LANSIO Y GRAGEN YN EISTEDDFOD YR URDD, SIR GAERFYRDDIN

Lansiwyd Y Gragen, llyfr stori-a-llun gwreiddiol gan Casia Wiliam, yn Eisteddfod yr Urdd, Sir Gaerfyrddin.

Darluniwyd y gyfrol gan Naomi Bennet, enillydd cystadleuaeth arbennig a drefnwyd gan Gyngor Llyfrau Cymru ac Urdd Gobaith Cymru i ddarganfod talent newydd ym maes darlunio llyfrau plant.

Dyfarnwyd y wobr i Naomi Bennet nôl yn 2022. Y dasg i ymgeiswyr rhwng 18 a 25 oed oedd creu gwaith celf gwreiddiol i gyd-fynd â’r gyfrol Y Gragen, stori ar fydr ac odl, gan Casia Wiliam sy’n un o awduron llyfrau plant amlycaf Cymru.

Dywedodd Bethan Jones, Pennaeth Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen Cyngor Llyfrau Cymru: “Rydym yn falch iawn fod Y Gragen bellach wedi ei gyhoeddi, a bod modd i bawb weld gwaith Naomi Bennet mewn print. Diolch unwaith eto i’r Urdd am gefnogi’r gystadleuaeth arbennig hon. Mae’n hollbwysig ein bod yn meithrin a hybu safon a thalent ifanc newydd yn y maes dylunio yma yng Nghymru.”

Cyhoeddir y gyfrol gan Gyhoeddiadau Barddas, ac mae hi ar gael yn awr mewn siopau llyfrau a llyfrgelloedd ar hyd a lled Cymru.

Bydd y Cyngor Llyfrau yn parhau i weithio gyda’r Urdd i gynnal y gystadleuaeth i ddarlunwyr ifanc yn Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd 2024. Caiff y manylion eu cyhoeddi yn y Rhestr Testunau ym mis Medi 2023.

Llyfrau llawn hwyl a sbri, ynghyd â negeseuon cryf, yn cipio Gwobrau Cymraeg Tir na n-Og 2023

Cyhoeddwyd enillwyr categorïau Cymraeg Gwobrau Tir na n-Og mewn seremoni arbennig yn Eisteddfod yr Urdd Sir Gaerfyrddin heddiw, dydd Iau 1 Mehefin 2023. Mae’r llyfrau buddugol – Dwi Eisiau bod yn Ddeinosor gan Luned Aaron a Huw Aaron a Manawydan Jones: Y Pair Dadeni gan Alun Davies – yn dathlu pa mor unigryw yw bob plentyn, a’r pwysigrwydd o dderbyn yr hyn sy’n eich gwneud chi’n rhyfeddol. Ar ben hyn i gyd, mae’r ddau lyfr yn arddangos pa mor bwerus yw stori a chymeriadau da i sbarduno’r dychymyg.

Mae Gwobrau blynyddol Tir na n-Og, a sefydlwyd yn 1976, yn dathlu’r llyfrau gorau i blant a phobl ifanc yng Nghymru. Trefnir hwy gan Gyngor Llyfrau Cymru gyda nawdd gan CILIP Cymru Wales, Sefydliad Siartredig Llyfrgellwyr a Gweithwyr Gwybodaeth Cymru.

Mae’r enillwyr yn derbyn gwobr ariannol o £1,000 trwy nawdd gan CILIP Cymru Wales, yn ogystal â thlws a gomisiynwyd yn arbennig ac a grëwyd gan ddylunwyr o Dawn’s Welsh Gifts, sydd wedi’u lleoli yn Aberystwyth a Thregaron.

Enillydd y categori oedran cynradd:

Dwi Eisiau bod yn Ddeinosor gan Luned Aaron a Huw Aaron (cyhoeddwyd gan Atebol) Dyma lyfr stori-a-llun sy’n llawn direidi a dychymyg. Mae’r prif gymeriad eisiau bod yn ddeinosor, neu’n “robot, roced, crocodeil neu ddraig” – i enwi dim ond rhai pethau ar ei restr! Yn hytrach na gweld y gwahaniaethau rhyngddo ef a’r creaduriaid eraill yn y llyfr, mae’n dod i sylweddoli ei fod yn unigryw yn ei ffordd ei hun – a does neb yn debyg iddo. A dyma, wrth gwrs, beth sy’n ei wneud yn arbennig. Mae hwn yn llyfr modern, doniol a lliwgar iawn sy’n trafod neges bwysig – rwyt ti’n ddigon da fel ag yr wyt ti.

Dywedodd Morgan Dafydd, Cadeirydd y Panel Beirniaid: “Ar ôl blynyddoedd tywyll y pandemig, roedd mwynhau llyfr hefo tipyn o hiwmor yn donig ac yn chwa o awyr iach. Mae’r odl yn llifo mor naturiol, a’r stori yn un mor chwareus. Byddai hwn yn llyfr addas i blentyn ei ddarllen yn annibynnol ond hefyd i’w rannu â rhiant. Gallai’r panel ddychmygu sawl oedolyn yn gwenu wrth gyd-ddarllen.

