#Her100Cerdd yn dychwelyd i ddathlu Diwrnod Cenedlaethol Barddoniaeth
Mae Llenyddiaeth Cymru yn falch o gyhoeddi y bydd Her 100 Cerdd yn dychwelyd unwaith eto eleni, a hynny am y seithfed tro. Yn unol â’r arfer, mae pedwar bardd wedi eu herio i gyfansoddi 100 o gerddi gwreiddiol mewn 24 awr.
Y pedwar dewr eleni yw Beth Celyn, Dyfan Lewis, Elinor Wyn Reynolds a Matthew Tucker.
Bydd gofyn i bob un o’r pedwar bardd ysgrifennu o leiaf un gerdd bob awr i gyflawni’r Her 100 Cerdd mewn da bryd. Mae timoedd y gorffennol wedi cyrraedd y nod gydag eiliadau’n unig yn weddill. Tybed a fydd criw 2019 yn llwyddo i ddilyn eu hesiampl a chyflawni her farddonol fwya’r flwyddyn?
Unwaith eto eleni, caiff y cyhoedd eu gwahodd i ymuno yn yr Her drwy awgrymu testunau a gyrru geiriau o anogaeth dros y cyfryngau cymdeithasol yn ystod y pedair awr ar hugain.
Ers ei sefydlu yn 2012, mae’r Her wedi cynnig cipolwg ar y Gymru sy’n bodoli ar y diwrnod hwnnw – ei gwleidyddiaeth, ei diddordebau, ei newyddion a’i diwylliant.
Ymysg y 500 o gerddi a gyhoeddwyd dros y blynyddoedd mae cerddi serch a cherddi dychan; cerddi ar gerddoriaeth a cherddi ar y cyd; cerddi am borc peis, babanod newydd a hyd yn oed ffrae epig rhwng John ac Alun a’r Brodyr Gregory!
Pedair wal greadigol Canolfan Ysgrifennu Tŷ Newydd fydd cartref y beirdd dros gyfnod yr Her. Caiff y ganolfan ei rhedeg gan Llenyddoaeth Cymru, ac mae’r awen yn cuddio ym mhob twll a chornel o’r tŷ.
Bydd y tîm yn cychwyn arni am hanner dydd ar ddydd Mercher 2 Hydref, ac yn rhoi’r atalnod llawn ar y gerdd olaf cyn hanner dydd, dydd Iau 3 Hydref. Ar y diwrnod hwnnw, 3 Hydref, fe gynhelir Diwrnod Cenedlaethol Barddoniaeth, dathliad blynyddol o farddoniaeth a phopeth barddonol. Bydd y cerddi oll yn cael eu cyhoeddi ar-lein ar www.llenyddiaethcymru.orgyn syth ar ôl eu cwblhau er mwyn i’r cyhoedd gael dilyn eu cynnydd.
Ymunwch yn yr Her 100 Cerdd gyda cheisiadau neu anogaeth trwy ddefnyddio’r hashnod #Her100Cerdd ar Twitter, neu trwy yrru neges at Llenyddiaeth Cymru ar Facebook neu dros e-bost at post@llenyddiaethcymru.org. Bydd dolen i’r cerddi yn cael eu postio fesul un ar gyfrif Twitter @LlenCymru ac ar ein tudalen Facebook: www.facebook.com/LlenCymruLitWales
Y Beirdd
Beth Celyn
Mae Beth Celyn yn artist creadigol o Ddinbych sydd wrthi’n datblygu ei gyrfa fel bardd a cherddor yng Nghaerdydd. Astudiodd radd mewn Llenyddiaeth Saesneg yn King’s College London a graddiodd o Brifysgol Bangor yn ddiweddar gyda MA mewn Ysgrifennu Creadigol. Cafodd ei EP Troi ei gyhoeddi ar label Sbrigyn Ymborth yn Rhagfyr 2017 ac mae hi wedi cydweithio ar nifer o brosiectau gyda BBC Gorwelion, recordio gyda’r band gwerin Vrï ac wedi ysgrifennu sioe gerdd wreiddiol ar gyfer theatr Sbarc-Galeri. Teithia Beth yn aml ar hyd a lled Cymru fel aelod o’r colectif barddol Cywion Cranogwen. Roedd yn fardd y Mis ar BBC Radio Cymru Tachwedd 2018 ac eleni fe fuodd hi’n fardd comisiwn Y Wobr Aur Bensaernïaeth yn Y Lle Celf yn Eisteddfod Genedlaethol Llanrwst.
