Plethu pobl drwy lyfrau

Mae ysgolion ledled Cymru yn derbyn llyfrau am ddim sy’n adlewyrchu’n well ein straeon, ein pobl, a’n cymunedau, wrth i gynllun Rhyngom i gyhoeddi llyfrau i blant a phobl ifanc gael ei gwblhau.

Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn anfon dros 49,000 o lyfrau am ddim i ysgolion ar hyd a lled y wlad y tymor hwn, fel rhan o gynllun Rhyngom, sydd wedi ei ariannu gan Lywodraeth Cymru ac Adnodd.

Prosiect tair blynedd, gwerth £810,000 yw Rhyngom, i gyhoeddi mwy o lyfrau darllen er pleser sy’n dathlu a hyrwyddo amrywiaeth, ar gyfer plant a phobl ifanc. Ers cychwyn yn 2022, mae’r prosiect wedi cefnogi creu llyfrau gwreiddiol Cymraeg a Saesneg newydd sbon, yn ogystal ag addasiadau Cymraeg o lyfrau Saesneg, sy’n adlewyrchu’n well ein straeon, ein pobl, a’n cymunedau.

Comisiynwyd yr ugain llyfr gwreiddiol newydd yn arbennig i’r cynllun, ac ymhlith yr awduron mae ysgrifenwyr tro cyntaf ac awduron cydnabyddedig. Ers eu cyhoeddi ym mis Tachwedd 2024, mae rhai o’r teitlau wedi cyrraedd rhestrau byrion am wobrau, tra bod teitlau eraill wedi ennill gwobrau.

Yn ystod gwanwyn 2025 cyhoeddwyd addasiadau Cymraeg o 28 o deitlau Saesneg sy’n hyrwyddo a dathlu amrywiaeth – gan gynnwys Windrush Child gan Benjamin Zephaniah (Un o Blant y Windrush, addaswyd/cyfieithwyd gan Rhys Iorwerth) a Boys don’t Cry gan Malorie Blackman (Gormod o Ddyn, addaswyd/cyfieithwyd gan Manon Steffan Ros).

Dewiswyd themâu’r llyfrau gwreiddiol a’r teitlau Saesneg i’w cyfieithu gan banel annibynnol oedd yn cynrychioli amrediad o sefydliadau a chefndiroedd, ac sy’n llysgenhadon brwd yn eu meysydd arbenigedd. Mae adnoddau addysg yn cyd-fynd â holl lyfrau’r gyfres, er mwyn galluogi athrawon a dysgwyr i archwilio’r themâu a’r cwestiynau sy’n codi ynddynt yn fwy trylwyr.

Ar ôl tair blynedd, mae’r prosiect uchelgeisiol hwn yn dirwyn i ben, a’r cam olaf o anrhegu’r llyfrau yn fodd o sicrhau bod y llyfrau yn cyrraedd darllenwyr ar hyd a lled Cymru. Bydd pob ysgol gynradd wladol yn derbyn copi am ddim o’r llyfrau i ddarllenwyr 3 i 11 oed, a phob ysgol uwchradd wladol yn derbyn copi o’r llyfrau i ddarllenwyr 8 i 16 oed. Bydd yr ysgolion hefyd yn derbyn copïau print o’r adnoddau addysg yn seiliedig ar yr 20 llyfr gwreiddiol. Mae’r adnoddau addysg sy’n cyd-fynd â phob un o’r 48 teitl ar gael yn ddigidol drwy Hwb.

Mae disgyblion yn Ysgol Hamadryad, Caerdydd wedi derbyn eu pecyn nhw o lyfrau am ddim, wrth i becynnau o lyfrau gael eu dosbarthu i 1,269 ysgol gynradd a 205 ysgol uwchradd.

