Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant a Chyngor Llyfrau Cymru yn dyfarnu ysgoloriaeth PhD ym maes Llenyddiaeth Plant

Ebr 2, 2020

Ar Ddiwrnod Rhyngwladol Llyfrau Plant (Ebrill 2ail), mae’n bleser gan Brifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant mewn partneriaeth â Chyngor Llyfrau Cymru gyhoeddi eu bod wedi dyfarnu ysgoloriaeth PhD ym maes rhyngwladoli llenyddiaeth plant i Megan Farr o Benarth.

Dros gyfnod o dair blynedd, bydd Megan Farr yn datblygu strategaeth ar gyfer rhyngwladoli straeon i blant ar gyfer y sector cyhoeddi yng Nghymru.

Bydd yn ymchwilio’r strategaethau priodol sydd angen i’r sector gyhoeddi yng Nghymru eu datblygu er mwyn cryfhau ei gweithredu ar lefel ryngwladol ym maes straeon i blant. Bydd y prosiect hwn yn canolbwyntio ar dair agwedd benodol: sef mewnforio; allforio a chyd-gynhyrchu.

Mae gan Megan brofiad helaeth o weithio yn y diwydiant cyhoeddi ac wrth ei bodd yn cael y cyfle i gyfrannu at dwf y maes drwy ei gwaith ymchwil.

“Wedi gweithio yn y diwydiant llenyddiaeth a chyhoeddi yng Nghymru dros y chwe blynedd diwethaf, ac am flynyddoedd lawer yn Lloegr cyn hynny, rwy’n ddiolchgar am y cyfle a ddaw yn sgil yr ysgoloriaeth hon i mi gynyddu a chydgrynhoi fy ngwybodaeth a dysgu sgiliau newydd,” meddai Megan. “Gyda ffocws cynyddol Llywodraeth Cymru ar dyfu’r sector creadigol yng Nghymru ac allforio diwylliant Cymru, gobeithio y bydd yr ymchwil hon yn ddefnyddiol i’r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru a thu hwnt.”

Wrth drafod yr ymchwil unigryw hwn, meddai’r Athro Elin Haf Gruffydd Jones o Brifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant: “Dyma brosiect hynod gyffrous ac amserol iawn i’r sector cyhoeddi yng Nghymru gyda phwyslais o’r newydd ar weithgaredd rhyngwladol. Fel tîm goruchwylio, rydym yn falch iawn o’r bartneriaeth hon gyda’r Cyngor Llyfrau ac wrth ein boddau ein bod wedi denu rhywun o brofiad a sgiliau Megan i dderbyn yr ysgoloriaeth.”

Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn falch iawn o’r bartneriaeth hon gyda’r Drindod Dewi Sant ac yn edrych ymlaen at gydweithio gyda Megan ar y gwaith ymchwil rhyngwladol hwn.

“Gall stori dda deithio’r byd ac nid oes ffiniau yn perthyn iddi,” meddai Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru.

“Drwy noddi ymchwil doethur Megan Farr, y nod yw canfod pa lyfrau plant o Gymru sy’n teithio orau a pham. Beth yw’r themâu oesol sy’n denu darllenwyr ifanc a pha arddulliau sydd fwyaf llwyddiannus? Mae gan Megan dros 20 mlynedd o brofiad yn y diwydiant cyhoeddi rhyngwladol a bydd casgliadau ei hymchwil yn ein galluogi ni i ddatblygu talent o Gymru ymhellach yn y maes pwysig yma yn ogystal â chael ein hysbrydoli gan lenyddiaeth o’r tu hwnt i’n gwlad ein hunain,” atega Helgard Krause.

Mae’r ysgoloriaeth hon yn un o ddwy a ddyfarnwyd yn ddiweddar ym maes y diwydiannau creadigol gan Y Drindod Dewi Sant. Mae’r ysgoloriaeth yn cynnwys ffioedd ynghyd â grant blynyddol cychwynnol o £14,628. Mae Megan Farr bellach wedi dechrau ar ei chynllun PhD a gyllidir gan Ysgoloriaethau Sgiliau Economi Gwybodaeth (KESS) Dwyrain.

