Mae caniatâd hawlfraint ar ailddefnyddio deunydd wedi’i gyhoeddi wedi’i gynyddu dros dro ar gyfer ysgolion a cholegau, yn dilyn ymdrechion gan Asiantaeth Trwyddedu Hawlfraint y CLA, Cyngor Llyfrau Cymru a’r diwydiant cyhoeddi.
Wedi trafodaethau gyda’u haelodau, cyhoeddodd y CLA ar 9 Chwefror 2021 bod uchafswm y deunydd y gellid ei gopïo o dan eu Trwydded Addysg yn cynyddu dros dro – o’r 5% presennol i 20% tan 31 Mawrth 2021.
Ac mae Cyngor Llyfrau Cymru wedi trefnu caniatâd arbennig gyda rhai o brif gyhoeddwyr Cymru er mwyn eu gwneud yn haws i athrawon ddefnyddio eu deunydd ar gyfer dysgu o bell yn ystod cyfnod y pandemig.
Trwydded Addysg y CLA
O dan y newid dros dro i delerau’r drwydded, gall athrawon gopïo hyd at 20% o lyfr print sy’n eiddo i’r ysgol gan gynnwys cynnwys llyfrau wedi’i sganio sy’n cael eu cadw ar systemau dysgu rhithiol (VLE) yr ysgol.
Bydd y newid, sy’n berthnasol i ysgolion, colegau chweched dosbarth ac addysg bellach y DU, yn rhoi mwy o hyblygrwydd i athrawon a myfyrwyr gael gafael ar adnoddau i gefnogi dysgu o bell tra bod ysgolion ynghau.
Gall defnyddwyr y Platfform Addysg hefyd gopïo hyd at 20% o lyfr digidol sydd ar gael ar y platfform yn ystod y cyfnod hwn.
Man amodau llawn y Drwydded Addysg i’w gweld ar wefan y CLA ac mae’r asiantaeth hefyd wedi paratoi canllawiau arbennig i ysgolion yn egluro’n syml beth yw eu hawliau o dan amodau arferol y drwydded.
Ar hyn o bryd, mae pob Awdurdod Addysg Lleol yng Nghymru wedi cofrestru gyda’r CLA sy’n golygu bod telerau’r drwydded yn berthnasol i’w holl ysgolion.
Cyhoeddwyr Cymru
Mae Cyngor Llyfrau Cymru hefyd wedi trefnu caniatâd dros dro arbennig gyda rhai o brif gyhoeddwyr Cymru o ran eu defnydd o lyfrau yn ystod y pandemig.
Y nod yw ei gwneud hi’n haws i athrawon ailddefnyddio deunydd sydd wedi’i gyhoeddi er mwyn cefnogi ymdrechion addysgu o bell.
Mae’r telerau’n amrywio o gyhoeddwr i gyhoeddwr ac yn cynnwys, er enghraifft, yr hawl i gopïo a recordio darlleniadau o lyfrau.
Mae manylion llawn y caniatâd dros dro sydd wedi ei gytuno gyda chyhoeddwyr Cymru i’w gweld ar wefan y Cyngor Llyfrau.
Dywedodd Helen Jones, Pennaeth Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen y Cyngor Llyfrau: “Mae hwn yn gyfnod heriol i bawb ac yn enwedig i ysgolion wrth iddyn nhw barhau i gynnig addysg o safon ar adeg pan fo’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn dysgu o gartref. Mewn amgylchiadau eithriadol, rydym yn croesawu cyhoeddiad y CLA am gynyddu caniatâd hawlfraint dros dro o dan amodau eu Trwydded Addysg. Rydym hefyd yn hynod o ddiolchgar i gyhoeddwyr Cymru am eu cydweithrediad parod a’u cefnogaeth i addysg plant yn ystod cyfnod sydd hefyd yn anodd iddyn nhw fel busnesau masnachol.”
Mae Gweinidog Addysg Llywodraeth Cymru wedi lansio cynllun newydd o’r enw Iechyd Da i sicrhau fod pob ysgol gynradd yn derbyn pecyn arbennig o lyfrau sy’n cefnogi iechyd a lles plant.
Gan gydweithio gyda Chyngor Llyfrau Cymru, mae Adran Addysg Llywodraeth Cymru yn ariannu pecyn o 41 o lyfrau i helpu plant i ddeall a thrafod materion iechyd a lles.
Mae pob un o’r llyfrau wedi’u dewis gan banel arbenigol ac yn cynnwys amrywiaeth o lyfrau stori-a-llun a llyfrau pennod ar gyfer oedrannau rhwng 4 – 11.
Y nod yw cefnogi ysgolion wrth iddyn nhw ymdrin â phynciau’n ymwneud ag iechyd a lles fel rhan o’r cwricwlwm newydd, ac i gynorthwyo athrawon i drafod y pynciau yma yn ystod cyfnod heriol dros ben.
Wrth lansio cynllun Iechyd Da yn swyddogol yn ystod Wythnos Iechyd Meddwl Plant 2021, dywedodd y Gweinidog Addysg Kirsty Williams: “Rwy’n falch iawn o fod yn rhan o lansiad prosiect Iechyd Da Cyngor Llyfrau Cymru. Nod prosiect Iechyd Da yw helpu i fynd i’r afael ag effeithiau ymbellhau cymdeithasol hirdymor a hunanynysu, drwy ddarparu llyfrau darllen sy’n ysgogi sgyrsiau ac ymgysylltiad rhieni ar y themâu hyn.