Dyfan Lewis
Magwyd Dyfan Lewis yng Nghraig-cefn-parc, Abertawe. Aeth i Brifysgol Caerdydd i astudio Cymraeg, ac mae’n parhau i fyw yn y brifddinas. Cyhoeddodd bamffled o gerddi, Mawr, yn 2019.
Elinor Wyn Reynolds
Un o Gaerfyrddin yw Elinor Wyn Reynolds. Mae hi’n fardd, yn awdur, dramodydd a golygydd llyfrau. Mae hi’n perfformio’i gwaith yn gyson a thros y blynyddoedd mae wedi bod yn rhan o sawl taith farddoniaeth: Dal Clêr, Taith Glyndŵr a Lliwiau Rhyddid, a bu’n un o griw beirdd y SiwpyrStomp yn Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd 2018. Mae gan Elinor brofiad helaeth o weithio fel golygydd llyfrau Cymraeg i oedolion ac i blant ar gyfer sawl gwasg, ac mae’n cynnal gweithdai barddoniaeth i blant ac oedolion hwnt ac yma yn ogystal.
Matthew Tucker
Daw Matthew Tucker o Bontarddulais ond mae bellach yn byw ym Mhorth Tywyn. Graddiodd mewn Cymraeg o Brifysgol Abertawe ac mae bellach yn astudio gradd MA mewn Llenyddiaeth ac Ysgrifennu Creadigol yn ogystal â chychwyn ar gwrs TAR Uwchradd Cymraeg ym Mhrifysgol Y Drindod Dewi Sant. Bu Matthew ar un o gyrsiau cynganeddu Tŷ Newydd dan nawdd Cronfa Gerallt (Barddas).
Mae gwasg Rily ar fin cyhoeddi cyfrol arloesol sy’n cyflwyno hanfodion amryw o emosiynau sylfaenol, gan gynnwys dicter, hapusrwydd, cenfigen, ofn a phryder.
Wrth i ystadegau diweddar awgrymu bod gorbryder ar gynnydd ymhlith plant ifanc, mae’n amlwg fod yna angen gwirioneddol am adnoddau a llenyddiaeth addas i geisio helpu plant i ddod i ddeall a dygymod â’u teimladau, er lles eu hiechyd meddwl.
Mae gwasg Rily ar fin cyhoeddi cyfrol arloesol sy’n cyflwyno hanfodion amryw o emosiynau sylfaenol, gan gynnwys dicter, hapusrwydd, cenfigen, ofn a phryder. Mae’n trin a thrafod digwyddiadau all godi ym mywydau plant sy’n gallu sbarduno emosiynau dwys, er enghraifft tor priodas, mynychu ysgol newydd a marwolaeth anifail anwes.
Meddai Elin Meek, addasydd y gyfrol, ‘Gobeithio’n fawr y bydd plant yn cael budd o’r ffordd syml a hygyrch y mae’r llyfr yn ymdrin â’u teimladau. Beth sy’n bwysig yma hefyd yw’r arweiniad sydd yn y gyfrol o ran derbyn sut maen nhw’n teimlo – does dim beirniadaeth o gwbl, a does dim emosiwn nad yw’n ‘iawn’ i blant ei deimlo. Mae’r adran am ddicter yn esbonio sut gall dicter fod yn beth iach o’i sianelu’n gywir; gall fod yn sbardun i ddal at egwyddorion, a gweithredu dros gyfiawnder.’
‘Roedden ni’n teimlo bod angen mawr am y math hwn o lyfr,’ medd Lynda Tunnicliffe, Prif Weithredwr gwasg Rily. ‘Mae’r rhan fwyaf o’r staff sydd ar dîm Rily yn rhieni, ac roedden nhw i gyd yn gyffrous ac yn awyddus iawn ein bod ni’n cyhoeddi’r addasiad hwn o My Mixed Emotions er mwyn darparu adnodd pwysig i genhedlaeth sydd wir ei angen. Tua mis yn ôl fe wnaethon ni gyhoeddi ar ein gwefannau cymdeithasol bod y llyfr hwn ar ddod, ac mae’r ymateb wedi bod yn galonogol dros ben.’
Yn y llyfr mae yna argymhellion ymarferol, er enghraifft sut i ddod dros pwl o ddicter, ymarferion anadlu, ioga, myfyrdodau, a bod yn ddiolchgar. Gall cynnwys y llyfr fod yn sbardun i drafodaeth gydag oedolyn, gofalwr neu athro yn yr ysgol, neu gall plentyn ddarllen ar ei ben ei hun, a phrosesu’r cynnwys.
