Tir na n-Og 2023
Datgelu’r Rhestr Fer Saesneg ar gyfer gwobr llyfrau plant hynaf Cymru
Ffantasi, bydoedd eraill, realiti amgen, mythau a chwedlau… Bydd Cyngor Llyfrau Cymru yn cyhoeddi’r teitlau sydd wedi cyrraedd rhestr fer llyfrau Saesneg Gwobrau Tir na n-Og 2023 ar y Radio Wales Arts Show am 18:30 nos Wener, 24 Mawrth. Dathlu pwysigrwydd straeon chwedlonol sy’n nodweddu’r pedwar llyfr sydd ar restr fer y wobr Saesneg eleni.
Gwobrau Tir na n-Og ar gyfer llenyddiaeth plant a phobl ifanc yw’r gwobrau hynaf a mwyaf poblogaidd o’u bath yng Nghymru. Caiff y gwobrau eu trefnu’n flynyddol gan Gyngor Llyfrau Cymru a’u noddi gan CILIP Cymru Wales. Maent yn anrhydeddu ac yn dathlu’r awduron a’r darlunwyr mwyaf creadigol a’r deunyddiau darllen gorau i blant, naill ai yn y Gymraeg neu drwy gyfrwng y Saesneg gyda dimensiwn Cymreig dilys.
Dros y blynyddoedd, mae’r gwobrau wedi’u hennill gan rai o’n prif awduron a darlunwyr gan gynnwys Manon Steffan Ros, Jac Jones a Catherine Fisher. Nod y gwobrau ydy dathlu darllen er pleser ac ysbrydoli dewisiadau darllen i ddarllenwyr ifanc. Trwy’r gwobrau gall plant a phobl ifanc fwynhau a chael eu hysbrydoli gan straeon ac ysgrifennu o Gymru neu am Gymru.
Dyma’r rhestr fer ar gyfer llyfr Saesneg gyda dimensiwn Cymreig dilys:
The Blackthorn Branch, Elen Caldecott (Andersen Press)Lleoliad Cymreig y gallwch uniaethu ag o gyda chymeriadau rydych yn teimlo’n gartrefol yn eu plith yn syth. Ac eto, mae’r plant dosbarth gweithiol hapus hyn yn cael eu denu i mewn i fyd ffantasi cyfochrog ac yn gorfod brwydro yn erbyn creaduriaid hudol yn ogystal â delio â’u brwydrau eu hunain – sef brawd sydd ar goll a theulu sy’n galaru yn anad dim.
Blue Book of Nebo, Manon Steffan Ros (Firefly)
Cyfieithwyd gan awdur y nofel Gymraeg arobryn. Mae’r gyfrol yn ymdrin â’r berthynas rhwng mam a’i phlentyn a’u goroesiad ar ôl Y Diwedd (digwyddiad niwclear). Gyda phwnc mor heriol ac ingol, ceir eiliadau o dynerwch, gobaith ac optimistiaeth mawr yn y gyfrol.
The Drowned Woods, Emily Lloyd-Jones (Hodder)
Daw Game of Thrones i Fae Ceredigion! Mae The Drowned Woods yn ddychmygiad byw o ysbeiliad canoloesol sy’n llawn perygl, bygythiad a hud. Gan dynnu ar fytholeg Gymreig sy’n cynnwys chwedl Cantre’r Gwaelod, mae’r ffantasi Oedolion Ifanc hon yn un i’w mwynhau ac yn eang ei hapêl.
The Mab, awduron amrywiol, darluniwyd gan Max Low, Gol. Matt Brown ac Eloise Williams (Unbound)
Mae The Mab yn dwyn ynghyd yr awduron Cymreig gorau i adrodd o’r newydd rai o’n straeon hynaf erioed i’w hysgrifennu – y Mabinogion. Rhoddir bywyd newydd i’r chwedlau clasurol hyn – mae hiwmor, hynodrwydd, bygythiad a disgleirdeb pur y straeon hynafol hyn yn amlwg drwy’r ysgrifennu i gyd.
Bob blwyddyn, mae paneli annibynnol yn penderfynu ar y rhestr fer ac yn dewis yr enillwyr ar gyfer y gwobrau Cymraeg a Saesneg. Mae gan y beirniaid sydd ar y Panel Saesneg eleni – Jannat Ahmed (Cadeirydd), Simon Fisher ac Elizabeth Kennedy – brofiad helaeth ac angerdd ynglŷn â llenyddiaeth i blant.
Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Llongyfarchiadau i bawb sydd wedi cyfrannu at y llyfrau sydd ar y rhestr fer eleni. Mae’r wobr Saesneg yn arddangos y llyfrau sydd â dimensiwn Cymreig dilys – ac mae’r rhestr eleni yn ddathliad gwych o draddodiad adrodd straeon Cymru. Rwy’n siŵr y bydd pob un o’r llyfrau hyn yn dal dychymyg darllenwyr ifanc, ac rwy’n edrych ymlaen at weld pwy fydd yn derbyn y wobr ym mis Mehefin.”
Cyhoeddwyd y rhestrau byrion ar gyfer llyfrau Cymraeg Gwobrau Tir na n-Og 2023 ar raglen Heno ar S4C nos Iau, 23 Mawrth.
Mae’r categori ar gyfer llyfrau Cymraeg oedran cynradd yn cynnwys Dros y Môr a’r Mynyddoedd, awduron amrywiol, darluniwyd gan Elin Manon (Gwasg Carreg Gwalch), Dwi Eisiau Bod yn Ddeinosor, Huw Aaron a Luned Aaron (Atebol), ac Enwogion o Fri: Nye – Bywyd Angerddol Aneurin Bevan, Manon Steffan Ros, darluniwyd gan Valériane Leblond (Llyfrau Broga).
Y tri llyfr sydd ar y rhestr fer yn y categori oedran uwchradd yw Gwlad yr Asyn, Wyn Mason, darluniwyd gan Efa Blosse Mason (Gwasg Carreg Gwalch), Manawydan Jones: Y Pair Dadeni, Alun Davies (Y Lolfa), a Powell, Manon Steffan Ros (Y Lolfa).
Eleni, bydd categori newydd, sef Gwobr Barn y Darllenwyr: tlws arbennig sy’n cael ei ddewis gan blant a phobl ifanc sy’n cymryd rhan yng nghynllun cysgodi Tir na n-Og. Gall ysgolion, llyfrgelloedd a grwpiau darllen eraill gofrestru i gymryd rhan yn y cynllun a bod yn feirniaid answyddogol i ddewis enillydd o blith y rhestr fer, gan ddefnyddio’r pecyn cysgodi arbennig. Cewch fanylion ar sut i gofrestru ar wefan y Cyngor Llyfrau.
Caiff enillwyr y categorïau Cymraeg eu cyhoeddi yn Eisteddfod yr Urdd Sir Gaerfyrddin ddydd Iau, 1 Mehefin, a bydd y teitl Saesneg buddugol yn cael ei ddatgelu ar y Radio Wales Arts Show ar nos Wener, 2 Mehefin.
Bydd siopau llyfrau’n cynnal Helfa Drysor Tir na n-Og yn ystod gwyliau’r Pasg gyda chyfle i ennill tocyn llyfr £15 i blant rhwng 4 ac 11 oed. Holwch yn eich siop lyfrau leol am fanylion.
Mae manylion pellach am y gwobrau a’r llyfrau sydd ar y rhestr fer ar gael ar wefan y Cyngor Llyfrau.