“Mae sicrhau bod pob plentyn a pherson ifanc yn gallu rhannu cariad at ddarllen yn rhan bwysig o’r gwaith rwy’n ei wneud fel Gweinidog Addysg a hoffwn ddiolch i Gyngor Llyfrau Cymru am ei waith caled yn datblygu cyfres ddiddorol o adnoddau i gefnogi athrawon a dysgwyr mewn ymateb i’r pandemig.”
Yn ogystal â’r pecyn o 41 o lyfrau, bydd ysgolion yn derbyn pecyn cynhwysfawr o adnoddau wedi’u paratoi gan rwydwaith o athrawon sy’n arbenigo ym maes llythrennedd, iechyd a lles.
Dywedodd Catrin Passmore sy’n Ddirprwy Bennaeth yn Ysgol Gymraeg Cwmbrân: “Mae’r llyfrau yma wedi’u dewis yn ofalus ac yn adnodd ardderchog i helpu disgyblion i ddeall eu hunain, i ddeall eraill ac i ddeall y byd o’u cwmpas. Ymhlith y themâu sy’n cael sylw mae cyfeillgarwch, gwytnwch, hunan-gred, iechyd meddwl ac iechyd corfforol, ac mae’r rhain i gyd yn hynod o berthnasol yn y cyfnod yma.”
Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Rydyn ni’n gwybod pa mor fuddiol gall ddarllen fod o ran ein lles a’n hiechyd meddwl, ac mae’r cynllun yma’n helpu i agor y drws i sgyrsiau gyda phlant am bynciau reit anodd. Mae meithrin sgyrsiau o’r fath a dealltwriaeth bob amser yn bwysig ond yn enwedig felly nawr ac rydym ni’n falch iawn o gael gweithio gydag Adran Addysg Llywodraeth Cymru i wireddu’r prosiect pwysig yma.”
Mae rhestr o’r llyfrau Cymraeg a Saesneg sydd wedi’u cynnwys yn y pecyn Iechyd Da i’w chael ar wefan y Cyngor Llyfrau ac mae’r teitlau
i gyd ar gael drwy siopau llyfrau lleol. Mae rhai o’r teitlau hefyd ar gael fel e-lyfrau ar ffolio.cymru
Darllen yn Well
Mae’r Cyngor Llyfrau hefyd yn rhan o gynllun Darllen yn Well Llyfrau ar Bresgripsiwn i blant sy’n helpu plant i ddeall a rheoli eu hiechyd meddwl a’u lles drwy ddarllen.
Anelir y cynllun at blant Cyfnod Allweddol 2 ac mae’n cynnwys 21 o gyfrolau yn Gymraeg a 33 yn Saesneg sy’n trafod pynciau fel gorbryder a galar, bwlio a diogelwch ar y we, a sut i ddelio â digwyddiadau yn y newyddion.
Gall llyfrau sydd ar y rhestr gael eu hargymell gan weithwyr iechyd a gofal cymdeithasol proffesiynol, athrawon ac unrhyw un arall sy’n gweithio gyda phlant a theuluoedd.
Datblygwyd y rhaglen Darllen yn Well Llyfrau ar Bresgripsiwn i blant gan weithwyr iechyd proffesiynol yn ogystal â phlant a’u teuluoedd, ac fe’i cyflwynir yng Nghymru gan elusen The Reading Agency mewn partneriaeth â Llywodraeth Cymru, llyfrgelloedd cyhoeddus a Chyngor Llyfrau Cymru.
Mae Cyngor Llyfrau Cymru wedi lansio platfform digidol newydd sbon ar gyfer e-lyfrau o Gymru.
ffolio.cymru fydd y platfform dwyieithog cyntaf o’i fath i ganolbwyntio ar werthu e-lyfrau o Gymru i’r byd ehangach.
Mae’r wefan ddielw yn cychwyn gyda dewis o dros 800 o deitlau ffuglen a ffeithiol ar gyfer plant ac oedolion, yn ogystal â llyfrau addysgol i blant yn Gymraeg a Saesneg.
Mae dros 500 o’r llyfrau Cymraeg ar y wefan ar gael fel e-lyfrau am y tro cyntaf erioed, a bydd y ffigwr hwn yn parhau i gynyddu.
Bydd siopau llyfrau annibynnol yng Nghymru yn elwa o bob pryniant, gyda chanran o werthiant pob e-lyfr yn mynd yn uniongyrchol i helpu i gefnogi’r busnesau bach hyn sydd mor bwysig i’n stryd fawr a’n cymunedau.
Dywedodd Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru, Helgard Krause: “Wrth lansio ffolio, rydym yn darparu platfform digidol dielw ac iddo gynnig unigryw – platfform sy’n cael ei gynnal a’i gadw yng Nghymru, lle mae bron pob un e-lyfr yn dod gan gyhoeddwr o Gymru. Bydd yn helpu i gynnal swyddi yn y diwydiant cyhoeddi yng Nghymru, yn ogystal â chefnogi siopau llyfrau annibynnol sy’n gwneud cyfraniad mor bwysig i’n cymunedau ac a fydd yn derbyn comisiwn ar bob gwerthiant.
“Fel elusen genedlaethol sy’n ymroddedig i gefnogi cyhoeddi a hyrwyddo darllen, mae gennym ddyletswydd i sicrhau bod darllenwyr o bob oed a diddordeb yn gallu dewis llyfrau o Gymru mewn amrywiaeth o fformatau. Mae ffolio yn cadarnhau ac yn ehangu’r dewis yma, ac rydym yn ddiolchgar i Lywodraeth Cymru am ariannu’r datblygiad sylweddol hwn.”