Bu dysgwyr mewn digwyddiad arbennig yn Ysgol Gynradd Hamadryad yng Nghaerdydd i ddathlu bod y llyfrau am ddim yn cyrraedd ysgolion ledled y wlad, ac i nodi bod y prosiect wedi ei gwblhau yn llwyddiannus. Arweiniodd Rebecca Wilson, awdur un o’r llyfrau gwreiddiol, sef Gŵyl y Gaeaf / The Winter Festival, weithdy yn archwilio themâu’r llyfr gyda disgyblion Blwyddyn 2. Ymunodd Emyr George, Prif Weithredwr Adnodd, a Delyth Ifan, Rheolwr Prosiect Rhyngom ar ran Cyngor Llyfrau Cymru, â nhw.

Delyth Ifan, Cyngor Llyfrau Cymru, Emyr George, Adnodd a’r awdur Rebecca Wilson

Dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, Lynne Neagle: “Rydyn ni am i blant fwynhau darllen, ac mae darparu llyfrau y gall plant eu mwynhau a straeon sy’n eu cynrychioli nhw, yn allweddol i hyn. Nod cynllun Rhyngom yw portreadu Cymru gyfoes, ac adrodd straeon sy’n gwneud i blant a phobl ifanc deimlo bod y llyfrau maen nhw’n eu darllen yn eu hadlewyrchu nhw, eu teuluodd a’u ffrindiau.

“Hoffwn longyfarch yr awduron a diolch i bawb sydd wedi cyfrannu at y prosiect hwn. Mae’n bwysig dros ben fod ein hysgolion yn cael llyfrau darllen newydd, Cymraeg a Saesneg, sy’n cefnogi addysgu amrywiaeth ar draws y cwricwlwm, yn cefnogi sgiliau llythrennedd ac empathi dysgwyr, ac yn cyfrannu at eu lles meddyliol ac emosiynol.”

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Rydyn ni’n ddiolchgar iawn i Lywodraeth Cymru ac i Adnodd am gofleidio ein gweledigaeth i’r rhaglen bwysig hon, sydd wedi cael effaith enfawr – a’n galluogi i gomisiynu llyfrau Cymraeg a Saesneg sy’n dathlu pob un o’n cymunedau yng Nghymru.

“Hoffwn hefyd ddiolch i’n partneriaid niferus a gyfrannodd eu profiad a’u harbenigedd trwy gydol y prosiect hwn, a oedd yn gyd-gynhyrchiad; gan gynnwys aelodau ein panel a helpodd ddewis y llyfrau i’w haddasu; y mentoriaid a’r darllenwyr sensitifrwydd a gefnogodd yr awduron; y panel a greodd yr adnoddau addysg; ac, wrth gwrs, y cyhoeddwyr ledled Cymru am gefnogi’r prosiect, a’r awduron eu hunain. Ni fyddai dim o hyn wedi bod yn bosib hebddyn nhw, ac mae gan ddarllenwyr ifanc ar hyd a lled Cymru fwy o lyfrau gwych i’w mwynhau sy’n adlewyrchu’n well eu straeon a’u profiadau nhw eu hunain.”

Dywedodd Lowri Gwyn, Arweinydd Adran Derbyn-Blwyddyn 2 Ysgol Hamadryad: “Profiad arbennig i’n disgyblion Blwyddyn 2 ni oedd cael cyfarfod ag awdures Gŵyl y Gaeaf, Rebecca Wilson. Mwynheuodd pob un ohonyn nhw’r gweithdy gwych yn trafod yr amrywiaeth o ddathliadau sydd yn ein cymuned ac o fewn ein hysgol. Braf hefyd oedd clywed yr awdur yn darllen rhan o’i stori arbennig a fydd yn apelio at blant dros Gymru gyfan.”