“Er mai gweddol fyr yw’r llyfr, mae’r gwaith arlunio yn lliwgar, yn glir, yn fodern ac yn drawiadol. Roedd y beirniaid yn hoff o’r neges, sef ‘bod yn gyfforddus yn dy groen dy hun’ gan fod y neges yn glir, heb fod yn bregethwrol, nac yn teimlo fel petai’n cael ei orfodi. Roedd pawb yn gytûn ei bod yn bwysig cael llyfrau ysgafn, llawn hiwmor er mwyn denu (a chadw) darllenwyr.”

Dywedodd Luned Aaron: “Mae’n golygu cymaint i ni ein dau ein bod wedi ennill Gwobr Tir na n-Og gyda’n llyfr stori-a-llun Dwi Eisiau Bod yn Ddeinosor, ac mi rydan ni’n ei chyfri hi’n wir fraint. Braf iawn hefyd ydi cael dod yn fuddugol ar y cyd! Diolch yn fawr i Rachel Lloyd o gwmni Atebol am ein cynorthwyo fel golygydd creadigol y gyfrol. Mae’r holl hyrwyddo sydd wedi bod ynghlwm â’r gystadleuaeth eleni wedi bod yn hyfryd dros ben, gyda gweithgareddau amrywiol fel y Cynllun Cysgodi, Helfa Drysor a chystadleuaeth arddangos y siopau llyfrau wedi ychwanegu at y bwrlwm.”

Ar ran Atebol, dywedodd Rachel Lloyd: “Mae Gwobr Tir na n-Og yn rhoi cyfle arbennig i dynnu sylw at lyfrau plant a phobl ifanc ac i ddathlu’r cyfoeth o gyhoeddiadau newydd a chyffrous sydd gyda ni yma yng Nghymru. Ry’n ni wrth ein bodd bod y gyfrol wedi plesio’r panel o feirniaid ac wedi llwyddo i ddod i’r brig eleni. Mae ennill y categori Cynradd yn anrhydedd fawr.”

Enillydd y categori oedran uwchradd:

Manawydan Jones: Y Pair Dadeni gan Alun Davies (cyhoeddwyd gan Y Lolfa) Gan gychwyn gyda darganfod corff marw, mae darllenwyr yn sylweddoli’n fuan iawn bod y llyfr hwn yn un llawn dirgelwch. Yna, rydym yn cwrdd â bachgen ifanc o’r enw Manawydan Jones sy’n wahanol i’r plant eraill mae’n eu hadnabod yn yr ysgol – ond dydy hynny ddim yn beth drwg. Dyna beth sy’n ei wneud e’n arbennig – yn ogystal â’r ffaith ei fod yn perthyn i Manawydan fab Llŷr o’r Mabinogi. A’r sylweddoliad hwn yw dechrau’r antur gyffrous.

Ond nid llyfr antur ffantasïol yn unig yw Manawydan Jones – mae hi hefyd yn stori deimladwy am deulu, cyfeillgarwch, hunaniaeth a pherthyn. Mae’n cyflwyno cymeriadau dewr, cryf a chofiadwy sy’n pwysleisio’r neges bwysig o ‘ddilyn eich llwybr eich hun’. Dyma nofel gyffrous sy’n croesi’r ffin rhwng y byd go iawn a’r byd hudol: dehongliad modern a ffres o hen chwedlau’r Mabinogi sy’n eu cyflwyno i genhedlaeth newydd o ddarllenwyr.

Dywedodd Morgan Dafydd, Cadeirydd y Panel Beirniaid: “Mae’r awdur, yn ei ymgais gyntaf ar ysgrifennu ar gyfer yr arddegau, yn rhoi rhyw dwist modern ar hen chwedlau’r Mabinogi. Pendilia’r stori rhwng y prif naratif, sef siwrne bachgen ifanc ar antur hudol, ac ymgais yr Heddlu sy’n ceisio datrys dirgelwch am lofrudd amheus. Roedd y darnau yma’n ychwanegu at y stori ac yn cysylltu’r byd go iawn gyda byd hudol ynys Fosgad. Byddai’r nofel yma’n apelio at unrhyw un sy’n hoff o antur, hanes a ffantasi.”

Dywedodd Alun Davies: “Dwi wrth fy modd ac yn falch iawn o ennill Gwobr Tir na n-Og eleni. Roedd y rhestr fer yn un gystadleuol iawn, a hoffwn estyn llongyfarchiadau gwresog i Manon Steffan Ros ac i Wyn a Efa Blosse Mason am greu cyfrolau mor wych. Y llyfr yma yw cychwyn antur Manawydan Jones, a dwi’n falch bod cymaint wedi ei fwynhau; gobeithio bod y darllenwyr yn edrych ’mlaen at weld mwy o’r cymeriad yn fuan.”

Dywedodd Lefi Gruffudd, Pennaeth Cyhoeddi Y Lolfa: “Rydyn ni’n hynod gyffrous fod Alun Davies wedi dod i’r brig eleni. Mae’n un o’n hawduron mwyaf talentog sydd wedi gweithio’n galed dros y blynyddoedd diwethaf. Roedd ei drioleg o nofelau i oedolion am y ditectif Taliesin MacLeavy yn gampweithiau, ac mae’r nofel Manawydan Jones: Y Pair Dadeni hefyd yn hynod ddarllenadwy a chrefftus wrth gyflwyno chwedlau Cymreig i’r arddegau.”