Mae datblygu ffolio yn rhan o fuddsoddiad dros ddwy flynedd a ddyfarnwyd gan Lywodraeth Cymru drwy Gymru Greadigol ym mis Mawrth 2020 i alluogi’r Cyngor Llyfrau i uwchraddio ei systemau digidol a chyflwyno system TG integredig newydd ar gyfer gwerthu, cyflenwi a dosbarthu llyfrau.
Dywedodd y Dirprwy Weinidog Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth, yr Arglwydd Elis-Thomas: “Mae ffolio yn blatfform newydd cyffrous a fydd yn amlygu cyfoeth o dalent greadigol, yn hwyluso mynediad at waith awduron o Gymru, tra hefyd yn dod â budd i’r diwydiant cyhoeddi a’n siopau llyfrau Cymreig. Mae’n hynod o bwysig bod pobl yn gallu troi at lyfrau yn y fformat o’u dewis – yn enwedig o dan yr amgylchiadau presennol.”
Mae ffolio yn cynnwys detholiad eang o e-lyfrau sy’n addas ar gyfer plant ysgol, gan eu cefnogi wrth iddynt ddarllen er pleser a’u helpu i ddatblygu sgiliau llythrennedd.
Diolch i gydweithrediad cyhoeddwyr yng Nghymru, bydd mwy o e-lyfrau hefyd ar gael i ysgolion drwy Asiantaeth Trwyddedu Hawlfraint y CLA a gellir defnyddio’r adnoddau yma i gefnogi gwersi.
Os hoffech gael rhagor o wybodaeth neu os oes gennych unrhyw ymholiadau, anfonwch e-bost at y Cyngor Llyfrau ffolio@llyfrau.cymru.
Mae llyfrwerthwyr ar hyd a lled Cymru hefyd yn parhau i gymryd archebion ar-lein, dros y ffôn neu clicio-a-chasglu lle bo hynny’n bosibl.
Mae llyfrwerthwyr ar hyd a lled Cymru hefyd yn parhau i gymryd archebion ar-lein, dros y ffôn neu clicio-a-chasglu.
Os ydych chi am ddianc i fyd arall drwy gloriau llyfr da, mae gan y llyfrwerthwyr wledd o ddewis darllen ar eich cyfer. Maen nhw hefyd yn cynnig gwasanaeth personol unigryw a chyngor gwych ar beth i’w brynu.
Mae manylion cyswllt ar gyfer siopau llyfrau annibynnol ar hyd a lled Cymru i’w cael isod, neu defnyddiwch ein map rhyngweithiol i ganfod eich siop lyfrau lleol.
Burway Books, Church Stretton – Gwasanaeth Clicio-a-chasglu / Cludo i’r Cartref a Gwasanaeth postio ar gael www.burwaybooks.co.uk / Twitter – @BurwayBooks / Instagram – burwaybooks / 01694 723388 / ros.burwaybooks@btconnect.com
Bys a Bawd, Llanrwst – https://www.bysabawd.cymru / berry@bysabawd.cymru / 01492 641329 / Facebook: Siop Bys a Bawd Llanrwst Gwasanaeth Clicio a Chasglu ar gael a gall cwsmeriaid ebostio, ffonio neu roi archeb drwy’r drws.
Cant a Mil, Caerdydd – www.cantamil.com / @siopcantamil ar Instagram, Trydar a Facebook / jo@cantamil.com / 02920 212474 Mae modd archebu drwy’r wefan ac mae archebion yn cael eu postio bob dydd. Gellir hefyd gasglu archebion trwy drefniant. Cofiwch ymweld â’u gwefan – ar agor 24/7 ar gyfer archebu.
Castle Bookshop, Llwydlo – Gwasanaeth Clicio-a-chasglu / Postio ar gael / www.castlebookshopludlow.co.uk / 01584 872 562
Chepstow Books, Chepstow – www.chesptowbooks.co.uk / 01291 625011 / shop@chepstowbooks.co.uk / 01291 625011 / Facebook: Chepstow Books & Gifts / Twitter @chepstowbooks / Gwasanaeth Clicio-a-chasglu ar gael o ddydd Llun-Sadwrn rhwng 10.00am-2.00pm / Gwasanaeth postio ar gael hefyd.
Elfair, Rhuthun – 07976 981490 / 01824 702575 / 01824 707214 / elfair@boyns.cymru / Facebook: Siop Elfair / Instagram: @siopelfair Gwasanaeth Clicio a chasglu ar ddydd Gwener a Sadwrn rhwng 11.00-2.30pm. Gellir cysylltu drwy Facebook, Instagram, ebost neu ar y ffôn.
Griffin Books, Penarth – www.griffinbooks.co.uk / info@griffinbooks.co.uk / 02020 706455 / Facebook: Griffin Books / Instagram @griffinbooksUK / Twitter @griffinbooksUK Gwasanaeth Clicio a Chasglu ar gael ar gyfer archebion sydd wedi’u talu ymlaen llaw rhwng 9yb a 5yh o ddydd Llun i ddydd Sadwrn. Gwasanaeth postio fel arfer. Gellir archebu ymlaen llaw oddi ar wefan y siop, ebost neu ffôn – ni ellir gwerthu o’r drws.
Gwisgo, Aberaeron – www.gwisgobookworm.co.uk / info@gwisgo.co.uk / 01545 238282. Gwasanaeth Clicio a Chasglu ar ddydd Llun, Mercher a Gwener rhwng 11.00 a 3.00pm. Gellir archebu ar wefan y siop, ebost neu ffôn. Gellir cysylltu drwy Twitter, Instagram @Gwisgobookworm / #gwisgobookworm, a Facebook www.facebook.com/GwisgoBookworm. Gallwn ddosbarthu’n lleol (Aberaeron) a chynnig gwasanaeth postio fel arfer.