Dywedodd Emyr George, Prif Weithredwr Adnodd: “Mae Adnodd yn falch i fod wedi cefnogi prosiect Rhyngom. Mae’r llyfrau hyn yn adlewyrchu amrywiaeth Cymru heddiw ac yn cynnig i ddysgwyr straeon y gallan nhw uniaethu â nhw, naill ai drwy iaith, diwylliant, profiad neu hunaniaeth. Rydyn ni’n gwybod bod dysgwyr yn ymgysylltu’n well â’u dysgu pan fyddan nhw’n teimlo eu bod yn cael eu gweld. A phan mae gan athrawon adnoddau cynhwysol o safon uchel, mae’n eu galluogi i sbarduno trafodaethau pwerus yn y dosbarth, ar fuarth yr ysgol, a thu hwnt. Mae Rhyngom yn ddathliad o greadigrwydd, cynhwysiant a chyd-gynhyrchu, sy’n ganolog i strategaeth Adnodd, ac rydyn ni wrth ein boddau’n gweld y llyfrau hyn yn cyrraedd ysgolion ledled y wlad.”

Emyr George, Adnodd gyda dysgwyr Ysgol Hamadryad

Mae pob llyfr sydd wedi ei gyhoeddi fel rhan o gynllun Rhyngom ar gael i’w brynu o’ch siop lyfrau leol. Gallwch ddod o hyd i fwy o wybodaeth am Rhyngom ar wefan Cyngor Llyfrau Cymru: Rhyngom: Rhestr teitlau / List of titles

Dynodi Dinas Llên UNESCO cyntaf Cymru

Aberystwyth Ceredigion yn ymuno â rhwydwaith byd-eang o Ddinasoedd Creadigol

Heddiw, 31 Hydref 2025, mae Aberystwyth Ceredigion yn cael y fraint o fod yn Ddinas Llên UNESCO gyntaf Cymru gan ymuno â rhwydwaith byd-eang o 350 o ddinasoedd ledled y byd sydd wedi’u cydnabod am eu bod yn ‘Ddinasoedd Creadigol’.

Mae Aberystwyth Ceredigion yn ymuno â dros 50 o ddinasoedd a gydnabyddir gan UNESCO am eu cyfraniad i lenyddiaeth yn benodol, gan gynnwys Barcelona, Dulyn, Seattle a Rio de Janeiro. Hefyd mae’r dynodiad Dinas Llên yn golygu mai Aberystwyth Ceredigion yw Dinas Greadigol UNESCO gyntaf Cymru.

A hithau’n ganolfan i lyfrau a llên, mae gan Aberystwyth Ceredigion seilwaith bywiog o ŵyliau, siopau llyfrau, theatrau, digwyddiadau a gwyliau diwylliannol, darlithoedd, canolfannau ymchwil a rhagoriaeth academaidd, byd cyhoeddi, llên a barddoniaeth sy’n cysylltu â phob rhan o’r sir. Crëwyd y Ddinas Llên newydd ar ôl cais cryf gan bartneriaeth strategol Dinas Llên. Mae’r dynodiad UNESCO yn dwyn ynghyd Aberystwyth a sir ehangach Ceredigion i ddathlu traddodiadau llenyddol yr ardal a’i sîn ddiwylliannol ddwyieithog a ffyniannus.

Athro yn Adran y Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd Prifysgol Aberystwyth yw Mererid Hopwood; mae’n aelod o bartneriaeth Dinas Llên ac meddai: “Fel y fro gyntaf yng Nghymru i gael ei chydnabod gan rwydwaith Dinasoedd Creadigol UNESCO, mae arwyddocâd y dynodiad a gyhoeddwyd heddiw yn mynd y tu hwnt i Aberystwyth a sir Ceredigion ac i’r llwyfan cenedlaethol a rhyngwladol. Mae’n gyfle i atgyfnerthu’r diwylliant llenyddol cyfoethog ry’n ni’n ei fwynhau yma a’i rannu â’r byd. ‘Mynd o’ch gwobr at eich gwaith’ yw’r dywediad Cymraeg, ac yn sicr rydym ni’n edrych ymlaen yn awr at wynebu’r cyfrifoldeb sy’n dod gyda’r fraint sylweddol hon.”