Mae Llenyddiaeth Cymru wedi cyhoeddi mai’r awdur plant poblogaidd o Sir Benfro, Eloise Williams, yw’r Children’s Laureate Wales cyntaf erioed. Nod y rôl lysgenhadol newydd hon yw ymgysylltu â ac ysbrydoli plant Cymru drwy lenyddiaeth, ac i hyrwyddo hawl plant i fynegi eu hunain.
Cyhoeddwyd y newyddion ddydd Mercher 18 Medi o flaen 150 o ddisgyblion yn Ysgol Gynradd Parc Jiwbilî yng Nghasnewydd. Eloise yw Llysgennad Darllen yr ysgol ac yn dilyn y cyhoeddiad, bu’n rhan o agoriad swyddogol llyfrgell newydd yr ysgol. Mewn llythyr agored i blant Cymru, pwysleisiodd Eloise cymaint o anrhydedd oedd ymgymryd â’r rôl hon; sut y bydd yn gwneud ei gorau glas i helpu plant Cymru i ddod o hyd i’r straeon sy’n bwysig iddyn nhw; yn ymgyrchu fel eu bod nhw’n gweld eu hunain yn cael eu cynrychioli’n dda mewn llenyddiaeth; ac yn bwysicaf oll, bod eu lleisiau yn bwysig. Gallwch ddarllen ei llythyr yn llawn ar wefan Llenyddiaeth Cymru.
Bu Eloise Williams yn gweithio fel actor ac ymarferydd creadigol am dros ddegawd cyn symud ymlaen i fod yn awdur plant. Enillodd ei nofel, Gaslight (Firefly Press, 2017) – a ysgrifennwyd gyda chefnogaeth Ysgoloriaeth Awdur Newydd Llenyddiaeth Cymru – wobr Llyfr Pobl Ifanc y Flwyddyn Wales Arts Review 2017, Gwobrau Llyfrau YBB 2018, a chyrhaeddodd restr fer Gwobrau Tir na nOg 2018. Cyrhaeddodd Seaglass (Firefly Press, 2018), ei nofel diweddaraf i bobl ifanc, restr fer Gwobrau Tir na nOg 2019, a’r North East Book Awards 2019.
Yn siaradwr rheolaidd mewn gwyliau a digwyddiadau, mae hi’n defnyddio ei sgiliau drama i ennyn diddordeb pobl ifanc mewn llenyddiaeth ac erbyn hyn mae hi ar lwyfan llawer yn fwy nag y buodd hi erioed tra’n actor proffesiynol!
Dywedodd Eloise: “Dwi wedi bod wrth fy modd â straeon erioed. Mae’r profiad o ymgolli’ch hun mewn stori dda yn hudol. Mae straeon yn ein cysylltu, yn rhoi empathi a dealltwriaeth inni, yn ymestyn ein hymennydd a’n dychymyg, yn gadael inni deithio’r byd a phrofi’r rhyfeddodau mwyaf.
“Mae llenyddiaeth plant yn ffynnu ac ni allai fod amser mwy cyffrous i fod yn rhan o’i dwf yma yng Nghymru. Dwi’n teimlo’n gryf bod cysylltiad rhwng llyfrau plant a’r gobaith dwi’n ei deimlo bob tro dwi’n cerdded i mewn i ystafell ddosbarth. Dwi’n grediniol y bydd darllenwyr ifanc yn gwneud ein dyfodol yn ddisglair ac mae’n anrhydedd cael bod yn rhan o hynny.”
Cyhoeddwyd y fenter newydd ym mis Mai 2019 fel rhan o Gynllun Strategol newydd Llenyddiaeth Cymru (2019-22). Bydd y Children’s Laureate Wales yn gweithio ochr yn ochr â’r cynllun Cymraeg Bardd Plant Cymru, gan weithio’n bennaf gyda phlant rhwng 5-13 oed. Penodwyd Eloise yn dilyn galwad gyhoeddus i awduron fynegi eu diddordeb yn y rôl.
Dywedodd Lleucu Siencyn, Prif Weithredwr Llenyddiaeth Cymru, am y cyhoeddiad: “Rydym wrth ein bodd nid yn unig i lansio’r fenter newydd hon, ond i gyhoeddi rhywun mor angerddol, poblogaidd a hawddgar i rôl Children’s Laureate Wales. Ein gweledigaeth yw Cymru lle mae llenyddiaeth yn grymuso, yn gwella ac yn cyfoethogi bywydau. Bydd y rôl hon yn darparu rhagor o gyfleoedd i’n plant a’n pobl ifanc i gymryd rhan mewn gweithgareddau ysgrifennu creadigol ac yn gwneud cyfraniad cadarnhaol at eu llesiant. “
“Bydd Eloise yn bencampwr gwych dros ddarllen ac ysgrifennu creadigol er pleser, a thros gynrychiolaeth o fewn llenyddiaeth plant; edrychaf ymlaen yn arw at ddilyn ei thaith dros y ddwy flynedd nesaf.”