Na Nog, Caernarfon – www.na-nog.com / facebook.com/SiopNanog / Instagram – siop_nanog / Twitter – @SiopNanog. 01286 676946 / Bethan@na-nog.com Parhau i dderbyn archebion – gwasanaeth Clicio a Chasglu, archebu oddi ar y wefan a dros y ffôn.
Palas Print, Caernarfon – www.palasprint.com / @PalasPrint / eirian@palasprint.com / 01286 674631 Gwasanaeth Clicio a Chasglu ar gael. Gweithredu fel arfer tu ôl i ddrysau caeedig – Llun – Mercher 9:00-5.00 a 9:00-4.00 ar ddydd Iau, 24 Rhagfyr 2020.
Siop y Siswrn, Yr Wyddrug – 01352 753200 / siopysiswrn@aol.com / Facebook – Siop Y Siswrn / www.siopysiswrn.com Gwasanaeth Ffonio a Chasglu tan 4.00 o’r gloch ddydd Mercher, 23 Rhagfyr 2020. Ail agor ar 4 Ionawr 2021.
Tŷ’r Gwrhyd, Pontardawe – Byddwn yn derbyn archebion ond ni fydd modd i’r cwsmeriaid gasglu eu llyfrau nes ar ôl y cyfnod clo.www.facebook.com/Tyrgwrhyd / 07990 153730 / post@gwrhyd.cymru / 01639 763818
Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn falch iawn o gefnogi cystadleuaeth ysgrifennu stori i ddisgyblion ysgolion cynradd Cymru sy’n cael ei threfnu gan BBC Radio Cymru.
Fel rhan o ddigwyddiadau Diwrnod y Llyfr 2021, mae rhaglen foreol Aled Hughes yn galw ar blant rhwng 5-11 oed i ysgrifennu stori Cymraeg hyd at 500 gair ar thema “Y Llwybr Hud”.
Mae tri chategori ar gyfer oedrannau gwahanol, sef:
• Cyfnod Sylfaen, sef 5-7 oed
• Cyfnod allwedol 2a, 7-9 oed
• Cyfnod allweddol 2b, 9-11 oed
Bydd Aled yn cyhoeddi’r enillwyr ar ei raglen yn ystod yr wythnos sy’n arwain at Ddiwrnod y Llyfr ar 4 Mawrth 2021, gyda’r buddugwyr yn derbyn pentwr o lyfrau yn wobr gan y Cyngor Llyfrau.
Dywedodd Helen Jones, Pennaeth Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen y Cyngor Llyfrau: “Mae Diwrnod y Llyfr yn ddigwyddiad holl bwysig yn ein calendr blynyddol ac rydyn ni’n falch iawn i gefnogi’r gystadleuaeth yma sy’n cael ei threfnu gan BBC Radio Cymru. Mae gan bob unigolyn stori yn cuddio y tu mewn iddyn nhw a dyma gyfle gwych felly i ddechrau meithrin doniau ysgrifennu ymhlith y to ifanc.”
Llio Maddocks yw’r beirniad fydd yn pori drwy’r straeon ac yn dewis y dair stori orau.
Os am gystadlu, mae gofyn i ysgolion anfon straeon eu disgyblion at BBC Radio Cymru erbyn y dyddiad cau 25 Ionawr 2021, ynghyd â’r ffurflen gais sydd i’w chael ar wefan Radio Cymru.
Y cyfeiriad ar gyfer anfon y straeon yw:
Sgwennu Stori Aled Hughes
BBC Radio Cymru
Bryn Meirion
Bangor
LL57 2BY
Rhaid nodi’n glir ffugenw’r disgybl, y categori ac enw’r ysgol ar ben pob stori, a bydd angen i’r ysgol gadw rhestr o’r enwau sy’n cyd-fynd â’r ffugenwau.
Mae manylion pellach ynghyd â thermau ac amodau llawn i’w cael ar wefan BBC Radio Cymru neu gallwch chi gysylltu gyda rhaglen Aled Hughes ar aled@bbc.co.uk.
Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn hynod o falch o gyhoeddi mai cyfrol llawn hwyl a sbri gan Huw Aaron fydd y llyfr £1 Cymraeg newydd ar gyfer Diwrnod y Llyfr 2021.
Yn ei ffordd ddihafal ei hun, mae’r cartwnydd a’r darlunydd dawnus o Gaerdydd wedi mynd ati i greu Ha Ha Cnec i blant bach a mawr ei fwynhau ar Ddiwrnod y Llyfr nesaf sef 4 Mawrth 2021.
Fel mae’r teitl yn ei awgrymu, bydd y gyfrol yn fwrlwm o jôcs a chartwnau doniol ynghyd ag ambell un o gymeriadau unigryw Huw.
I ddathlu cyhoeddi’r teitl, mae’r Cyngor Llyfrau wedi trefnu cystadleuaeth arbennig i ddod o hyd i’r 150 o gymeriadau o lyfrau plant Cymru sydd wedi cael eu cuddio gan Huw mewn poster prysur.
Cystadleuaeth Mae cystadleuaeth ‘Ble yn y byd, Boc?’ ar agor i ysgolion ac i unigolion o bob oedran, ac mae gwobrau gwych i’w hennill.