Ffurfiwyd partneriaeth Dinas Llên yn 2021 i fwrw ymlaen â rhaglen ymchwil ac ymgynghori yn lleol a pharatoi’r cais cyn ei gyflwyno ym mis Mawrth 2025. Mae’r bartneriaeth yn cynnwys Cyngor Tref Aberystwyth, Prifysgol Aberystwyth, Cyngor Llyfrau Cymru, Cyngor Sir Ceredigion, Llyfrgell Genedlaethol Cymru a Phrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant (gan gynnwys Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd, Cyfnewidfa Lên Cymru a Llenyddiaeth ar Draws Ffiniau).

Pam Aberystwyth Ceredigion?
Efallai nad yw Aberystwyth Ceredigion yn ddinas yn yr ystyr traddodiadol ond mae sîn lenyddol helaeth yr ardal, ei phrifysgolion a’i sefydliadau llenyddol cenedlaethol, yn golygu ei bod yn gymwys i gael dynodiad Dinas Greadigol UNESCO.

Mae llên a chreadigrwydd mewn amryw o ffurfiau, yn Gymraeg a Saesneg, yn rhan annatod o fywyd bob dydd yma, i bobl o bob oed a chefndir. Mae llenyddiaeth wrth ein traed wrth inni gerdded ar bromenâd Aberystwyth. Mae ar y cei yn Aberteifi ac ar lwybr coetir Llandre. Gall Aberystwyth ei hun hawlio cysylltiad â mwy na 300 o feirdd, a hon yw’r dref gyntaf yng Nghymru i gyflogi Bardd Tref.

Mae Ceredigion yn gartref i gasgliad sylweddol o gyhoeddwyr, yn ogystal â sefydliadau llenyddol Cymreig o bwys cenedlaethol a rhyngwladol gan gynnwys Llyfrgell Genedlaethol Cymru a Chyngor Llyfrau Cymru. Mae Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant yn ganolfan ragoriaeth ryngwladol ym maes Astudiaethau Celtaidd, ac mae Prifysgol Aberystwyth yn fyd-enwog am ei rhagoriaeth wrth addysgu ac ymchwilio i ieithoedd a llenyddiaeth, gan gynnwys Cymraeg, Saesneg ac Ysgrifennu Creadigol. Drwy Gyfnewidfa Lên Cymru a Llenyddiaeth ar Draws Ffiniau rydym yn cysylltu Cymru â’r byd ac yn rhannu llenyddiaeth o Gymru gyda chynulleidfaoedd newydd drwy gyfieithiadau.

Mae Aberystwyth Ceredigion yn ymuno â Dinasoedd Creadigol o bob cwr o’r byd i gydnabod bod creadigrwydd yn sbarduno datblygu cynaliadwy gan ganolbwyntio ar bobl, lle a chymunedau lleol.

Dywedodd y Cynghorydd Emlyn Jones, Maer Aberystwyth: “Mae’n wych o beth fod Aberystwyth Ceredigion wedi derbyn y statws hwn gan roi ein sir ar lwyfan byd-eang a dathlu ein treftadaeth ddiwylliannol a llenyddol unigryw. Mae llenyddiaeth i bawb ac rydym bellach wedi ymuno â rhwydwaith byd-eang o ddinasoedd sydd â chreadigrwydd wrth wraidd eu cymunedau lleol, gan greu dyfodol mwy cynhwysol, gwydn a chynaliadwy.

Mae llenyddiaeth a chreadigrwydd yn helpu i wneud Aberystwyth Ceredigion yn lle anhygoel i fyw, gweithio, astudio ac ymweld ag ef ac rydym yn credu y bydd cael dynodiad Dinas Llên gyntaf Cymru yn sbarduno twf pellach yn y diwydiannau creadigol, yn dod â budd i fusnesau lleol ac yn helpu mwy o bobl i’n darganfod ni a’n straeon. Mae’r dynodiad hwn yn perthyn i bawb yn Aberystwyth Ceredigion ac mae cymaint o gyfleoedd i gymryd rhan a rhannu syniadau – dim ond y cam cyntaf yw hwn!”.

Dywedodd y Prif Weinidog Eluned Morgan: “Llongyfarchiadau Aberystwyth Ceredigion am ddod yn Ddinas Greadigol a Dinas Llên UNESCO gyntaf Cymru.