Mae rhestr fer Tir na n-Og 2023 yn cyflwyno darllenwyr ifanc i gast o gymeriadau cryf, chwedlonol a chreadigol, a’r cymeriadau hynny’n serennu mewn straeon rhyfeddol a dychmygus. Dyma’r teitlau eraill oedd ar restr fer y categorïau Cymraeg:

Categori oedran cynradd

• Enwogion o Fri: Nye – Bywyd Angerddol Aneurin Bevan gan Manon Steffan Ros, darluniwyd gan Valériane Leblond (Llyfrau Broga)
• Dros y Môr a’r Mynyddoedd gan awduron amrywiol, darluniwyd gan Elin Manon (Gwasg Carreg Gwalch)

Categori oedran uwchradd

• Gwlad yr Asyn gan Wyn Mason, darluniwyd gan Efa Blosse Mason (Gwasg Carreg Gwalch)
• Powell gan Manon Steffan Ros (Y Lolfa)

Dywedodd Amy Staniforth ar ran CILIP Cymru Wales: “Llongyfarchiadau fil i’r enillwyr ar eu camp aruthrol. Rydym yn falch o noddi Gwobrau Tir na n-Og eto eleni, gan barhau i helpu plant a phobl ifanc i ddarganfod y gorau o’r llyfrau o Gymru ac am Gymru.”

Eleni, mae Cyngor Llyfrau Cymru wedi cyflwyno elfen newydd i’r gwobrau, sef Dewis y Darllenwyr – tlws arbennig sy’n cael ei ddyfarnu gan blant a phobl ifanc sy’n cymryd rhan yng Nghynllun Cysgodi Tir na n-Og. Cyhoeddwyd enillwyr Dewis y Darllenwyr hefyd yn ystod y seremoni heddiw lle’r enillodd Manon Steffan Ros yn y ddau gategori Cymraeg gyda’i llyfrau Enwogion o Fri: Nye – Bywyd Angerddol Aneurin Bevan a Powell.

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Diolch i bawb sydd wedi bod yn rhan o’r gystadleuaeth eleni, a llongyfarchiadau mawr i’r awduron buddugol – mae eu straeon wedi sefyll allan ymhlith y teitlau gwych niferus ar y rhestrau byr. A diolch arbennig eleni i’r holl blant a phobl ifanc sydd wedi cymryd rhan yn y Cynllun Cysgodi a chyfrannu mor frwdfrydig i wobrau Dewis y Darllenwyr.”

Bydd enillydd y wobr yn y categori Saesneg a’r tlws Dewis y Darllenwyr yn cael eu cyhoeddi ar The Review Show, Radio Wales, nos Wener 2 Mehefin 2023.

£400,000 i greu cyfleoedd newydd a datblygu cynulleidfaoedd newydd yn y sector cyhoeddi yng Nghymru.

Heddiw, mae Cyngor Llyfrau Cymru, ynghyd â Chymru Greadigol, wedi cyhoeddi manylion cronfa £400,000 i gynnig y Grant Cynulleidfaoedd Newydd am yr ail flwyddyn; i gryfhau ac amrywio’r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru.

Bydd grantiau hyd at £40,000 ar gael i sefydliadau neu fentrau newydd yng Nghymru ar gyfer:

• datblygu awduron, darlunwyr neu gyfranwyr newydd o gefndiroedd diwylliannol amrywiol neu grwpiau a dangynrychiolir yng Nghymru, gan roi’r cymorth a’r cyfleoedd y gallai fod eu hangen arnynt i gael eu cyhoeddi yng Nghymru;
• targedu cynulleidfaoedd newydd yng Nghymru drwy ddatblygu deunydd gwreiddiol a/neu ddefnyddio cyfryngau neu fformatau nad ydynt yn cael eu hariannu ar hyn o bryd;
• sefydlu busnes cyhoeddi neu gyhoeddiad a fydd yn cryfhau ac amrywio’r diwydiant fel y mae ar hyn o bryd yng Nghymru.

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Roedd y gronfa llynedd wedi ein galluogi i gefnogi mwy o fentrau ac ystod ehangach o brosiectau nag a feddyliwyd gennym. Mae’r prosiectau a ariannwyd, a oedd yn fwy na 40 y llynedd, yn dangos beth all ddigwydd pan fydd pobl yn cymryd yr awenau ac yn dod at ei gilydd i gydweithio, rhannu profiadau a chreu rhywbeth newydd.

Diolch i Lywodraeth Cymru trwy Cymru Greadigol, gallwn ni gynnig y gronfa eto eleni a pharhau i adeiladu ar y gwaith hanfodol hwn.”

Dywedodd Dawn Bowden, Dirprwy Weinidog y Celfyddydau a Chwaraeon, Llywodraeth Cymru: “Rwy’n falch iawn bod Llywodraeth Cymru, trwy Cymru Greadigol, wedi gallu darparu cyllid i gefnogi’r Grant Cynulleidfaoedd Newydd eto eleni. Mae’r llu o wahanol brosiectau a dderbyniodd y cyllid yn 2022 wedi cyfoethogi’r byd cyhoeddi ac ysgrifennu, gan ddarparu llwyfannau a chyfleoedd i adrodd mwy o straeon sy’n adlewyrchu ehangder Cymru gyfan a bywyd Cymru. Rwy’n edrych ymlaen at weld hyd yn oed mwy o waith rhagorol yn y flwyddyn i ddod.”

