ANRHYDEDDU CYFRANIAD OES I LYFRAU PLANT – GWOBR MARY VAUGHAN JONES 2021

Cyfraniad Menna Lloyd Williams gaiff ei anrhydeddu wrth gyflwyno Gwobr Mary Vaughan Jones eleni.

Fe gyflwynir y wobr bob tair blynedd gan Gyngor Llyfrau Cymru er cof am Mary Vaughan Jones, a fu farw yn 1983, i berson a wnaeth gyfraniad arbennig i faes llenyddiaeth plant yng Nghymru.

Yn enedigol o Lanfaethlu, fe addysgwyd Menna Lloyd Williams yn Ysgol Ffrwd Win ac yn Ysgol Syr Thomas Jones, Amlwch. Bu’n fyfyrwraig ym Mhrifysgol Cymru, Aberystwyth, gan raddio gydag anrhydedd yn y Gymraeg. Yn dilyn cwrs ymarfer dysgu bu’n athrawes am flwyddyn yn Ysgol Dr Williams, Dolgellau, ac yn 1970 fe’i penodwyd yn Bennaeth Adran y Gymraeg yn Ysgol Uwchradd Caergybi.

Yn 1976 daeth i weithio yn Adran Ddiwylliant Llyfrgell Dyfed yn Aberystwyth ac yn 1979 fe’i penodwyd yn Gyfarwyddwr Canolfan Llenyddiaeth Plant Cymru, y ganolfan gyntaf o’i bath ym Mhrydain. Yn 1990 fe’i penodwyd yn bennaeth cyntaf Adran Llyfrau Plant Cyngor Llyfrau Cymru.

Yn ystod ei chyfnod fel pennaeth yr adran bu’n bennaf gyfrifol am drefnu cynadleddau blynyddol i drafod gwahanol agweddau ar lenyddiaeth plant, Gwobrau Tir na n-Og, clybiau llyfrau a chystadlaethau darllen i ysgolion. Mewn cydweithrediad ag Adran Blant S4C ac Urdd Gobaith Cymru bu’n gyfrifol am sefydlu’r cynllun Bardd Plant Cymru.

Meddai Menna Lloyd Williams: ‘Anrhydedd o’r mwyaf yw derbyn Gwobr Mary Vaughan Jones eleni. Roedd pob diwrnod o weithio ym maes llyfrau plant yn bleser pur. Rwy’n parhau i ymddiddori yn y maes ac yn cael mwynhad arbennig bellach yn casglu argraffiadau cyntaf, clawr caled, wedi eu harwyddo gan yr awduron a’r darlunwyr – yn eu mysg, llyfrau Roald Dahl wedi eu harwyddo gan Quentin Blake ac un o’m trysorau pennaf, argraffiad cyntaf o Sali Mali gan Mary Vaughan Jones.’

‘Mae cyfraniad Menna Lloyd Williams wedi bod yn allweddol i ddatblygiad llyfrau plant a phobl ifanc yng Nghymru,’ meddai Helen Jones, Pennaeth Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen y Cyngor Llyfrau. ‘Mae’n anodd mesur maint ei dylanwad dros y blynyddoedd. Wrth ei hanrhydeddu â Gwobr Mary Vaughan Jones – yr anrhydedd uchaf ym maes llyfrau plant yng Nghymru – rydym yn cydnabod ei chyfraniad amhrisiadwy ac yn diolch am ei gwaith dros nifer o flynyddoedd.’

Ar gyfer y wobr eleni comisiynwyd darn o waith celf gwreiddiol gan yr artist Jac Jones, sy’n gyn-enillydd y wobr ac sydd wedi cydweithio’n agos gyda Menna Lloyd Williams yn y gorffennol. Mae’n cynnwys cymeriadau unigryw Mary Vaughan Jones, nifer ohonynt, fel Jac y Jwc a Jini, yn rhai a ddarluniwyd yn wreiddiol gan yr artist ei hun, yn ogystal â phortreadau o Menna a Mary Vaughan Jones yn eu canol.

Cynhelir digwyddiad digidol Gwobr Mary Vaughan Jones i ddathlu cyfraniad Menna Lloyd Williams ar sianel Cyngor Llyfrau Cymru #carudarllen AM https://amam.cymru/carudarllen am 7pm ddydd Mawrth, 2 Tachwedd fel rhan o ddathliadau’r Cyngor yn 60 oed.