Bydd y Children’s Laureate Wales yn ymweld â nifer o ysgolion, clybiau, gwyliau a digwyddiadau ledled Cymru, yn ogystal â dyfeisio a datblygu prosiectau arbennig a phwrpasol gyda’r cleientiaid y mae Llenyddiaeth Cymru yn eu targedu.
Rygbi – y llyfr sy’n cynnwys popeth sydd angen ei wybod am fyd rygbi, o sut i chwarae, i chwaraewyr eiconig, Cwpan y Byd, timau arwrol, yn ogystal â ffeithiau a ffigyrau i’n cyffroi ni i gyd wrth sôn am y gêm anhygoel hon – ein gêm genedlaethol ni fel Cymry!
Cyhoeddir y llyfr clawr caled arbennig hwn gan Rily Publications mewn da bryd ar gyfer Cwpan Rygbi’r Byd 2019 yn Japan. Mae’n cynnwys cyfoeth o ffeithiau, ystadegau a gwybodaeth, lluniau a ffotograffau’n ymwneud â phob agwedd ar y gêm o’r cychwyn cyntaf tan heddiw. Ceir adrannau cynhwysfawr hefyd yn sôn am sut yn union i chwarae’r gêm, safleoedd chwaraewyr, symudiadau a’r system sgorio, gan olygu ei fod yn llyfr apelgar ac addas ar gyfer darllenwyr o bob oed.
Addaswyd y llyfr 64 tudalen, a gyhoeddwyd yn wreiddiol gan Dorling Kindersley, gan Sioned Lleinau, sy’n gefnogwraig rygbi frwd iawn ei hunan, a cheir cyfeiriadau arbennig at chwaraewyr a gemau tîm Cymru, yn ogystal â thimau rhyngwladol eraill fel Crysau Duon a Rhedyn Arian Seland Newydd, a chwaraewyr byd-enwog megis Jonathan Davies, Jonah Lomu a Francois Pienaar, ymysg eraill.
“Does dim rhaid i chi wybod unrhyw beth am fyd rygbi i allu mwynhau’r gyfrol gyfoethog hon sy’n cyflwyno’r gêm yn ei llawn ogoniant,” eglura Sioned Lleinau. “Gyda chymaint o amrywiaeth o ffeithiau a gwybodaeth am y gêm, o’i dechreuadau yn 1823 hyd at heddiw, heb sôn am Gwpan Rygbi’r Byd yn Japan, allwch chi ddim peidio â chael eich denu’n ddyfnach i mewn i ganol byd lliwgar a chyffrous rygbi.”
Cyfoeth o ffeithiau rygbi, a phopeth sydd angen i chi wybod am sut i chwarae’r gêm, heb sôn am chwaraewyr arwrol ddoe a heddiw.
Y llyfr perffaith ar gyfer dathlu Cwpan Rygbi’r Byd! Cyflwyniad cyffrous i’r gêm er mwyn helpu plant i ddeall rheolau, dysgu sgiliau rygbi a dysgu am recordiau byd yn y maes. Edrychir ar hanes y gêm, gan fanylu ar fathau gwahanol o rygbi, yn cynnwys Rygbi’r Undeb, Rygbi’r Gynghrair, Rygbi Saith-bob-ochr a Rygbi Tag.
Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn ymwybodol o benderfyniad Gwasg Gomer i roi’r gorau i gomisiynu teitlau newydd.
Gwnaeth Gomer gyfraniad aruthrol i gyhoeddi yng Nghymru. Mae’n gartref i rai o’n prif awduron a’n llyfrau mwyaf nodedig. A thra’n bod ni’n siomedig iawn gyda’r datblygiad hwn rydym yn falch bod Gomer yn parhau i ofalu am y miloedd o deitlau ac awduron pwysig sydd yn eu ôl-restr a sicrhau y bydd teitlau poblogaidd yn aros mewn print. Byddwn yn parhau i gydweithio gyda Gwasg Gomer dros y misoedd nesaf i sicrhau bod llyfrau a dderbyniodd grant yn cael eu cyhoeddi neu’n dod o hyd i gartref newydd. Yn y cyfamser fe fydd y Ganolfan Ddosbarthu yn parhau i weithredu ar ran Gomer i ddosbarthu llyfrau a chyflenwi archebion fel arfer.