Bydd enillydd categori’r ysgolion yn derbyn pentwr o lyfrau, gyda thaleb llyfrau £50 yn ail wobr.
Y brif wobr yn y categori unigol fydd darn gwreiddiol o waith celf Huw sy’n ymddangos yn Ha Ha Cnec a phentwr o lyfrau, gyda thocyn llyfr £20 yn ail wobr.
Wrth siarad am y gystadleuaeth, dywedodd Huw Aaron: “Dw i wedi arlunio llun o barti arbennig iawn ar gyfer y gystadleuaeth, lle mae’r gwesteion i gyd yn gymeriadau o lyfrau plant a theledu Cymru – rhai newydd, rhai o’m mhlentyndod, a rai sy’n hen iawn erbyn hyn! Mae ’na 150 i’w henwi – ond bydd angen help mam a dad (ac efallai Mam-gu neu Taid!) i adnabod nhw i gyd. Pob lwc!”
Mae manylion pellach am y gystadleuaeth i’w gweld ar www.mellten.com a’r dyddiad cau yw 31 Ionawr 2021. Cyhoeddir enwau’r enillwyr ar Ddiwrnod y Llyfr 4 Mawrth 2021.
Bydd modd prynu copi o Ha Ha Cnec (Y Lolfa) am £1 neu ddefnyddio’r tocyn llyfr £1 a roddir i bob plentyn i nodi Diwrnod y Llyfr 2021 ar 4 Mawrth.
Bydd Stori Cymru – Iaith a Gwaith, a ysgrifennwyd gan yr Archdderwydd Myrddin ap Dafydd ac a gyhoeddwyd gan Wasg Carreg Gwalch, hefyd ar gael eto eleni am £1. Dyma lyfr sy’n adrodd hanes Cymru a gwaith ei phobl drwy gyfrwng stori, llun a chân.
Bydd fersiynau hygyrch o’r llyfrau ar gael, gan gynnwys fersiynau braille, print bras a sain, diolch i gefnogaeth yr RNIB.
Dywedodd Angharad Sinclair, Rheolwr Ymgyrchoedd Hyrwyddo Darllen Cyngor Llyfrau Cymru: “Nod Diwrnod y Llyfr yw sicrhau bod gan bob plentyn gyfle i gael eu llyfr eu hunain a’u helpu i fwynhau’r profiad o ddarllen er pleser, gyda’r holl fuddiannau a ddaw yn sgil hynny. Rydym wrth ein bodd felly bod Huw Aaron wedi cytuno i greu llyfr newydd a fydd, gyda chyfrol Myrddin ap Dafydd, yn sicrhau dewis da o lyfrau Cymraeg am £1 i blant ar Ddiwrnod y Llyfr 2021.”
Mae’r poster sydd yn sail i’r gystadleuaeth yn ymddangos yn llyfr newydd Ble mae Boc? Ar goll yn y chwedlau gan Huw Aaron a gyhoeddwyd gan Y Lolfa ym mis Tachwedd 2020 acsyddwedi’i ddewis yn Llyfr y Mis gan y Cyngor Llyfrau ar gyfer mis Rhagfyr 2020.
Diwrnod y Llyfr Yng Nghymru, caiff ymgyrch Diwrnod y Llyfr ei chydlynu gan y Cyngor Llyfrau a’i chefnogi gan Lywodraeth Cymru a Waterstones.
Bob blwyddyn, drwy gydweithio â llu o gyhoeddwyr a llyfrwerthwyr, mae Diwrnod y Llyfr yn trefnu rhestr o deitlau penodol am £1 yr un ar gyfer plant a phobl ifanc, a chenhadaeth Diwrnod y Llyfr yw eu hannog i fwynhau llyfrau a darllen drwy roi cyfle iddyn nhw gael eu llyfr eu hunain.
Bydd manylion pellach am ddathliadau Diwrnod y Llyfr 2021 yng Nghymru yn cael eu cyhoeddi yn y Flwyddyn Newydd.
Ar 20 Tachwedd 2020, fe gollodd Cymru un o’i llenorion mawr pan fu farw Jan Morris yn 94 oed.
Ar 20 Tachwedd 2020, fe gollodd Cymru un o’i llenorion mawr pan fu farw Jan Morris yn 94 oed.
Yn newyddiadurwr, yn nofelydd, yn awdur llyfrau teithio ac yn hanesydd, fe ysgrifennodd dros 40 o lyfrau yn ystod ei hoes, yn cynnwys trioleg ar hanes yr Ymerodraeth Brydeinig, Pax Britannica (Faber, 1968, 1973, 1978); The Matter of Wales: Epic Views of a Small Country (Oxford University Press, 1984) a Conundrum (Faber & Faber, 2002), hunangofiant lle mae’n cofnodi’r broses o newid ei rhywedd o fod yn ddyn i fod yn ddynes, o James i Jan Morris.
Cafodd ei geni yn Lloegr yn 1926 ond roedd ei thad yn hanu o Gymru ac fe symudodd yma yn y 1980au, gan ymgartrefu gyda’i theulu yn Llanystumdwy ar Benrhyn Llŷn.
Roedd Jan Morris yn Llywydd Anrhydeddus Cyfeillion Cyngor Llyfrau Cymru ac yma mae’n Cadeirydd, yr Athro M Wynn Thomas, ein Prif Weithredwr, Helgard Krause, ac Ion Thomas, Cadeirydd Cyfeillion y Cyngor, yn talu teyrnged i’r awdur talentog.