Cewch fanylion ar sut i wneud cais ar wefan y Cyngor Llyfrau: llyfrau.cymru. Dyddiad cau ar gyfer ceisiadau yw 31 Mai 2023.

golwg360 yn derbyn £330,000 yn ychwanegol i ehangu ei wasanaeth newyddion digidol Cymraeg

Mae gwefan newyddion golwg360 wedi sicrhau £330,000 o arian ychwanegol i ehangu ei darpariaeth o gynnwys newyddion digidol. Mae’r grant, a weinyddir gan Gyngor Llyfrau Cymru ar ran Llywodraeth Cymru, ar gael i sicrhau bod amrywiaeth o wasanaethau newyddion digidol ar gael yn y Gymraeg.

Roedd £100,000 y flwyddyn am dair blynedd yn dal ar gael o fewn amodau’r grant, yn ogystal â £30,000 oedd yn weddill o 2022–23, ar ôl i wasanaeth newyddion Corgi Cymru ddod i ben ar ddiwedd 2022. Dyfarnwyd yr arian ychwanegol yn dilyn proses tendr agored dros y gaeaf.

Dywedodd Arwel Jones, Pennaeth Datblygu Cyhoeddi’r Cyngor Llyfrau: “Mae’n braf gweld bod gwasanaeth newyddion golwg360 yn mynd o nerth i nerth, ac edrychwn ymlaen at weld yr arian ychwanegol hwn yn caniatáu iddo ddatblygu dulliau o gyrraedd cynulleidfaoedd newydd.”

Dywedodd Owain Schiavone, Prif Weithredwr Golwg Cyf: “Rydyn ni wrth gwrs yn falch iawn o’r buddsoddiad ychwanegol tuag at golwg360, ac yn edrych ymlaen at ddatblygu nifer o brosiectau cyffrous dros y tair blynedd nesaf. Mae’r buddsoddiad yma’n helpu i atgyfnerthu’r gwasanaeth presennol, sy’n gwneud gwaith arbennig o ystyried yr adnoddau, ond mae hefyd yn cynnig cyfle i ni nawr ategu’r gwasanaeth craidd trwy arbrofi a cheisio datblygu elfennau newydd.”

Bydd y datblygiadau newydd ar waith o 1 Ebrill 2023 ymlaen.

Tir na n-Og 2023

Datgelu’r Rhestr Fer Saesneg ar gyfer gwobr llyfrau plant hynaf Cymru

Ffantasi, bydoedd eraill, realiti amgen, mythau a chwedlau… Bydd Cyngor Llyfrau Cymru yn cyhoeddi’r teitlau sydd wedi cyrraedd rhestr fer llyfrau Saesneg Gwobrau Tir na n-Og 2023 ar y Radio Wales Arts Show am 18:30 nos Wener, 24 Mawrth. Dathlu pwysigrwydd straeon chwedlonol sy’n nodweddu’r pedwar llyfr sydd ar restr fer y wobr Saesneg eleni.

Gwobrau Tir na n-Og ar gyfer llenyddiaeth plant a phobl ifanc yw’r gwobrau hynaf a mwyaf poblogaidd o’u bath yng Nghymru. Caiff y gwobrau eu trefnu’n flynyddol gan Gyngor Llyfrau Cymru a’u noddi gan CILIP Cymru Wales. Maent yn anrhydeddu ac yn dathlu’r awduron a’r darlunwyr mwyaf creadigol a’r deunyddiau darllen gorau i blant, naill ai yn y Gymraeg neu drwy gyfrwng y Saesneg gyda dimensiwn Cymreig dilys.

Dros y blynyddoedd, mae’r gwobrau wedi’u hennill gan rai o’n prif awduron a darlunwyr gan gynnwys Manon Steffan Ros, Jac Jones a Catherine Fisher. Nod y gwobrau ydy dathlu darllen er pleser ac ysbrydoli dewisiadau darllen i ddarllenwyr ifanc. Trwy’r gwobrau gall plant a phobl ifanc fwynhau a chael eu hysbrydoli gan straeon ac ysgrifennu o Gymru neu am Gymru.

Dyma’r rhestr fer ar gyfer llyfr Saesneg gyda dimensiwn Cymreig dilys:
The Blackthorn Branch, Elen Caldecott (Andersen Press)Lleoliad Cymreig y gallwch uniaethu ag o gyda chymeriadau rydych yn teimlo’n gartrefol yn eu plith yn syth. Ac eto, mae’r plant dosbarth gweithiol hapus hyn yn cael eu denu i mewn i fyd ffantasi cyfochrog ac yn gorfod brwydro yn erbyn creaduriaid hudol yn ogystal â delio â’u brwydrau eu hunain – sef brawd sydd ar goll a theulu sy’n galaru yn anad dim.