Mae’r sector cyhoeddi yng Nghymru yn esblygu’n gyson ac mae gennym bob hyder yn y dalent a’r weledigaeth mae’r cyhoeddwyr yn ei chynnig; mae’r datblygiadau cyffrous ym maes cylchgronau, dysgwyr (Dysgwyr), plant a phobl ifanc a llyfrau lles (Darllen yn Well) yn tystio i hynny.
Byddwn yn edrych ar y cyfleoedd mae’r datblygiad hwn yn gynnig i gyhoeddwyr eraill, hen a newydd, ac yn parhau i weithio gyda’r holl randdeiliaid i sicrhau bod y sector gyhoeddi yng Nghymru yn parhau i fod yr un mor fywiog ag a fu dros y blynyddoedd diwethaf.
Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn lansio cystadleuaeth newydd ar gyfer Eisteddfod yr Urdd 2020.
Dyma gyfle euraid i ddarlunwyr rhwng 18 a 25 oed gynnig am y cyfle i weld eu gwaith celf rhwng dau glawr, a hynny ar y cyd â stori wreiddiol gan Manon Steffan Ros.
Meddai Helen Jones, Pennaeth Llyfrau Plant y Cyngor, ‘Y dasg yw creu llyfr ffug (dummy) yn cynnwys brasluniau pensil ar gyfer llyfr stori-a-llun i blant, yn ogystal â gwaith celf gorffenedig ar gyfer o leiaf bedair tudalen ddwbl. Bydd geiriau Manon yn un rhan o’r stori, ond gall y delweddau adrodd yr hyn sydd rhwng y bylchau, ac ychwanegu ati.’
Ychwanegodd, ‘Yn naturiol, byddwn yn chwilio am dalent weledol a chreadigol fydd yn apelio at gynulleidfa ifanc yn ogystal â’r oedolyn fydd yn rhannu’r stori. Byddwn hefyd yn asesu dawn yr ymgeiswyr i briodi testun a darluniau, a’u dealltwriaeth o naratif, rhediad y stori a’r cymeriadu.’
Dywedodd Arwel Jones, Pennaeth Adran Grantiau’r Cyngor, ‘Mae rhai o lyfrau plant mwyaf eiconig Cymru yn llyfrau stori-a-llun, o gyfrolau Sali Mali i Rala Rwdins, ac mae datblygu darlunwyr sy’n gallu dweud stori wreiddiol ar gyfer y plant lleiaf yr un mor bwysig â datblygu awduron. Rwy’n gobeithio’n fawr y bydd y gystadleuaeth hon yn help i feithrin to newydd o dalent yn y maes.’
Darperir testun y stori gan Swyddfa’r Eisteddfod a’r Cyngor Llyfrau. Ewch i dudalen 57 o’r Rhestr Testunau ar wefan yr Urdd am fanylion y gystadleuaeth. Y dyddiad cau ar gyfer ceisiadau yw 1 Mawrth 2020.
Am ragor o wybodaeth am y daith, cysylltwch â Helen Jones, Pennaeth yr Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen, Cyngor Llyfrau Cymru, Castell Brychan, Aberystwyth, Ceredigion, SY23 2JB 01970 624151 helen.jones@llyfrau.cymru (Llun gan Keith Morris)
Enillydd y Fedal Ryddiaith 2019 yw Rhiannon Ifans am ei nofel, Ingrid.
Rhiannon Ifans yw enillydd y Fedal Ryddiaith yn Eisteddfod Genedlaethol Conwy 2019, gyda’i nofel ‘Ingrid’.
Gofynion y gystadleuaeth oedd cyfrol o ryddiaith greadigol heb fod dros 40,000 o eiriau ar y thema ‘Cylchoedd’. Beirniaid y gystadleuaeth oedd Mererid Hopwood, Alun Cob ac Aled Islwyn.
‘Gwaith llenor arbennig iawn, un crefftus a gwreiddiol’. Mererid Hopwood
‘Awdur [sy’n] feistr ar ei grefft… Campus!’ Alun Cob
‘Mae gan Ingrid y gallu i gyfareddu o’r eiliad y cyfarfyddwn â hi gyntaf’. Aled Islwyn
Enillydd Gwobr Goffa Daniel Owen 2019 yw Guto Dafydd am ei nofel, Carafanio.