“Mae Cymru yn wlad llawn creadigrwydd, gydag awduron, beirdd, cantorion ac actorion gwych. Wrth gwrs, mae llawer ohonynt yn dod o ardal Aberystwyth ac wedi mynychu’r Brifysgol yno, ac mae’r cyhoeddiad hwn yn gydnabyddiaeth o’r sîn lenyddol ddisglair, yn y Gymraeg a’r Saesneg, ar draws y sir.

“Mae statws Dinas Llên UNESCO yn gyrhaeddiad haeddiannol iawn, ac rwy’n edrych ymlaen at weld cyfleoedd yn datblygu a gweld Dinas Llên newydd Cymru’n ffynnu.”

Anfonodd cynrychiolwyr UNESCO y neges ganlynol:

“Llongyfarchiadau Aberystwyth Ceredigion ar ddod yn Ddinas Greadigol a Dinas Llên UNESCO gyntaf Cymru!

Mae’r nod hwn o gydnabyddiaeth fyd-eang yn taflu goleuni ar fywiogrwydd a chryfder diwylliant llenyddol dwyieithog Cymru, a’i chyfraniad at greadigrwydd yn genedlaethol ac yn rhyngwladol.

Fel rhan o rwydwaith Dinasoedd Creadigol UNESCO, mae Aberystwyth Ceredigion yn ymuno â chymuned sy’n hyrwyddo cynhwysiant, cynaliadwyedd ac arloesedd trwy ddiwylliant a chreadigrwydd.

Mae’n dangos sut y gall ymdrechion lleol a rhyngwladol flaenoriaethu llenyddiaeth, gan helpu i gryfhau dylanwad diwylliannol Cymru a’r DU, yn ogystal â’u llais ar lwyfan y byd.”

Llysgennad y DU, UNESCO, Anna Nsubuga
Cadeirydd Comisiwn Cenedlaethol y DU, UNESCO, Yr Athro Anne Anderson
Ysgrifennydd Cyffredinol Comisiwn Cenedlaethol y DU, UNESCO, James Ömer Bridge

Gallwch weld sut mae modd i chi gymryd rhan, a chael y wybodaeth ddiweddaraf am Ddinas Llên Aberystwyth Ceredigion, drwy fynd i wefan https://dinasllen.cymru/, dilyn @AberystwythDinasLlen ar y cyfryngau cymdeithasol, neu chwilio am ‘Dinas Llên Aberystwyth’.

Cymru yn Ffair Lyfrau Frankfurt: Cyhoeddwyr Cymru i arddangos yn ffair gynnwys fwyaf y byd

Bydd cyhoeddwyr Cymru yn hyrwyddo llenyddiaeth o Gymru ar lwyfan rhyngwladol unwaith eto yn Ffair Lyfrau Frankfurt ym mis Hydref. Dyma’r drydedd flwyddyn yn olynol i Gymru gael presenoldeb yn Frankfurt, diolch i gyllid gan Lywodraeth Cymru trwy Cymru Greadigol, a’i gydlynu gan Gyngor Llyfrau Cymru.

Cynhelir Ffair Lyfrau Frankfurt bob blwyddyn dros bum diwrnod ym mis Hydref a hi yw’r ffair gynnwys fwyaf yn y byd, gyda chynrychiolaeth o bob cwr yn teithio i’r Almaen i arddangos y gorau o’u llyfrau a’u llenyddiaeth ar draws pob genre.

Yn 2024, denodd y digwyddiad diwylliannol allweddol hwn tua 230,000 o ymwelwyr gyda 4,300 o arddangoswyr o 92 o wledydd[1]. Eleni, bydd 15 cyhoeddwyr o Gymru yn mynychu er mwyn cwrdd â chynrychiolwyr o ddiwydiannau creadigol eraill, fel ffilm a gemau, yn ogystal â chyhoeddwyr eraill, i drafod cydweithredu, hawliau a thrwyddedu, ac i feithrin perthnasoedd.

