Gwener 17 Mai yng Nghynhadledd CILIP Cymru Wales yng Nghaerdydd, gan y gantores, actor a chyflwynydd Miriam Isaac.

Dyma’r ail dro i Lesley ennill Gwobr Saesneg Tir na n-Og, yn dilyn llwyddiant ei nofel oedd wedi’i lleoli yn amser rhyfel, The Valley of Lost Secrets yn 2022. Mae ei nofel fuddugol y tro hwn wedi’i gosod yn 1974; cyfnod y streiciau, caledi a’r wythnos tri diwrnod, ond mae hefyd yn stori sy’n llawn hiwmor a chyfeillgarwch:

Chwefror 1974. Mae sibrydion yn adleisio drwy’r dyffryn – hanesion am fwystfil gwyllt yn crwydro’r mynyddoedd. Pan gynigir gwobr am brawf o’i fodolaeth, mae Jason a’i ffrindiau yn benderfynol o ddod o hyd i’r creadur yn gyntaf. Ond i Jason, mae’n fwy na chwest – mae’r arian yn ffordd iddo fe a’i frawd aros gyda’i gilydd. Felly cychwynnodd y pedwar ffrind, gan ddilyn yr afon i’r gogledd, heb sylweddoli y bydd y daith hon yn eu gwthio i’w terfynau. Mae antur anhygoel yn aros amdanynt …

Dywedodd Lesely Parr: “Rydw i wrth fy modd bod Where the River Takes Us wedi ennill Gwobr Saesneg Tir na n-Og. Rwy’n mwynhau ysgrifennu am fy math i o Gymru – pobl gyffredin yn gwneud pethau anghyffredin gyda Chymreictod y dosbarth gweithiol yn gefnlen i’r cyfan. Mae derbyn cydnabyddiaeth ar y lefel hon – yn fy ngwlad fy hun – yn wobr arbennig iawn.”

Mae Gwobrau blynyddol Tir na n-Og, a sefydlwyd yn 1976, yn dathlu’r llyfrau gorau i blant a phobl ifanc yng Nghymru. Trefnir hwy gan Gyngor Llyfrau Cymru gyda nawdd gan CILIP Cymru Wales.

Dywedodd Simon Fisher, Cadeirydd y panel beirniaid: “Llongyfarchiadau i Lesley ar ennill y wobr eleni. Mae Where the River Takes Us yn bortread hyfryd a dilys o gyfeillgarwch a thrafferthion teuluol. Mae’r nofel afaelgar hon am fywyd caled y 1970au a’r chwilota am gath wyllt yn llawn digwydd ac wedi’i ysgrifennu’n gelfydd ac yn llawer iawn o hwyl.”

Dywedodd Jamie Finch, Cadeirydd CILIP Cymru Wales: “Ar ran CILIP Cymru Wales, rydym yn falch unwaith eto i gefnogi’r Gwobrau Tir na n-Og blynyddol, sy’n amlygu rhai o’r llyfrau mwyaf ysbrydoledig a difyr sydd wedi eu hysgrifennu i blant a phobl ifanc yng Nghymru.”

Rydym yn ddiolchgar i Gyngor Llyfrau Cymru am drefnu’r gwobrau, ac wrth gwrs, i’r panel beirniaid am ymgymryd â’r dasg o ddewis enillydd.”

Y teitlau eraill ar y rhestr fer o lyfrau yn y categori Saesneg oedd:

• Vivi Conway and the Sword of Legend by Lizzie Huxley-Jones (Knights of Media)
• The Ghosts of Craig Glas Castle by Michelle Briscombe (Candy Jar Books)

Cyhoeddwyd Where the River Takes Us yn enillydd Gwobr Saesneg Dewis y Darllenwyr 2024 hefyd. Gwobr arbennig yw hon, wedi’i dewis o deitlau’r rhestr fer gan y plant a’r bobl ifanc a gymerodd ran yng Nghynllun Cysgodi Gwobr Tir na n-Og.

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Llongyfarchiadau gwresog iawn i Lesley ar ei champ yn ennill Gwobr Saesneg Tir na n-Og am yr ail waith, ac am ennill Gwobr Dewis y Darllenwyr eleni hefyd. Diolch i bawb fu’n ran o’r gwobrau eleni, gan ddiolch yn arbennig i’r llyfrgellwyr, athrawon a’r llyfrwerthwyr am eu rhan hanfodol yn helpu darllenwyr ifanc i ddarganfod y llyfrau arbennig hyn.”

Cyhoeddir enwau enillwyr dau gategori Cymraeg Gwobrau Tir na n-Og 2024 yn Eisteddfod yr Urdd Maldwyn ym Meifod am 1pm ar ddydd Mercher 29 Mai 2024.

Mae rhagor o fanylion am y gwobrau a’r teitlau i’w cael ar wefan y Cyngor Llyfrau

Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn gwahodd ceisiadau ar gyfer trydedd rownd y Grant Cynulleidfaoedd Newydd, diolch i £500,000 gan Lywodraeth Cymru, trwy Cymru Greadigol.

Pwrpas y grant yw cynnal a datblygu’r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru. Mae grantiau ar gael i gyhoeddwyr, elusennau neu sefydliadau yng Nghymru ar gyfer:

Creu cynlluniau hyrwyddo a marchnata a fydd yn cyrraedd cynulleidfaoedd newydd

• Grantiau ar gael o hyd at £20,000 yr ymgeisydd ar gyfer rhaglenni hyrwyddo a marchnata llyfrau sy’n cyrraedd darllenwyr newydd yn Gymraeg ac yn Saesneg.

Rhoi cyfle i leisiau newydd yn y wasg gyfnodol

•  Grantiau ar gael o hyd at £15,000 yr ymgeisydd i ddatblygu lleisiau newydd ac amrywiol o fewn gwasanaethau newyddion a chylchgronau poblogaidd.

Cyhoeddi cynnwys newydd sy’n adlewyrchu Cymru yn ei holl amrywiaeth

• Grantiau ar gael o hyd at £30,000 yr ymgeisydd i ddatblygu cynnwys diwylliannol amrywiol o Gymru, gan arwain at gyhoeddi mewn llyfrau, cylchgronau neu ar-lein yng Nghymru.

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Rydym yn falch iawn o fedru cynnig Grant Cynulleidfaoedd Newydd am y drydedd flwyddyn, ac rydym yn ddiolchgar i Cymru Greadigol am barhau i gefnogi ein gwaith i greu cyfleoedd o fewn y diwydiant cyhoeddi, ac i gefnogi cynnwys sydd yn adlewyrchu Cymru gyfan.”

Mae gwybodaeth a chanllawiau’r grant, a’r ddolen i’r ffurflen gais ar gael ar wefan y Cyngor Llyfrau Grantiau | Cyngor Llyfrau Cymru. Y dyddiad cau ar gyfer ceisiadau yw hanner dydd, ddydd Mawrth 2 Ebrill 2024.