Guto Dafydd yw enillydd Gwobr Goffa Daniel Owen yn Eisteddfod Genedlaethol Conwy, 2019, a hynny am nofel o’r enw Carafanio.
Gofynion y gystadleuaeth oedd nofel heb ei chyhoeddi gyda llinyn storïol cryf a heb fod yn llai na 50,000 o eiriau. Beirniaid y gystadleuaeth oedd Haf Llewelyn, Dyfed Edwards a Llwyd Owen.
‘Dyma nofel wirioneddol wych ‘ Llwyd Owen
‘Stori syml ar yr wyneb am deulu cyffredin yn mynd ar wyliau carafanio. Ond mae yma stori fawr am fywyd a marwolaeth, am ddynoliaeth, am wrywdod, am yr hil. Nofel heriol, arbrofol, ddoniol, emosiynol, hawdd i’w darllen, ac anesmwyth.’ Dyfed Edwards
‘Hanes teulu sydd yma. Nid oes stori fawr i’w dweud, does dim digwyddiadau ysgytwol, newid-bywyd. A dyna fawredd y nofel: sylwadau craff sydd yma am y natur ddynol, am ddyheadau, disgwyliadau, ofnau, am ein stad fydol, fregus. Mae’n nofel onest, yn glyfar, yn ddeifiol – weithiau’n hiraethus – ac yn ei chwmni, cefais blyciau o chwerthin yn uchel, o nodio a phorthi, o dristáu, ac anobeithio, ond yn ei chwmni hefyd cefais brofi rhyddiaith ar ei gorau.’ Haf Llewelyn
Yn wreiddiol o Drefor, mae Guto’n byw ym Mhwllheli gyda’i wraig, Lisa, a’u plant, Casi a Nedw, ac yn cystadlu mewn eisteddfodau bach a mawr ers blynyddoedd. Enillodd Goron Eisteddfod yr Urdd yn 2013, Coron yr Eisteddfod Genedlaethol yn 2014, a Gwobr Goffa Daniel Owen yn 2016. Fe gipiodd y Goron ddoe hefyd ym mhrif seremoni’r dydd yn Eisteddfod Llanrwst.
Graddiodd yn y Gymraeg o Brifysgol Bangor ac mae bellach yn gweithio i Gomisiynydd y Gymraeg.
Paratowch i ddathlu ugeinfed pen-blwydd Sialens Ddarllen yr Haf a mynd ar Ras Ofod.
Cafodd y sialens ei lansio gan yr Arglwydd Elis-Thomas, y Dirprwy Weinidog Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth, yn Llyfrgell y Drenewydd ddydd Gwener, 12 Gorffennaf 2019, yng nghwmni’r awdur a’r darlunydd poblogaidd Max Low.
Teitl Sialens Ddarllen yr Haf eleni yw Ras Ofod, sy’n cyd-fynd â dathlu 50 mlynedd ers y glaniad ar y lleuad. Wedi’i chymeradwyo gan rieni, athrawon, Cyngor Llyfrau Cymru a Llywodraeth Cymru, mae Sialens Ddarllen yr Haf yn cyrraedd plant a phobl ifanc o bob oed, gyda thros 40,000 o blant Cymru yn cymryd rhan y llynedd.
Meddai Helgard Krause, Prif Weithredwr y Cyngor Llyfrau: “Mae Sialens Ddarllen yr Haf yn fenter bwysig a chyffrous sy’n annog plant i neilltuo amser yn ystod gwyliau haf yr ysgol i ddarllen eu hoff lyfrau. Yr hyn sy’n wych yw eich bod yn gallu cymryd rhan yn y sialens lle bynnag y byddwch chi dros yr haf – yn hamddena ger y pwll nofio, yn eich ystafell wely neu’n eistedd yn eich gardd. Rwy’n ysu am glywed am y llyfrau y byddwch chi’n dewis eu darllen yn ystod y gwyliau, a gallwch osod eich lluniau ar y cyfryngau cymdeithasol gan ddefnyddio’r hashnod #SialensDdarllenYrHaf.”
I gymryd rhan yn y sialens, gall plant gofrestru am ddim yn eu llyfrgell leol, lle byddan nhw’n cael ffolder Ras Ofod arbennig er mwyn cychwyn ar y darllen. Mae’n rhaid i’r rhai sy’n cymryd rhan ddarllen o leiaf chwe llyfr o’r llyfrgell dros wyliau’r haf a chasglu sticeri a fydd yn eu helpu nhw i ddod o hyd i estroniaid arallfydol a chwblhau’r sialens.