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Diolch i gyllid gan Lywodraeth Cymru bydd stondin Cymru yn Frankfurt yn dychwelyd i Frankfurt eto eleni. Mae’r sector cyhoeddi dwyieithog yng Nghymru yn rhan o’r economi sylfaenol sy’n sector blaenoriaeth i Lywodraeth Cymru o fewn y Diwydiannau Creadigol. Rydym yn falch ein bod wedi gallu sicrhau presenoldeb Cymru yn y digwyddiad rhyngwladol pwysig hwn yn y calendr cyhoeddi, er mwyn hyrwyddo’n llyfrau a’n hawduron gorau o Gymru ar lwyfan rhyngwladol.”

Dywedodd Gweinidog Diwylliant, Jack Sargeant “Mae’n wych y bydd gan gyhoeddwyr Cymru bresenoldeb amlwg eto yn Ffair Lyfrau Frankfurt, un o ddigwyddiadau diwylliannol pwysicaf y byd. Mae cefnogaeth Cymru Greadigol a’r Cyngor Llyfrau ar gyfer y daith fasnach bwysig hon yn helpu i sefydlu sector cyhoeddi bywiog Cymru ar lwyfan rhyngwladol, a hynny wrth arddangos ein treftadaeth lenyddol gyfoethog.

 

“Gydag amrywiaeth o lenyddiaeth Gymraeg a Saesneg, ac ystod eang o gynnwys, mae ein cyhoeddwyr yn cynrychioli’r gorau o greadigrwydd Cymru, a bydd ein presenoldeb yn Frankfurt yn darparu llwyfan gwerthfawr iddyn nhw adeiladu partneriaethau newydd a chyrraedd cynulleidfaoedd byd eang. Dyna’r union fath o gefnogaeth sy’n helpu ein diwydiannau creadigol i barhau i dyfu a ffynnu.”

Mae Ffair Lyfrau Frankfurt ar agor rhwng 15 a 19 Hydref 2025. Gallwch ddarganfod mwy am y ffair yma: Frankfurter Buchmesse | Home

[1] https://www.buchmesse.de/en/about-us

Cyhoeddi Enillwyr Gwobrau Clawr y Flwyddyn 2025 am Lyfrau i Blant a Phobl Ifanc

Heddiw, dydd Gwener 26 Medi, mae Cyngor Llyfrau Cymru wedi cyhoeddi teitlau’r llyfrau sydd wedi ennill Gwobrau Clawr y Flwyddyn am Lyfrau i Blant a Phobl Ifanc 2025.

Mae dau gategori i’r gwobrau – Clawr Llyfr Cymraeg a Chlawr Llyfr Saesneg. Yr enillwyr yw:

Enillydd y categori Gymraeg:

Nos Da Blob (Y Lolfa). Darluniad y clawr: Huw Aaron. Dyluniad y clawr: Opal Roengchai. Awdur: Huw Aaron.

Enillydd y categori Saesneg:

Fishfolk (Firefly Press). Darluniad y clawr: Hannah Doyle. Awdur: Steven Quincey-Jones

Dywedodd Huw Aaron: “Mae’n nhw’n dweud na ddylech chi farnu llyfr ô’r clawr… ond dyna’n union mae pawb YN ei wneud, ac mae gofal o glawr llyfr yn awgrymu bod gofal hefyd wedi ei gymryd o’r cynnwys tu fewn. Felly mae’n wych bod gyda ni wobrau sy’n dathlu’r grefft bwysig o ddylunio clawr. Ac wrth gwrs, dw i ar ben fy nigon i weld Blob bach yn ennill eleni! Diolch o galon i Clare Doughty am helpu lywio’r clawr i’w fersiwn terfynol.”

Dywedodd Hannah Doyle: “Diolch yn fawr iawn am ddewis Fishfolk ar gyfer Gwobr Clawr Llyfr Plant y Flwyddyn! Rwyf wrth fy modd. Diolch i Firefly Press, ac yn arbennig i Becka Moor am roi ei ffon hud ar y dyluniad er mwyn gwneud i’r clawr sefyll allan. Ac yn amlwg, diolch i Steven Quincey-Jones am ysgrifennu llyfr mor ysbrydoledig ac yn llawn awyrgylch. Roedd yn brosiect gwych i fod yn rhan ohono.”