Am wybodaeth bellach ynglŷn â’r gwaith ymchwil hwn, e-bostiwch Yr Athro Elin Haf Gruffydd Jones elin.jones@uwtsd.ac.uk

Ac i ddysgu mwy am Gyngor Llyfrau Cymru, ewch i http://www.cllc.org.uk/

Siopau Llyfrau Lleol sy’n Gwerthu Ar-lein

Ebr 1, 2020

Cyllid Brys i’r Sector Llyfrau yng Nghymru

Ebr 1, 2020

Mae Cyngor Llyfrau Cymru wedi croesawu cyllid brys o £150,000 gan Lywodraeth Cymru i helpu’r sector llyfrau yn ystod yr argyfwng coronafeirws presennol.

Caiff y gronfa ei gweinyddu gan y Cyngor Llyfrau, yr elusen genedlaethol sy’n gyfrifol am gefnogi’r diwydiant llyfrau a hyrwyddo darllen yng Nghymru.

Mae’r arian ychwanegol ar gyfer y sector llyfrau yn rhan o becyn cynhwysfawr o gymorth gwerth £18m ar gyfer y sector diwylliant, celfyddydau a chwaraeon yng Nghymru a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru ddydd Mercher 1 Ebrill 2020.

Wrth gyhoeddi’r gronfa, dywedodd y Dirprwy Weinidog Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth, yr Arglwydd Elis-Thomas: “Rydym wedi gwrando ar ein rhanddeiliaid yn y sectorau bregus hyn. Rydym yn deall bod hwn yn gyfnod ansicr i fusnesau a sefydliadau ar draws Cymru ac yn llawn cydnabod yr heriau anferthol a digynsail i wead bywyd Cymru a ddaw yn sgil coronafeirws. Mae Llywodraeth Cymru yn benderfynol o wneud pob dim posib i gefnogi’r gwytnwch, y creadigrwydd a’r bartneriaeth sy’n cael eu hamlygu gan y sector.

“Bydd y cam ychwanegol hwn yn galluogi’r sector i wrthsefyll y cyfnod anodd hwn a, gobeithio, i ffynnu o’r newydd – gan ddod â chymunedau ynghyd unwaith eto pan fydd yr argyfwng yma drosodd.”

Bydd y gronfa argyfwng yn cynnwys cymorth ar gyfer siopau llyfrau brics-a-morter annibynnol yng Nghymru i’w helpu i ymateb i bwysau llif arian a lleihau effaith coronafeirws.

Dywedodd Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru, Helgard Krause: “Rydym yn croesawu’n fawr y cyllid brys a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru heddiw i gefnogi’r sector llyfrau yng Nghymru. Mae’r rhain yn ddyddiau gofidus i unrhyw fusnes ac rydym yn arbennig o bryderus am yr effaith ar siopau llyfrau annibynnol sy’n gwneud cyfraniad mor bwysig i’n cymunedau a’n heconomi, yn enwedig mewn ardaloedd gwledig. Byddwn yn parhau i weithio’n agos gyda nhw a’r sector cyhoeddi ehangach i gefnogi ein diwydiant trwy gydol y cyfnod anodd hwn.”

Mae’r gronfa argyfwng yn ychwanegol at y cymorth ar gyfer busnesau a’r hunangyflogedig a gyhoeddwyd eisoes gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig.

Bydd y Cyngor Llyfrau yn ymgynghori yn awr â’r diwydiant cyhoeddi ehangach i nodi’r meysydd eraill sy’n dioddef fwyaf o ganlyniad i’r pandemig.

“Yn y cyfnod cythryblus hwn mae’n rhaid i iechyd a lles pobl fod yn brif flaenoriaeth ond mae angen i ni hefyd sicrhau, pan ddown ni drwy’r pandemig hwn, bod gennym ni ddiwydiant cyhoeddi ffyniannus yng Nghymru o hyd. Mae’n gwneud cyfraniad sylweddol nid yn unig i’n heconomi a’n diwydiannau creadigol, ond yn ogystal â hynny mae un astudiaeth ar ôl y llall wedi amlygu buddion ehangach darllen o ran ein hiechyd meddwl yn ogystal â datblygu sgiliau allweddol a gwybodaeth,” ychwanegodd Ms Krause.

Gwefan lyfrau gwales.com

Cadarnhaodd Cyngor Llyfrau Cymru hefyd y bydd ei wefan lyfrau gwales.com yn ailagor ar gyfer archebion unigol gan y cyhoedd o ddydd Mercher, 1 Ebrill 2020 ymlaen.