Dywedodd y Dirprwy Weinidog Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth, yr Arglwydd Elis-Thomas: “Mae Sialens Ddarllen yr Haf yn ddigwyddiad mawr ar gyfer gwyliau’r haf ac rwy’n gwybod bod llyfrgelloedd, ysgolion a phlant o bob cwr o Gymru’n disgwyl ymlaen ati bob blwyddyn gan ein bod ni i gyd yn gwybod pa mor bwysig yw cadw plant i ddarllen dros wyliau’r haf. Rwy’n falch iawn bod Llywodraeth Cymru yn cefnogi llyfrgelloedd i gynnal y Sialens ac mae’r thema eleni ‘Y Ras Ofod’ yn siŵr o ysbrydoli miloedd o blant o bob rhan o’r wlad i ymuno â ni mewn antur arallfydol.”
Mae plant yn cael eu hannog i ddefnyddio gwefan Sialens Ddarllen yr Haf i greu proffil, i sgwrsio am lyfrau, a chael gwybodaeth am ba lyfrau i’w darllen nesaf drwy’r adnodd digidol Book Sorter sy’n cynnig dros 600,000 o argymhellion am lyfrau gan ddarllenwyr o’r un oed, mewn categorïau sy’n addas i blant.
Meddai Helen Jones, Pennaeth Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen y Cyngor Llyfrau, a chyn-athrawes gynradd: “Pan fydd plant yn ailddechrau yn yr ysgol ar ôl gwyliau’r haf, rydyn ni’n gweld dirywiad yn sgiliau darllen rhai ohonynt, gyda nifer heb ddod i gysylltiad â llyfrau am chwe wythnos – gall hyn gael effaith andwyol iawn ar eu datblygiad. Mae darllen yn gallu effeithio ar sut mae plentyn yn trafod ei emosiynau, ac ar ei allu i rannu syniadau a deall y byd o’i amgylch. Fy nghyngor i fyddai neilltuo amser, boed hynny’n bum munud neu’n awr bob dydd, i ddarllen gyda’ch plentyn, a gwnewch hyn yn rhan o’r drefn ddyddiol. Bydd hyn yn cael effaith gadarnhaol gyffredinol ar blant, ac rwy’n annog teuluoedd ledled Cymru i gymryd rhan yn hwyl Sialens Ddarllen yr Haf.”
Mae’r sialens hefyd yn cynnig cyfleoedd i bobl ifanc wirfoddoli yn eu llyfrgelloedd lleol; gall hyn eu hysbrydoli i feddwl am eu dyfodol ac i ddysgu sgiliau bywyd defnyddiol. Y llynedd, dewisodd 134 o bobl ifanc rhwng 12 a 24 oed gymryd rhan mewn cyfleoedd gwirfoddoli.
Sialens Ddarllen yr Haf yw’r ymgyrch flynyddol fwyaf yng ngwledydd Prydain i annog plant 4–11 oed i ddarllen. Ei nod yw annog plant i ymweld â’u llyfrgelloedd lleol a’u hysbrydoli i ddarllen am hwyl. Yn ystod y sialens y llynedd, benthycwyd 663,851 o lyfrau plant mewn llyfrgelloedd ledled Cymru ac ymunodd dros 3,000 o blant â’r llyfrgell fel aelodau newydd.
Roedd Canolfan y Celfyddydau yn Aberystwyth dan ei sang gan blant o bob cwr o Gymru ar 25 a 26 Mehefin pan ddaethant yn eu cannoedd i ddathlu darllen yn rowndiau cenedlaethol Darllen Dros Gymru, cystadlaethau a drefnwyd gan Gyngor Llyfrau Cymru ar gyfer plant oedran cynradd.
Roedd 34 o dimau o ysgolion ledled Cymru yn ymgiprys am y teitl Pencampwyr Darllen Dros Gymru 2019.
Rowndiau cenedlaethol y cystadlaethau yw penllanw’r gweithgareddau sy’n digwydd drwy Gymru dros sawl mis, gyda disgyblion yn cystadlu am yr anrhydedd o gynrychioli eu siroedd yn Aberystwyth.
Trafod llyfr oddi ar rhestr ddarllen a chyflwyno perfformiad fydd yn denu eraill at ddarllen y llyfr oedd yr her a osodwyd i’r disgyblion gyda Mair Heulyn Rees a Rhian Cadwaladr yn feirniaid.