“Yn ystod ei bywyd rhyfeddol, cyhoeddodd Jan Morris ddigon o lyfrau i gynnal diwydiant cyhoeddi y Deyrnas Unedig gyfan. Ac er ei bod yn fyd-enwog am ei phortreadau o gynifer o wledydd a dinasoedd, ac yn deithwraig ddihafal i bedwar ban, fe ddewisodd fwrw angor yma yng Nghymru am iddi syrthio dros ei phen a’i chlustiau mewn cariad â’n gwlad. Mae ei hymadawiad yn ein hamddifadu o un o’r mwyaf oll o’n hawduron, ac fe wêl y Cyngor Llyfrau eisiau un o’i gymwynaswyr mwyaf teyrngar” – Yr Athro M Wynn Thomas.
“Roedd Jan Morris yn arloesydd ymhob ystyr y gair. Roedd hi’n saer geiriau heb ei hail ac yn groniclydd huawdl o fywyd, diwylliant a thirwedd Cymru. Bydd colled enfawr ar ei hôl ond mae’n gadael gwaddol cyfoethog yn ei thoreth o lyfrau, ysgrifau ac erthyglau newyddiadurol” – Helgard Krause
“Os oes rhywun yn haeddu’r enw ‘Cyfaill’ Jan Morris oedd honno. Cyfeillgarwch a charedigrwydd wedi’r cyfan oedd y nodweddion a fawrygai fwyaf. Bu’n gyfaill trwy ei geiriau i gymaint o bobl a chymaint o lefydd. Yr oedd yn Llywydd Anrhydeddus y Cyfeillion, a bydd ei chyfraniad i’n llên a’i chefnogaeth i’r iaith, i’n diwylliant a’n hunaniaeth ynghyd â’n dyneiddiaeth yn aros. Diolch, Jan, am ein tywys gyda gwên a chraffter meddwl i gopaon byd llên” – Ion Thomas
Mae cynllun newydd yn cael ei lansio yng Nghymru i helpu plant i ddeall a rheoli eu hiechyd meddwl a’u lles drwy ddarllen.
Mae’r rhaglen, sydd wedi cael ei datblygu a’i harwain gan weithwyr iechyd proffesiynol yn ogystal â phlant a’u teuluoedd, yn cael ei chyflwyno yng Nghymru gan yr elusen Asiantaeth Ddarllen mewn partneriaeth â Llywodraeth Cymru a llyfrgelloedd cyhoeddus.
Fel rhan o Ddiwrnod Iechyd Meddwl y Byd, ar ddydd Sadwrn 10 Hydref, mae’r Asiantaeth Ddarllen a’r llyfrgelloedd cyhoeddus yn lansio Darllen yn Well: Llyfrau ar Bresgripsiwn i blant, gyda chasgliadau o lyfrau ac adnoddau ategol ar gael yn Gymraeg a Saesneg. Cyhoeddwyd y rhestr ddarllen mewn ymateb i’r galw cynyddol am wybodaeth a chyngor gan arbenigwyr i helpu plant i ddeall a rheoli eu hiechyd meddwl a’u lles.
Mae dros filiwn o rieni yn credu y gallai cymorth proffesiynol fod yn llesol i’w plant yn sgil y cyfyngiadau oherwydd y coronafeirws – ac mae Childline wedi cynnal bron i 7,000 o sesiynau cwnsela gyda phlant am effaith yr haint. Mae gan un ym mhob 10 o blant Cymru sydd rhwng pump ac 16 oed broblem iechyd meddwl, ac mae gan lawer mwy broblemau ymddygiad.
Mae’r rhestr ddarllen i blant, Darllen yn Well, yn cynnwys 33 o lyfrau a ddewiswyd i fynd i’r afael â rhai o’r prif heriau sy’n wynebu plant heddiw. Mae’r llyfrau ar y rhestr yn trafod pynciau fel gorbryder a galar, bwlio a diogelwch ar y we, a sut i ddelio â digwyddiadau yn y newyddion. Mae’r rhestr o lyfrau hefyd yn archwilio sut i fyw yn well gydag ystod o gyflyrau ar ôl diagnosis, gan gynnwys Anhwylder Diffyg Canolbwyntio a Gorfywiogrwydd (ADHD), Anhwylder Sbectrwm Awtistiaeth (ASD), dyslecsia, Anhwylder Gorfodaeth Obsesiynol (OCD) ac anableddau corfforol.
Mae’r rhestr wedi’i hanelu at blant Cyfnod Allweddol 2 ac mae’n cynnwys teitlau sy’n addas ar gyfer ystod eang o lefelau darllen, er mwyn cynnig cymorth i ddarllenwyr llai hyderus, ac i annog plant i ddarllen gyda’u brodyr a’u chwiorydd a’u gofalwyr.
Meddai Karen Napier, Prif Weithredwr yr Asiantaeth Ddarllen: “Mae un ym mhob deg o blant Cymru yn dioddef problemau iechyd meddwl, ac mae digwyddiadau byd-eang diweddar wedi gwneud y broblem yn waeth. Yn yr Asiantaeth Ddarllen, rydyn ni’n credu mewn pŵer darllen i daclo rhai o heriau mwyaf bywyd, ac yn y maes newydd a phwysig yma o’n gwaith byddwn ni’n defnyddio gwybodaeth, cyngor a straeon o ansawdd sydd wedi’u cymeradwyo gan arbenigwyr, i helpu plant i reoli a deall eu teimladau ac i ymdopi mewn cyfnodau anodd.”