Sefydlwyd y gwobrau er mwyn dathlu cyfraniad darlunwyr a dylunwyr, a’u gwaith i ddod â straeon yn fyw a chreu llyfrau trawiadol a deniadol sy’n apelio at ddarllenwyr ifanc. Cyflwynwyd y gwobrau am y tro cyntaf yn 2024.

Dewiswyd y chwech llyfr oedd ar y rhestrau byrion, a’r cyfrolau buddugol, gan aelodau Panel Pobl Ifanc y Cyngor Llyfrau. Mae dylunydd/darlunydd y clawr buddugol yn y ddau gategori yn ennill neu’n rhannu gwobr ariannol o £500.

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Lyfrau Cymru: “Llongyfarchiadau mawr i ennillwyr y gwobrau eleni. Mae’n braf cael tynnu sylw at waith caled dylunwyr a darlunwyr fel hyn, ac i ddathlu’r doniau anhygoel sydd gennym yn gweithio yn y sector yng Nghymru. Llawer o ddiolch hefyd i aelodau ein Panel Pobl Ifanc, a gafodd y dasg anodd o feirnidu’r gwobrau eleni o blith cymaint o ymgeiswyr haeddiannol.”

Y llyfrau eraill ar y rhestrau byrion oedd:

Rhestr fer – Llyfr Cymraeg:

• Gwen ac Arianrhod (Gwasg Carreg Gwalch). Darluniad y clawr: Lleucu Gwenllian. Dyluniad y clawr: Eleri Owen. Awdur: Lleucu Gwenllian.
• Ysgol Arswyd (Y Lolfa). Darluniad y clawr: Sian Angharad. Awdur: Catrin Angharad Jones.

Rhestr fer – Llyfr Saesneg:

• Colours of Home (Graffeg). Darluniad y clawr: Miriam Latimer. Awdur: Miriam Latimer.
• The Street Food Festival (Atebol). Darluniad y clawr: Valériane Leblond. Dyluniad y clawr: Tanwen Haf, Whitefire Designs. Awdur: Gail Sequeira.

Cefnogir y Gwobrau gan Adran Addysg Llywodraeth Cymru o dan Raglen Cymorth Grant y Cwricwlwm.

Gardd o Straeon – Lansio Sialens Ddarllen yr Haf yng Nghymru, i helpu darllenwyr ifanc i feithrin eu sgiliau darllen

Yr wythnos diwethaf, ymunodd disgyblion o ysgolion Blaenau Ffestiniog, y Drenewydd a Chaerdydd ag awduron arobryn llyfrau plant mewn digwyddiadau arbennig yn eu llyfrgelloedd lleol, i lansio Sialens Ddarllen yr Haf yng Nghymru.

Roedd y digwyddiadau yn dathlu thema’r Sialens eleni, sef ‘Gardd o Straeon’, lle mae creaduriaid hudol, chwedlau anhygoel a rhyfeddodau natur yn dod yn fyw. Gall plant ymuno â’r cynllun yn eu llyfrgell leol a darganfod anturiaethau darllen newydd trwy gydol yr haf.

Yn Llyfrgell Penylan, Caerdydd, bu disgyblion Ysgol Gynradd Parc y Rhath yn mwynhau gweithdy gydag Ian Brown, awdur cyfresi llyfrau Albert the Tortoise a Hugg ’’n’’ Bugg, ac yn Llyfrgell y Drenewydd roedd Claire Fayers, awdur arobryn Welsh Giants Ghosts and Goblins, wedi ymuno â disgyblion Ysgol Calon y Dderwen i ddarganfod y creaduriaid hudolus sy’n cuddio yn y goedwig a’r cwm, ac yn ein gerddi ni ein hunain.