Fel rhan o raglen y dydd, cafodd y plant a’r athrawon gyfle i fwynhau sesiynau hwyliog dros ben yng nghwmni’r awdur a’r actor Meilyr Siôn. Bu’n sbarduno’r darllenwyr brwd gyda chyflwyniad o’i lyfr diweddaraf ‘Hufen Afiach’ (Atebol).
Dywedodd Rob Kenyon, athro o Ysgol Sant Baruc, Bro Morgannwg, “Mae’r plant wrth ei boddau yn cael cyfle i drafod y llyfrau ac i gyflwyno’r stori. Mae’n rhoi cyd-destun go iawn i waith datblygu llythrennedd a hynny mewn ffordd hwyliog dros ben. Mae cael y cyfle i gyfarfod ag awdur go iawn yn goron ar y cwbl.”
Disgyblion Blynyddoedd 3 a 4 oedd yn cystadlu ddydd Mawrth, 25 Mehefin. Ysgol Llannon, Sir Gaerfyrddin gipiodd y brif wobr am gyfuniad o’r cyflwyniad gorau a’r trafod gorau. Yr ysgol yma hefyd oedd enillwyr Tlws Coffa Anwen Tydu am y cyflwyniad dramatig gorau, gan seilio’u perfformiad ar Llanast gan Mari Lovgreen (Gomer).
Ysgol y Garnedd, Gwynedd ddaeth yn ail yn y gystadleuaeth, a nhw hefyd enillodd y tlws am y grŵp trafod orau. Aeth y drydedd wobr i Ysgol Y Wern, Caerdydd.
Tro disgyblion Blynyddoedd 5 a 6 oedd hi ddydd Mercher, 26 Mehefin, a bu cystadlu brwd am y Bencampwriaeth. Fe’i henillwyd eleni gan Ysgol Gymraeg Rhydaman, Sir Gaerfyrddin, gydag Ysgol Pen Barras, Sir Ddinbych, yn ail ac Ysgol Sant Baruc, Bro Morgannwg yn drydydd.
Ysgol Pen Barras gipiodd Dlws Coffa Anwen Tydu, gyda’u cyflwyniad yn seiliedig ar y gyfrol Pren a Chansen (Gwasg Carreg Gwalch) gydag Ysgol Gymraeg Rhydaman yn derbyn y tlws am y grŵp trafod gorau.
Dywedodd Helen Jones, Pennaeth Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen Cyngor Llyfrau Cymru: “Mae cystadleuaeth Darllen Dros Gymru yn gyfle arbennig i blant afael mewn copi o lyfr, ei ddarllen a gwir fwynhau’r cynnwys. Gall y plant ddefnyddio eu dychymyg, dadansoddi’r cynnwys a thrafod yr hyn sydd yn digwydd. Diolch i’r trefnwyr ymroddedig am eu gwaith caled yn y rowndiau sirol, ac i’r athrawon a’r cefnogwyr eraill sy’n sicrhau llwyddiant y digwyddiad hwn bob blwyddyn.”
O ganlyniad i gefnogaeth hael nifer o gyhoeddwyr – Gomer, Carreg Gwalch, Y Lolfa a Chyhoeddiadau Rily – cafodd pob plentyn a gymerodd ran yn y rowndiau cenedlaethol ddewis llyfr yn rhad ac am ddim.
Rydym yn defnyddio cwcis ar ein gwefan i roi'r profiad mwyaf perthnasol drwy gofio eich dewisiadau a'ch ymweliadau. Drwy glicio "Derbyn Oll", rydych yn cytuno i'r defnydd o holl gwcis. Fodd bynnag, gallwch weld "Gosodiadau Cwcis" i roi dewis fwy reoledig.
We use cookies on our website to give you the most relevant experience by remembering your preferences and repeat visits. By clicking “Accept All”, you consent to the use of ALL the cookies. However, you may visit "Cookie Settings" to provide a controlled consent.
Mae'r wefan yma y ndefnyddio cwcis yn gwella eich profiad wrth lywio'r wefan. O'r rhain, mae'r rhai a ddynodir yn "angenrheidiol" yn cael eu storio yn eich porwr gwe gan eu bod yn hanfodol i'r ffordd mae'r wefan yn gweithio. Rydym hefyd yn defnyddio cwcis eraill i ddadansoddi sut mae ein ymwelwyr yn defnyddio ein gwefan. Caiff y cwcis yma eu storio yn eich porwr gwe gyda'ch bendith chi. Mae gennych yr opsiwn i wrthod y cwcis yma, ond gall eu gwrthod effeithio eich profiad o ddefnyddio'r wefan.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