Blue Book of Nebo, Manon Steffan Ros (Firefly)
Cyfieithwyd gan awdur y nofel Gymraeg arobryn. Mae’r gyfrol yn ymdrin â’r berthynas rhwng mam a’i phlentyn a’u goroesiad ar ôl Y Diwedd (digwyddiad niwclear). Gyda phwnc mor heriol ac ingol, ceir eiliadau o dynerwch, gobaith ac optimistiaeth mawr yn y gyfrol.

The Drowned Woods, Emily Lloyd-Jones (Hodder)
Daw Game of Thrones i Fae Ceredigion! Mae The Drowned Woods yn ddychmygiad byw o ysbeiliad canoloesol sy’n llawn perygl, bygythiad a hud. Gan dynnu ar fytholeg Gymreig sy’n cynnwys chwedl Cantre’r Gwaelod, mae’r ffantasi Oedolion Ifanc hon yn un i’w mwynhau ac yn eang ei hapêl.

The Mab, awduron amrywiol, darluniwyd gan Max Low, Gol. Matt Brown ac Eloise Williams (Unbound)
Mae The Mab yn dwyn ynghyd yr awduron Cymreig gorau i adrodd o’r newydd rai o’n straeon hynaf erioed i’w hysgrifennu – y Mabinogion. Rhoddir bywyd newydd i’r chwedlau clasurol hyn – mae hiwmor, hynodrwydd, bygythiad a disgleirdeb pur y straeon hynafol hyn yn amlwg drwy’r ysgrifennu i gyd.

Bob blwyddyn, mae paneli annibynnol yn penderfynu ar y rhestr fer ac yn dewis yr enillwyr ar gyfer y gwobrau Cymraeg a Saesneg. Mae gan y beirniaid sydd ar y Panel Saesneg eleni – Jannat Ahmed (Cadeirydd), Simon Fisher ac Elizabeth Kennedy – brofiad helaeth ac angerdd ynglŷn â llenyddiaeth i blant.

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Llongyfarchiadau i bawb sydd wedi cyfrannu at y llyfrau sydd ar y rhestr fer eleni. Mae’r wobr Saesneg yn arddangos y llyfrau sydd â dimensiwn Cymreig dilys – ac mae’r rhestr eleni yn ddathliad gwych o draddodiad adrodd straeon Cymru. Rwy’n siŵr y bydd pob un o’r llyfrau hyn yn dal dychymyg darllenwyr ifanc, ac rwy’n edrych ymlaen at weld pwy fydd yn derbyn y wobr ym mis Mehefin.”

Cyhoeddwyd y rhestrau byrion ar gyfer llyfrau Cymraeg Gwobrau Tir na n-Og 2023 ar raglen Heno ar S4C nos Iau, 23 Mawrth.

Mae’r categori ar gyfer llyfrau Cymraeg oedran cynradd yn cynnwys Dros y Môr a’r Mynyddoedd, awduron amrywiol, darluniwyd gan Elin Manon (Gwasg Carreg Gwalch), Dwi Eisiau Bod yn Ddeinosor, Huw Aaron a Luned Aaron (Atebol), ac Enwogion o Fri: Nye – Bywyd Angerddol Aneurin Bevan, Manon Steffan Ros, darluniwyd gan Valériane Leblond (Llyfrau Broga).

Y tri llyfr sydd ar y rhestr fer yn y categori oedran uwchradd yw Gwlad yr Asyn, Wyn Mason, darluniwyd gan Efa Blosse Mason (Gwasg Carreg Gwalch), Manawydan Jones: Y Pair Dadeni, Alun Davies (Y Lolfa), a Powell, Manon Steffan Ros (Y Lolfa).

Eleni, bydd categori newydd, sef Gwobr Barn y Darllenwyr: tlws arbennig sy’n cael ei ddewis gan blant a phobl ifanc sy’n cymryd rhan yng nghynllun cysgodi Tir na n-Og. Gall ysgolion, llyfrgelloedd a grwpiau darllen eraill gofrestru i gymryd rhan yn y cynllun a bod yn feirniaid answyddogol i ddewis enillydd o blith y rhestr fer, gan ddefnyddio’r pecyn cysgodi arbennig. Cewch fanylion ar sut i gofrestru ar wefan y Cyngor Llyfrau.

Caiff enillwyr y categorïau Cymraeg eu cyhoeddi yn Eisteddfod yr Urdd Sir Gaerfyrddin ddydd Iau, 1 Mehefin, a bydd y teitl Saesneg buddugol yn cael ei ddatgelu ar y Radio Wales Arts Show ar nos Wener, 2 Mehefin.

Bydd siopau llyfrau’n cynnal Helfa Drysor Tir na n-Og yn ystod gwyliau’r Pasg gyda chyfle i ennill tocyn llyfr £15 i blant rhwng 4 ac 11 oed. Holwch yn eich siop lyfrau leol am fanylion.

Mae manylion pellach am y gwobrau a’r llyfrau sydd ar y rhestr fer ar gael ar wefan y Cyngor Llyfrau.

Cyhoeddi’r Rhestr Fer Gymraeg ar gyfer gwobr llyfrau plant hynaf Cymru – Gwobrau Tir na n-Og 2023

Datgelodd Cyngor Llyfrau Cymru pa lyfrau Cymraeg sydd wedi cyrraedd rhestr fer Gwobrau Tir na n-Og ar raglen Heno ar S4C nos Iau, 23 Mawrth. Mae’r gwobrau yn dathlu’r straeon gorau o Gymru a’r straeon am Gymru a gyhoeddwyd yn 2022.