Y nod yw helpu’r diwydiant cyhoeddi yn ogystal â chwrdd â’r galw am lyfrau yn ystod y cyfnod o hunanynysu, ar adeg pan mae llawer o siopau llyfrau wedi gorfod cau eu drysau dros dro.

Gall pobl sy’n prynu o wefan gwales.com enwebu siop lyfrau leol a fydd wedyn yn derbyn ei chomisiwn arferol ar gyfer bob gwerthiant.

Mae mwy nag 11,000 o deitlau Cymraeg neu deitlau am Gymru ar wefan gwales.com, a bydd pa lyfrau sydd ar gael yn dibynnu ar lefelau stoc presennol y Ganolfan Ddosbarthu gan na ellir derbyn stoc o’r newydd ar hyn o bryd ac mae rhai amserlenni cyhoeddi yn cael eu hadolygu.

Mae rhestr o siopau llyfrau annibynnol yng Nghymru sy’n cynnig gwasanaeth postio llyfrau ar-lein ar gael ar wefan y Cyngor Llyfrau.

Cyhoeddi Rhestr Fer Gwobrau Tir na n-Og 2020

Maw 27, 2020

Mae llyfrau sy’n mynd i’r afael â rhai o’r pynciau mawr sy’n poeni plant a phobl ifanc ymhlith y cyfrolau ar restr fer Gwobrau Tir na n-Og 2020 sy’n cael ei chyhoeddi heddiw (dydd Gwener, 27 Mawrth 2020).

Mae’r rhestr fer o lyfrau Cymraeg yn y categori uwchradd yn ymdrin ag iechyd meddwl, anhwylderau bwyta a mewnfudo tra bod y categori cynradd yn cynnwys llyfrau stori am oddefgarwch, materoliaeth mewn cymdeithas a hanes menywod ysbrydoledig o Gymru.

Straeon wedi’u lleoli ar hyd arfordir a mynyddoedd Cymru am ddreigiau, chwedloniaeth, hud a lledrith sy’n cael sylw yn y rhestr fer ar gyfer llyfrau Saesneg.

Dathlu gwaith awduron a darlunwyr a gyhoeddwyd yn ystod 2019 y mae Gwobrau Tir na n-Og 2020, sy’n cael eu trefnu gan Gyngor Llyfrau Cymru a’u noddi gan CILIP Cymru (sef cymdeithas llyfrgellwyr a gweithwyr gwybodaeth Cymru).

Mae tri phrif gategori: llyfrau Cymraeg ar gyfer plant oedran cynradd, llyfrau Cymraeg ar gyfer oedran uwchradd, a llyfrau Saesneg ac iddynt gefndir Cymreig dilys ar gyfer oedran cynradd neu uwchradd.

Rhestr Fer Gymraeg (Cynradd)

• Y Ddinas Uchel – Huw Aaron (Atebol 2019). Mae Petra’n byw mewn dinas o dyrau a phawb yn treulio pob dydd yn eu codi’n uwch ac yn uwch. Llyfr stori-a-llun am fateroliaeth cymdeithas gyda neges gadarnhaol wedi ei chyfleu mewn ffordd dyner, lawn hiwmor.

• Genod Gwych a Merched Medrus – Medi Jones-Jackson (Y Lolfa 2019). Llyfr lliwgar am 14 o fenywod ysbrydoledig o bob rhan o Gymru gan gynnwys Tori James, Laura Ashley, Eileen Beasley, Amy Dillwyn a Haley Gomez. Llyfr llawn hwyl, ffeithiau, posau a gweithgareddau.

• Pobol Drws Nesaf – Manon Steffan Ros a Jac Jones (Y Lolfa 2019). Llyfr stori-a-llun sy’n ein hannog i beidio â beirniadu rhywun sy’n ymddwyn ac yn edrych yn wahanol i ni, ac yn dangos bod rhaid parchu pawb.

Rhestr Fer Gymraeg (Uwchradd)

• Byw yn fy Nghroen – Gol. Sioned Erin Hughes (Y Lolfa 2019). Profiadau dirdynnol deuddeg o bobl ifanc sydd wedi gorfod brwydro gyda salwch a chyflyrau hirdymor, gan gynnwys afiechydon meddyliol a chorfforol fel cancr, nam ar y golwg, OCD, iselder a gorbryder.

• Tom – Cynan Llwyd (Y Lolfa 2019). Nofel i oedolion ifanc am Tom, bachgen 15 oed sy’n byw mewn fflat gyda’i fam ac yn gyfeillgar gyda chymydog 81 oed. Nofel ddirdynnol sy’n ymdrin â bwlio, gwrthdaro, mewnfudwyr, trais a salwch.