Gall llyfrau sydd ar y rhestr gael eu hargymell gan weithwyr iechyd a gofal cymdeithasol proffesiynol, athrawon ac unrhyw un arall sy’n gweithio gyda phlant a theuluoedd. Mae’r casgliadau o lyfrau ar gael i’w benthyca am ddim o lyfrgelloedd cyhoeddus lleol. Mae’r Asiantaeth Ddarllen yn gweithio gyda Chyngor Llyfrau Cymru er mwyn sicrhau bod llyfrau sydd ar y rhestr ar gael yn Gymraeg.
Meddai Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Mae lles plant yn bwysig bob amser, ond mae’r pandemig yma wedi gwneud i ni sylweddoli pa mor bwysig yw gwneud yn siŵr fod gan blant fynediad at adnoddau digidol a phrint maen nhw’n gallu ymddiried ynddyn nhw sy’n helpu i’w cefnogi nhw a’u galluogi nhw i siarad am eu teimladau. Mae’n hanfodol bod y sgyrsiau yma’n gallu digwydd yn iaith gyntaf y plentyn, a dyna pam ein bod ni yn y Cyngor Llyfrau yn falch o fod yn rhan o’r gwaith o gyfieithu’r llyfrau gwych yma.”
Meddai’r Dirprwy Weinidog Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth, yr Arglwydd Dafydd Elis-Thomas: “Rydw i’n falch ein bod ni wedi gallu darparu cyllid i sicrhau’r hawliau er mwyn cynhyrchu a dosbarthu fersiynau electronig o’r llyfrau Cymraeg ar y rhestr i blant. Mae hyn yn hanfodol o ystyried pwysigrwydd cynnwys digidol yn ystod y cyfnod yma. Bydd y cyllid hefyd yn galluogi dosbarthu copïau o fersiynau print o’r llyfrau am ddim i’w defnyddio mewn llyfrgelloedd ledled Cymru ac fel rhan o’r cynlluniau clicio a chasglu. Bydd hwn yn hwb sylweddol i lyfrgelloedd a’u defnyddwyr yng Nghymru.”
Gall y casgliad o lyfrau Darllen yn Well i blant – sydd wedi cael cydnabyddiaeth gan gyrff iechyd blaenllaw, mewn partneriaeth â Chymdeithas Prif Lyfrgellwyr Cymru a chyllid gan Lywodraeth Cymru a Chyngor y Celfyddydau yn Lloegr – gefnogi plant i ddeall a rheoli eu hiechyd meddwl drwy ddefnyddio adnoddau sy’n seiliedig ar dystiolaeth y tu allan i leoliadau clinigol, neu tra eu bod nhw’n aros am driniaeth.
Meddai Vaughan Gething, y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: “Rydw i wrth fy modd y bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i ddarparu cymorth ariannol ar gyfer y cynllun pwysig yma, sydd wedi bod yn llwyddiannus iawn ac wedi chwarae rhan sylweddol i gyflawni ein Cynllun Cyflawni ar gyfer Iechyd Meddwl a ‘Mwy na geiriau’, sef ein fframwaith ar gyfer y Gymraeg ym maes iechyd a gofal cymdeithasol. Mae llyfrau wedi bod yn llefydd i bobl chwilio am atebion neu i gael cysur, ac i ddianc, ers amser maith. Rwy’n gobeithio y bydd y fenter yma’n ysbrydoli plant a theuluoedd i ddarllen er eu lles a’u mwynhad. Does dim diwedd ar bŵer darllen, felly gadewch i ni ddefnyddio rhywfaint o’r egni yna i daclo’r heriau cynyddol mae plant yn eu hwynebu gyda’u hiechyd meddwl.”
Meddai Bethan Hughes, Prif Lyfrgellydd a chynrychiolydd ar ran Cymdeithas Prif Lyfrgellwyr Cymru: “Rydyn ni’n falch iawn fod Darllen yn Well: Llyfrau ar Bresgripsiwn i blant yn cael ei lansio yma yng Nghymru fel cynllun dwyieithog, ac yn gyffrous i weithio gyda’n partneriaid i wireddu’r cynllun.
“Mae darllen, yn ei hanfod, yn llesol, ac mae darllen er mwyn deall emosiynau a theimladau yn hanfodol i ni i gyd, ac yn arbennig i blant wrth iddyn nhw ddysgu i ddeall y byd o’u cwmpas a’u hymateb nhw iddo.
“Bydd y cynllun yma’n gyfle i ni roi yn nwylo plant, yn eu dewis iaith, lyfrau sydd wedi eu dethol yn ofalus i gynnig cymorth iddyn nhw ddeall eu teimladau, drwy gyfrwng geiriau, lluniau a’r dychymyg.
“Mae pobl yn ymddiried yn eu llyfrgell leol fel lle i gael cymorth a gwybodaeth ddi-duedd, yn lleol yn eu cymuned, mewn lleoliad sydd ddim yn un clinigol a heb unrhyw fath o stigma yn gysylltiedig ag o. Mae’r cynllun yma’n enghraifft arall o sut y gallwn gynnig y cymorth yma.”
Darllen yn Well: Llyfrau ar Bresgripsiwn i blant yw’r trydydd cynllun Darllen yn Well i gael ei gyflwyno yng Nghymru ar ôl llwyddiant y casgliadau o lyfrau ar ddementia a iechyd meddwl.
I gael rhagor o wybodaeth am y llyfrau Darllen yn Well i blant, ewch i: reading-well.org.uk/cymru
Mae cyrsiau i ddatblygu awduron a darlunwyr newydd, a drefnwyd ar y cyd gan Gyngor Llyfrau Cymru a Llenyddiaeth Cymru, yn dechrau dwyn ffrwyth.