Mae’r rhestr fer eleni yn dathlu’r ystod helaeth o fformatau sydd wedi’u cyhoeddi dros y flwyddyn ddiwethaf i ysbrydoli darllenwyr ifanc. O’r llyfrau stori-a-llun, odlau llawn hiwmor i blant bach, i nofel graffeg, straeon byrion a nofelau – mae rhywbeth at ddant pawb.

Gwobrau Tir na n-Og yw’r gwobrau hynaf a mwyaf poblogaidd o’u bath ar gyfer llenyddiaeth plant a phobl ifanc yng Nghymru. Caiff y gwobrau eu trefnu’n flynyddol gan Gyngor Llyfrau Cymru a’u noddi gan CILIP Cymru. Maent yn anrhydeddu ac yn dathlu’r awduron a’r darlunwyr mwyaf creadigol a’r deunyddiau darllen gorau i blant, naill ai yn y Gymraeg neu drwy gyfrwng y Saesneg gyda dimensiwn Cymreig dilys.

Dros y blynyddoedd, mae’r gwobrau wedi’u hennill gan rai o’n prif awduron a darlunwyr gan gynnwys Manon Steffan Ros, Jac Jones, Caryl Lewis a Gareth F. Williams. Nod y gwobrau ydy dathlu darllen er pleser ac ysbrydoli dewisiadau darllen i ddarllenwyr ifanc. Trwy’r gwobrau gall plant a phobl ifanc fwynhau a chael eu hysbrydoli gan straeon ac ysgrifennu o Gymru neu am Gymru.

Mae gan y wobr Gymraeg ddau gategori: Cynradd (4-11 oed) ac Uwchradd (11-18 oed).

Rhestr Fer Cynradd

Dros y Môr a’r Mynyddoedd, awduron amrywiol, darluniwyd gan Elin Manon (Gwasg Carreg Gwalch)
Casgliad hynod o brydferth o straeon Celtaidd rhyngwladol. Er bod pob stori’n unigryw ac yn wahanol, mae un peth yn gyffredin rhyngddynt – y merched cryf a phenderfynol sy’n arwain pob stori.

Dwi Eisiau Bod yn Ddeinosor, Huw Aaron a Luned Aaron (Atebol)
Llyfr modern, doniol a lliwgar sy’n llawn direidi ond yn trafod neges bwysig ar yr un pryd – rwyt ti’n ddigon da fel ag yr wyt ti.

Enwogion o Fri: Nye – Bywyd Angerddol Aneurin Bevan, Manon Steffan Ros, darluniwyd gan Valériane Leblond (Llyfrau Broga)
Y cyfuniad perffaith o air a llun yn dod at ei gilydd i ddweud hanes un bachgen swil o dde Cymru, a lwyddodd i helpu miliynau o bobl drwy ei waith yn sefydlu un o’n trysorau cenedlaethol.

Rhestr Fer Uwchradd

Gwlad yr Asyn, Wyn Mason, darluniwyd gan Efa Blosse Mason (Gwasg Carreg Gwalch)
Dyma nofel graffeg anghyffredin a ffraeth iawn yn seiliedig ar ddrama lwyfan. Stori am asyn sydd wedi hen arfer bod o gwmpas pobl, ond erbyn y diwedd daw i gwestiynu ei hunaniaeth ei hun!

Manawydan Jones: Y Pair Dadeni, Alun Davies (Y Lolfa)
Antur ffantasïol llawn dirgelwch, sy’n croesi’r ffin rhwng y byd go iawn a’r byd hudol. Dehongliad modern a ffres o hen chwedlau’r Mabinogi sy’n eu cyflwyno i genhedlaeth newydd o ddarllenwyr.

Powell, Manon Steffan Ros (Y Lolfa)
Nofel deimladwy, bwysig ac amserol iawn sy’n taflu goleuni ar bwnc anghyfforddus i feddwl amdano – rôl Cymru yn y diwydiant caethwasiaeth. Fel sy’n nodweddiadol o waith yr awdur, y cymeriadau sydd wrth wraidd y stori bob amser.

Bob blwyddyn, mae paneli annibynnol yn penderfynu ar y rhestrau byrion ac yn dewis yr enillwyr ar gyfer y gwobrau Cymraeg a Saesneg. Y beirniaid ar y panel Cymraeg eleni oedd Morgan Dafydd (Cadeirydd), Sara Yassine, Francesca Sciarrillo, Sioned Dafydd (uwchradd) a Siôn Edwards (cynradd) – rhai sydd â phrofiad helaeth ac angerdd ynglŷn â llenyddiaeth i blant.

Dywedodd Morgan Dafydd, Cadeirydd y Panel Cymraeg: “Er bod yr argyfwng costau byw yn brathu, o edrych ar yr arlwy eleni gallwn weld fod y diwydiant llyfrau yn dal ei dir a bod creadigrwydd yn ffynnu. Eleni, gwelsom gymysgedd o awduron newydd ynghyd â rhai cyfarwydd ym maes llyfrau i blant. Yn fy nhrydedd flwyddyn ar y panel, gallaf ddweud â sicrwydd bod y safon yn uchel iawn eleni – yn wir, mae’n parhau i godi bob blwyddyn.”