• Madi – Dewi Wyn Williams (Atebol 2019). Stori gref am ferch yn ei harddegau sy’n byw gydag anorecsia a bwlimia ac sy’n ceisio cuddio’r cyflwr.

Dywedodd cadeirydd panel beirniaid y llyfrau Cymraeg, Gwawr Maelor Williams o Adran Addysg Prifysgol Bangor: “Roedd darllen 40 o lyfrau gwreiddiol i blant ac oedolion ifanc fel aelodau panel Tir na n-Og 2020 wir yn brofiad gOgoneddus – ie, gydag O fawr arall. Roedd yr arlwy a gyhoeddwyd gan y cyhoeddwyr yn cynnig ffurfiau, lleoliadau, profiadau a chymeriadau amrywiol dros ben – y cyfan yn gwneud y profiad o gloriannu yn her ac yn hwyl, yn bleser a chyfrifoldeb yr un pryd.

“Roedd ’na leisiau i’w clywed gan y cyhoeddwyr eleni. Lleisiau awduron newydd, cyffrous ac unigryw. Llyfrau gan bobl ifanc i bobl ifanc. Canmoler y cyhoeddwyr am hyn. Ynghanol antur a ffantasi mae llais i lesiant plant, llais i ferched Cymru, llais i wydnwch meddwl ac iechyd meddwl a llais i bobl ifanc ag anhwylderau a chyflyrau corfforol. Gyda mwy nag un gyfrol ar gyfer oedolion ifanc roedd troi’r tudalennau yn ddirdynnol.”

Rhestr Fer Saesneg

• The Secret Dragon – Ed Clarke (Puffin 2019). Antur hudolus yn cyfuno gwyddoniaeth, dreigiau a chyfeillgarwch wedi’i lleoli ar arfordir Cymru.

• Max Kowalski Didn’t Mean It – Susie Day (Puffin 2019). Stori gyfoes am deuluoedd, am fod yn fachgen ac am ymdopi â cholled; llyfr llawn cydymdeimlad wedi’i osod yn Eryri.

• Storm Hound – Claire Fayers (Macmillan Children’s Books 2019). Antur ffantasi wedi’i gosod ym mynyddoedd Cymru, yn cyfuno chwedloniaeth Nordig a Chymreig.

• Where Magic Hides – Cat Weatherill (Gomer 2019). Casgliad amrywiol o saith stori newydd sbon, wedi’u gosod yng Nghymru, lle mae’r cymeriadau’n dod ar draws brenhinoedd a throliau, ceffylau gwyllt a defaid o bob lliw wrth iddyn nhw ddysgu sut mae darganfod hud yn y straeon o’u cwmpas.

Dywedodd cadeirydd panel beirniaid y llyfrau Saesneg, Eleri Twynog: “Mae pob un o’r pedwar llyfr ar y rhestr fer o safon uchel iawn – o’r cloriau, y darlunio a’r dyluniad i gymeriadau cryf a dawn adrodd stori wych. Wrth i ni fynd o’r Fenni i Ogwr ac Eryri rydyn ni’n cael ymdeimlad cryf o le, sy’n un o brif feini prawf y wobr yma. Mae mor bwysig bod plant ar hyd a lled Cymru yn gallu gweld eu hunain yn cael eu hadlewyrchu rhwng dau glawr a bod gan blant y tu hwnt i Gymru ffenest ar ddiwylliant arall.”

Dywedodd Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru, Helgard Krause: “Mae Gwobrau Tir na n-Og yn gyfle i ni ddathlu doniau ein ysgrifenwyr a’n darlunwyr sy’n creu cynnwys o’r radd flaenaf ar gyfer ein plant a’n pobl ifanc. Mae’r gwobrau hefyd yn adlewyrchu’r pynciau hynny sydd o bwys i’r gynulleidfa yma, gan ymwneud â rhai o bynciau llosg y dydd – o anhwylderau bwyta a phroblemau iechyd meddwl i gwestiynau’n ymwneud ag amrywiaeth, ehangu gorwelion a pharchu eraill. Dyma arwydd pellach o’r ffordd mae darllen yn gallu cefnogi ein hiechyd a’n lles, yn ogystal â datblygu sgiliau a bod yn bleser ynddo’i hun.”