Mae cyrsiau i ddatblygu awduron a darlunwyr newydd, a drefnwyd ar y cyd gan Gyngor Llyfrau Cymru a Llenyddiaeth Cymru, yn dechrau dwyn ffrwyth.
Yn ystod y 12 mis diwethaf, mae nifer o lyfrau gwahanol wedi’u cyhoeddi neu ar fin eu cyhoeddi gan awduron a darlunwyr a fu ar y cyrsiau yng Nghanolfan Ysgrifennu Tŷ Newydd yn Llanystumdwy, Gwynedd.
Cynhaliwyd un cwrs ar gyfer Ysgrifennu a Darlunio i Blant ym mis Chwefror 2019, a chwrs arall ar Ysgrifennu i Oedolion Ifanc ym mis Chwefror 2020, gyda chyfanswm o 20 awdur ac 8 darlunydd yn sicrhau eu lle fel rhan o broses gystadleuol.
Dywedodd Helen Jones, Pennaeth Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen Cyngor Llyfrau Cymru: “Allwn ni ddim hawlio na fyddai’r llyfrau yma wedi’u cyhoeddi o gwbl oni bai am y cyrsiau a drefnwyd ar y cyd gan y Cyngor Llyfrau a Llenyddiaeth Cymru, ond yn ddi-os maen nhw wedi helpu i ddatblygu egin awduron a llenwi bwlch yn y farchnad ar gyfer deunydd darllen gwreiddiol yn y Gymraeg i blant ac oedolion ifanc. Mae datblygu deunydd darllen o’r fath yn un o’n blaenoriaethau ni yn y Cyngor Llyfrau wrth i ni barhau i weithredu ar argymhellion adroddiad Dr Siwan Rosser o Ysgol y Gymraeg Prifysgol Caerdydd.”
Dywedodd Leusa Llewelyn ar ran Llenyddiaeth Cymru: “Mae wedi bod yn bleser cael cydweithio â’r Cyngor Llyfrau ar y cyrsiau datblygu awduron yma, a gweld cystal llwyddiant mae sawl un o’r awduron wedi ei gael ar ôl treulio wythnos yn Nhŷ Newydd dan ofal rhai o’n hawduron a’n tiwtoriaid gorau. Byddwn yn parhau i weithio gyda’n gilydd i adnabod bylchau yn niwylliant llenyddol Cymru – gan fynd i’r afael â’r heriau sy’n ein hwynebu o ran tangynrychiolaeth ac amrywiaeth yn ein llenyddiaeth – a chreu cyfleoedd datblygu safonol i sicrhau fod y gwaith pwysig hwn yn parhau.”
Dywedodd Sioned Wyn Roberts, fu ar y cwrs Ysgrifennu a Darlunio i Blant yn 2019: “Wnes i fwynhau pob eiliad o’r cwrs ysgrifennu a darlunio i blant. Yn Nhŷ Newydd wnes i gyfarfod yr arlunydd Bethan Mai sydd wedi dod â chymeriad Ffwlbart Ffred yn fyw, ac mae hyd yn oed sinc pinc yr Arglwyddes Lloyd George yn rhan o’r lluniau! Fyswn i erioed wedi ystyried ysgrifennu llyfrau oni bai am y cwrs yn Nhŷ Newydd ac o ganlyniad mae Ffwlbart Ffred: Drewi fel Ffwlbart, y cyntaf mewn cyfres o lyfrau stori-a-llun, wedi ei gyhoeddi eleni a bydd Gwag y Nos, fy nofel i blant, allan y flwyddyn nesa.”
Ymhlith y llyfrau sydd wedi’u cyhoeddi neu sydd yn y broses o gael eu cyhoeddi gan awduron a darlunwyr a fu ar y cyrsiau y mae:
Roedd Seran wedi mynychu’r cwrs Ysgrifennu a Darlunio i Blant yn Nhŷ Newydd yn 2019 fel darlunydd, ac fe fydd y nofel mae’n ei hysgrifennu hefyd yn cynnwys elfen graffeg amlwg.
Mae hi hefyd yn rhan o Gynllun Mentora Awduron Llenyddiaeth Cymru a’i gobaith yw y bydd ei nofel gyntaf, ‘Y Nendyrau,’yn cael ei chyhoeddi yn 2021.
Rydym yn defnyddio cwcis ar ein gwefan i roi'r profiad mwyaf perthnasol drwy gofio eich dewisiadau a'ch ymweliadau. Drwy glicio "Derbyn Oll", rydych yn cytuno i'r defnydd o holl gwcis. Fodd bynnag, gallwch weld "Gosodiadau Cwcis" i roi dewis fwy reoledig.
We use cookies on our website to give you the most relevant experience by remembering your preferences and repeat visits. By clicking “Accept All”, you consent to the use of ALL the cookies. However, you may visit "Cookie Settings" to provide a controlled consent.
Mae'r wefan yma y ndefnyddio cwcis yn gwella eich profiad wrth lywio'r wefan. O'r rhain, mae'r rhai a ddynodir yn "angenrheidiol" yn cael eu storio yn eich porwr gwe gan eu bod yn hanfodol i'r ffordd mae'r wefan yn gweithio. Rydym hefyd yn defnyddio cwcis eraill i ddadansoddi sut mae ein ymwelwyr yn defnyddio ein gwefan. Caiff y cwcis yma eu storio yn eich porwr gwe gyda'ch bendith chi. Mae gennych yr opsiwn i wrthod y cwcis yma, ond gall eu gwrthod effeithio eich profiad o ddefnyddio'r wefan.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