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Llongyfarchiadau mawr i bawb sydd wedi cyfrannu at greu’r llyfrau rhagorol ar y rhestrau byrion eleni. Mae’n galonogol iawn gweld llyfrau gwreiddiol Cymraeg mewn cymaint o wahanol fformatau i apelio at ddarllenwyr ifanc. Rwy’n edrych ymlaen yn fawr at weld pa lyfrau fydd yn fuddugol eleni.”

Bydd y rhestr fer ar gyfer llyfrau Saesneg yn cael ei datgelu am 18:30 ddydd Gwener, 24 Mawrth ar y Radio Wales Arts Show.

Eleni, bydd categori newydd, sef Gwobr Barn y Darllenwyr: tlws arbennig sy’n cael ei ddewis gan blant a phobl ifanc sy’n cymryd rhan yng nghynllun cysgodi Tir na n-Og. Gall ysgolion, llyfrgelloedd a grwpiau darllen eraill gofrestru i gymryd rhan yn y cynllun a bod yn feirniaid answyddogol i ddewis enillydd o blith y rhestr fer, gan ddefnyddio’r pecyn cysgodi arbennig. Cewch fanylion ar sut i gofrestru ar wefan y Cyngor Llyfrau.

Caiff enillwyr y categorïau Cymraeg eu cyhoeddi ddydd Iau, 1 Mehefin yn Eisteddfod yr Urdd Sir Gaerfyrddin, ac enillydd y categori Saesneg ddydd Gwener, 2 Mehefin ar y Radio Wales Arts Show.

Bydd siopau llyfrau’n cynnal Helfa Drysor Tir na n-Og yn ystod gwyliau’r Pasg gyda chyfle i ennill tocyn llyfr £15 i blant rhwng 4 ac 11 oed. Holwch yn eich siop lyfrau leol am fanylion.

Cewch fwy o wybodaeth am y gwobrau a’r llyfrau ar y rhestrau byrion ar wefan y Cyngor Llyfrau: Books.Wales

Gwnewch e’n Ddiwrnod y Llyfr I CHI yn 2023

Gweithio mewn partneriaeth i helpu mwy o blant nag erioed i ddarganfod cariad at lyfrau a darllen

Mae elusen Diwrnod y Llyfr yn cynnal ei dathliad blynyddol ddydd Iau, 2 Mawrth 2023 – diwrnod sydd wedi’i ddynodi’n arbennig i sicrhau bod pob plentyn yn gallu datblygu cariad at ddarllen.

Bydd Diwrnod y Llyfr yn darparu nifer fawr o gyfleoedd i sicrhau bod teuluoedd a phlant yn cael nodi’r diwrnod mewn dulliau hwyliog a fforddiadwy sy’n golygu rhywbeth iddyn nhw – yn 2023, CHI biau Diwrnod y Llyfr!

Gan mai darllen er pleser yw’r dangosydd unigol mwyaf o lwyddiant plentyn yn y dyfodol – yn fwy felly na’i amgylchiadau teuluol, cefndir addysgol ei rieni na’u hincwm – mae’n bwysicach nag erioed yn awr i sicrhau bod pob plentyn yn cael datblygu cariad at ddarllen. Mae Diwrnod y Llyfr yn bodoli i annog mwy o blant, yn enwedig rhai o gefndiroedd difreintiedig, i gael budd o’r arfer o ddarllen er pleser ar hyd eu hoes.

Bob blwyddyn, gyda chefnogaeth eu noddwr hirdymor National Book Tokens, a thrwy weithio ochr yn ochr â chyhoeddwyr a llyfrwerthwyr, mae Diwrnod y Llyfr yn dosbarthu dros 15 miliwn o docynnau llyfrau £1/€1.50 ledled y Deyrnas Unedig ac Iwerddon drwy ysgolion, meithrinfeydd, llyfrgelloedd, carchardai ac elusennau eraill. Nid oes unrhyw gost o gwbl ynghlwm â hawlio llyfr £1 Diwrnod y Llyfr.

Dywedodd Cassie Chadderton, Prif Weithredwr World Book Day: “Cenhadaeth ein helusen yw newid bywydau drwy gariad at lyfrau a darllen. Yn 2023, wrth i’r argyfwng costau byw roi pwysau cynyddol ar deuluoedd ledled y Deyrnas Unedig ac Iwerddon, rydyn ni’n gwneud ein gorau glas i sicrhau bod gan bob plentyn fynediad at lyfr yn y cartref. Gyda gostyngiad yn y rhai sy’n darllen er pleser, a’r niferoedd ar eu lefel isaf ers 2005, mae hyn yn bwysicach nag erioed.

“Y llynedd, cafodd dros ddwy filiwn o lyfrau eu rhoi i blant gan lyfrwerthwyr a chyhoeddwyr, ac eleni rydyn ni’n edrych ymlaen yn eiddgar at ddathlu gyda theuluoedd, cymunedau ac ysgolion, a gweld sut y bydd plant yn gwneud Diwrnod y Llyfr yn eiddo iddynt hwy eu hunain.”

Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Mae dathlu darllen er pleser, a gwneud llyfrau’n hygyrch i bawb, wrth galon ein gwaith ni yn y Cyngor Llyfrau. Rydw i wrth fy modd yn cael gweithio gyda’n ffrindiau yn World Book Day a’r Ymddiriedolaeth Llythrennedd Genedlaethol i sicrhau bod llyfrau ar gael drwy eu rhwydweithiau hwy eleni, ac rwy’n gobeithio y bydd plant, pobl ifanc a’u teuluoedd yn dod o hyd i lyfrau fydd yn eu diddanu a’u hysbrydoli.”

Dywedodd Jonathan Douglas, Prif Weithredwr yr Ymddiriedolaeth Llythrennedd Genedlaethol: “Yn yr Ymddiriedolaeth Llythrennedd Genedlaethol, rydym wedi ymrwymo i sicrhau bod gan bob plentyn fynediad at lyfrau, fel y gallant ddarganfod y pleser o ddarllen. Mae canfyddiadau ein hymchwil yn dangos bod cael llyfrau yn y cartref wedi’i gysylltu â lefelau darllen uwch a’r mwynhad o ddarllen ymhlith plant. Ac eto, mae 1 ym mhob 10 plentyn rhwng 8 a 18 oed o gefndiroedd difreintiedig yn dweud nad ydynt yn berchen ar yr un llyfr eu hunain gartref. Rydym yn falch iawn o fod yn cydweithio â’n cyfeillion yn World Book Day a Chyngor Llyfrau Cymru i helpu i fynd i’r afael â’r sefyllfa yma a chael llyfrau am ddim i ddwylo plant sydd eu hangen fwyaf.”

Partneriaethau
Bydd Cyngor Llyfrau Cymru’n gweithio mewn partneriaeth â World Book Day a’r Ymddiriedolaeth Llythrennedd Genedlaethol i ddosbarthu dros ddeng mil o lyfrau am ddim, yn Gymraeg a Saesneg, i fanciau bwyd a phrosiectau cymunedol ledled Cymru. Bydd y detholiad yn cynnwys teitlau £1 Diwrnod y Llyfr yn ogystal â llyfrau eraill i blant ac oedolion ifanc eu mwynhau. Caiff llyfrau eu dosbarthu i fanciau bwyd drwy gydol 2023.

Pecynnau Gweithgareddau Diwrnod y Llyfr
Mae yna ystod eang o ddeunyddiau addysgol, pecynnau gweithgareddau i’w lawrlwytho, ac adnoddau ac offer ar-lein ar gael i athrawon, rhieni, gofalwyr a mwy, i ddod â darllen er pleser yn fyw i blant mewn dulliau cyffrous a pherthnasol: www.worldbookday.com/celebrate-world-book-day/

Yng Nghymru, cefnogir Diwrnod y Llyfr gan Gyngor Llyfrau Cymru, sy’n darparu adnoddau dwyieithog ar gyfer ysgolion, llyfrgelloedd cyhoeddus, siopau llyfrau, meithrinfeydd a sefydliadau eraill; mae’r Cyngor hefyd yn comisiynu llyfr £1 Cymraeg newydd bob blwyddyn.

Mae adnoddau Cymraeg a dwyieithog ar gael ar llyfrau.cymru

Siopau Llyfrau a Mân-werthwyr
Bydd siopau llyfrau ym mhob rhan o Gymru’n cymryd rhan yn Niwrnod y Llyfr 2023, gan groesawu plant, teuluoedd, ysgolion a chymunedau lleol i ddewis llyfr a darganfod mwy am fyd cyffrous darllen. Mae detholiad o deitlau Cymraeg ar gael i’w prynu gyda’r tocyn £1. Y teitl Cymraeg newydd eleni yw Gwisg Ffansi Cyw, gan Anni Llŷn, ynghyd â Lledrith yn y Llyfrgell gan yr un awdur; Ha Ha Cnec! gan Huw Aaron, yr awdur, darlunydd a chartwnydd, a Stori Cymru – Iaith a Gwaith gan Myrddin ap Dafydd.

Gellir cyfnewid y tocynnau £1 Diwrnod y Llyfr am unrhyw lyfr £1 Diwrnod y Llyfr rhwng dydd Iau, 16 Chwefror a dydd Sul 26 Mawrth 2023 mewn siopau llyfrau, siopau llyfrau cadwyn, a mân-werthwyr sy’n rhan o’r cynllun. Fel arall, gellir eu defnyddio fel cyfraniad o £1 tuag at unrhyw lyfr arall. Mae modd hefyd lawrlwytho’r tocyn digidol un-tro o wefan Diwrnod y Llyfr.

Cofiwch gadw llygad ar wefan eich siop lyfrau leol a’r sianeli cyfryngau cymdeithasol i gael y newyddion diweddaraf ynghylch yr hyn sy’n digwydd yn eich ardal chi.

Gallwch ddod o hyd i’ch siop lyfrau annibynnol leol ar wefan y Cyngor Llyfrau: Bookshops of Wales | Cyngor Llyfrau Cymru

Ewch i www.worldbookday.com am ragor o wybodaeth, ac ymunwch yn y dathlu!