Caiff enwau’r enillwyr eu cyhoeddi ym mis Mai 2020 ac mae manylion pellach am deitlau’r rhestr fer i’w cael ar wefan lyfrau gwales.com.

Coronafeirws: Diweddariad y Cyngor Llyfrau 24 Mawrth 2020

Maw 24, 2020

Yn dilyn cyflwyno mesurau llymach i geisio arafu lledaeniad coronafeirws, mae swyddfeydd y Cyngor Llyfrau yng Nghastell Brychan a’n Canolfan Ddosbarthu yn Aberystwyth bellach ynghau am o leiaf dair wythnos.

Mae nifer o’n staff yn dal i weithio, gan gyflawni eu dyletswyddau o gartref wrth i ni barhau i wneud pob dim o fewn ein gallu i gefnogi’r diwydiant cyhoeddi mewn amgylchiadau eithriadol a sicrhau ein bod yn dod trwy’r cyfnod hwn.

Golyga hyn y bydd y gwasanaethau canlynol ar gael o hyd i’r sector:

• Arweiniad strategol a gweithredol, yn cynnwys edrych ar anghenion y sector llyfrau ehangach gyda Llywodraeth Cymru.

• Cyngor a chynllunio ariannol (mererid.boswell@llyfrau.cymru)

• Prosesu taliadau rheolaidd i’r diwydiant megis grantiau cyhoeddi, cefnogaeth i staff golygyddol, cymorth i awduron a gweithwyr llawrydd eraill (arwel.jones@llyfrau.cymru).

• Gwasanaethau golygu (huw.meirionedwards@llyfrau.cymru)

• Gwasanaethau dylunio (sion.ilar@llyfrau.cymru).

• Hyrwyddo llyfrau a darllen er pleser ar lwyfannau digidol ac eraill (mari.sion@llyfrau.cymru).

Gellid cysylltu gyda staff yn y swyddi uchod naill ai drwy eu cyfeiriadau ebost gwaith neu drwy post@llyfrau.cymru. Dylai siopau llyfrau gysylltu gyda’u swyddog gwerthu arferol.

Y Ganolfan Ddosbarthu

Mae cau’r Ganolfan Ddosbarthu yn ergyd wrth gwrs i’n gweithgaredd ni fel sefydliad a’r sector yng Nghymru a thu hwnt. Ond mae iechyd a lles ein cymunedau gwahanol yn flaenoriaeth ar hyn o bryd, ac mae’n rhaid i ni dynnu ynghyd a gwneud ein cyfraniad at yr ymdrechion i atal lledaeniad y feirws.

Ni fydd y Ganolfan Ddosbarthu yn gallu derbyn na danfon stoc yn ystod y cyfnod hwn ac felly rydyn ni’n gofyn i’n cyhoeddwyr ni i ohirio anfon llyfrau, cylchgronau ac adnoddau eraill hyd nes byddwn yn ail-agor.

Bydd staff rheoli’r Ganolfan ar gael i ateb unrhyw gwestiynau sydd gan gwsmeriaid a’r cyfeiriad ebost gorau ar gyfer ymholiadau yw post@llyfrau.cymru.

Gwobrau Tir na n-Og

Byddwn yn bwrw mlaen gyda’n cynlluniau i gyhoeddi rhestr fer gwobrau llenyddiaeth plant Tir na n-Og 2020 ar ein gwefan ac ar y cyfryngau ddydd Gwener yma 27 Mawrth. Y bwriad yw cyhoeddi enwau’r enillwyr ym mis Mai ond nid ydym wedi pennu dyddiadau newydd eto yn dilyn canslo cynhadledd flynyddol CILIP Cymru ac Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd lle yr oedd y seremonïau i’w cynnal.

Mae’n diwydiant, fel gweddill y wlad, yn wynebu heriau gwirioneddol di-gyffelyb ac mae’n amhosib proffwydo maint a chwmpas yr effaith ar hyn o bryd. Serch hynny, ni fydd pylu ar ein cenhadaeth graidd fel sefydliad na’n cyfraniad at ddiwylliant, addysg a’r iaith Gymraeg. Yn y cyfamser, rhaid canolbwyntio ar warchod ein pobl a chefnogi’n cymunedau.

Cadwch yn saff. Byddwch garedig. Ac arhoswch adre er mwyn arbed bywydau.

HELGARD KRAUSE

Prif Weithredwr