Bu Bethan Gwanas a disgyblion Ysgol Maenofferen yn trafod cyfres boblogaidd Cadi yn Llyfrgell Blaenau Ffestiniog. Bethan oedd enillydd Gwobr Mary Vaughan Jones yn 2024 am ei chyfraniad rhagorol i lenyddiaeth i blant.

Dywedodd Bethan Gwanas: “Bore hyfryd efo plant Ysgol Maenofferen; mi wnes i fwynhau bob munud yn eu cwmni nhw (a dwi’n eitha siŵr eu bod nhw wedi mwynhau fy nghwmni innau). Mi brofodd eto pa mor bwysig ydi llyfrgelloedd a llyfrau – a chael cyfarfod awdur. Ac i awdur gael bod mewn llyfrgell efo llwyth o blant!”

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Diolch i’r holl awduron, llyfrgelloedd, ysgolion a phlant am roi hwb arbennig i ddechrau Sialens Ddarllen yr Haf eleni! Mae llyfrgelloedd yn lleoedd gwych i ddarganfod llyfrau o bob math, a diolch i gefnogaeth Llywodraeth Cymru, rydym yn falch iawn bod plant ledled Cymru yn cael y cyfle i fwynhau’r Sialens yn rhad ac am ddim, ac i barhau i ddarllen dros wyliau’r haf.”

Dywedodd Lynne Neagle,Ysgrifennydd y Cabinet Dros Addysg: “Rydym yn ariannu Sialens Ddarllen yr Haf unwaith eto i sicrhau bod gan bob plentyn y cyfle i fwynhau darllen yn ystod gwyliau’r haf. Mae’r Sialens yn helpu i danio dychymyg plant a darganfod awduron a llyfrau newydd, yn ogystal â datblygu eu sgiliau darllen dros y gwyliau.”

Prif nod Sialens Ddarllen yr Haf, a drefnir gan The Reading Agency a’i weithredu gan lyfrgelloedd , yw cadw plant yn darllen dros wyliau’r haf, gyda digwyddiadau, gweithgareddau a llyfrau gwych – a’r cyfan yn rhad ac am ddim o’u llyfrgell leol. Mae’r Sialens yn darparu ffordd hwyliog o gadw meddyliau ifanc yn effro, yn barod am ddechreuad gwych i flwyddyn ysgol newydd yn yr hydref.

O ddydd Sadwrn 5 Gorffennaf, gall ddarllenwyr ifanc 4–11 oed gofrestru yn eu llyfrgell leol neu ar-lein ar sialensddarllenyrhaf.org.uk. Rhaid darllen o leiaf chwe llyfr i gyflawni’r sialens – beth bynnag sydd yn apelio, boed yn straeon, nofelau graffig, llyfrau ffeithiol neu lyfrau llafar – mae popeth yn cyfri. Trwy’r Sialens mae plant yn gallu ennill gwobrau, darganfod llyfrau newydd, a derbyn medal a thystysgrif unwaith y bydd y Sialens wedi’i chwblhau.

Gyda thema newydd bob blwyddyn, mae’r Sialens wedi ei thargedu at blant 4–11 oed. Mae’n cefnogi’r oedran yma a’u teuluoedd drwy:

• Sicrhau bod dysgwyr yn barod pan ddaw’r amser i ddychwelyd i’r ysgol yn yr hydref.
• Cynorthwyo’r pontio llwyddiannus rhwng grwpiau blwyddyn a chyfnodau allweddol.
• Gwella hyder a hunan-barch plant wrth gefnogi darllen annibynnol.
• Rhoi mynediad am ddim at lyfrau a gweithgareddau hwyliog i’r teulu dros yr haf.

Darperir Sialens Ddarllen yr Haf gan The Reading Agency. Fe’i cefnogir yng Nghymru gan Gyngor Llyfrau Cymru, diolch i arian gan Lywodraeth Cymru. O 2025 ariennir y prosiect hwn gan Raglen Cymorth Grant y Cwricwlwm, diolch i Lywodraeth Cymru.