Ers ei gyflwyno am y tro cyntaf yn 1985, enillwyd Gwobr Mary Vaughan Jones gan Ifor Owen, Emily Huws, T. Llew Jones, W. J. Jones, Roger Boore, J. Selwyn Lloyd, Elfyn Pritchard, Mair Wynn Hughes, Angharad Tomos, Jac Jones, Siân Lewis a Gareth F. Williams.

Dyma sgwrs wadd gan yr Athro Charlotte Williams OBE ar y thema Harnessing ‘book power’ for race Equality in Wales a draddodwyd yng Nghyfarfod Blynyddol Cyngor Llyfrau Cymru, Gorffennaf 2021.

Heddiw mae Cyngor Llyfrau Cymru wedi cyhoeddi penodi eu Trysorydd newydd, Alfred O. Oyekoya, i Fwrdd yr Ymddiriedolwyr.

Bydd y rôl bwysig hon ar y Bwrdd yn allweddol wrth arwain y Cyngor wrth iddo gefnogi’r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru trwy adferiad Covid, gan fwrw’i olygon tuag at ei strategaeth newydd ar gyfer 2022 a thu hwnt.

Graddiodd Alfred Oyekoya gydag MSc Cyllid o Brifysgol Abertawe ac mae’n Gyfrifydd Siartredig, gyda phrofiad o arweinyddiaeth a datblygu busnes dros nifer o flynyddoedd. Mae wedi gweithio ar draws nifer o sectorau rhyngwladol a masnachol gan gynnwys Gwasanaeth Sifil y Deyrnas Unedig.

Mae Alfred yn eiriolwr egnïol, penderfynol ac ymroddedig dros Gydraddoldeb, Amrywiaeth a Chynhwysiant. Ef yw sylfaenydd a Chyfarwyddwr BMHS – sefydliad dielw sy’n canolbwyntio ar addysg ac eiriolaeth i gefnogi iechyd meddwl a lles ymhlith aelodau’r gymuned BAME.

Dywedodd Alfred Oyekoya: “Y mae’n fraint cael fy mhenodi ac rwy’n gyffrous am y cyfle i barhau â’r gwaith gwych sydd wedi’i gyflawni mor rhagorol gan y Cyngor Llyfrau dros y trigain mlynedd diwethaf.”

Dywedodd yr Athro M. Wynn Thomas, Cadeirydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr: “Rydym yn falch iawn o groesawu Alfred fel Trysorydd Bwrdd Ymddiriedolwyr Cyngor Llyfrau Cymru.

Daw â phrofiad sylweddol o arweinyddiaeth yn y maes ariannol ac ym myd busnes, a ddatblygwyd trwy ei waith blaenorol ar gyfer un o weinyddiaethau Llywodraeth Prydain. Yn ogystal, mae ganddo brofiad gwerthfawr o arwain y sefydliad dielw BMHS. Rwyf fi a’m cyd-aelodau o’r Bwrdd yn edrych ymlaen yn fawr at gydweithio ag Alfred i ddatblygu gwaith y Cyngor.”

Ychwanegodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Mae swydd y Trysorydd yn allweddol o fewn ein sefydliad, ac rydym yn hynod ffodus bod Alfred nid yn unig yn dod â’r sgiliau a’r profiadau craidd hynny ond ei fod hefyd yn rhannu ein hangerdd tuag at lyfrau a grym trawsnewidiol darllen a’r effaith gadarnhaol a gaiff ar ein bywydau.”

Mae aelodau Bwrdd Ymddiriedolwyr y Cyngor Llyfrau yn rhoi o’u hamser a’u harbenigedd yn wirfoddol i gefnogi gwaith yr elusen genedlaethol, gan wasanaethu’r diwydiant llyfrau yng Nghymru yn Gymraeg ac yn Saesneg. Mae Alfred yn dechrau ar ei waith ym mis Hydref 2021, wrth i’r Cyngor Llyfrau baratoi i ddathlu 60 mlynedd o gefnogi’r diwydiant cyhoeddi a hyrwyddo darllen yng Nghymru.

Gorau’r Goreuon: Cyflwyno tair stori o’r gorffennol i gynulleidfaoedd ifanc 2021

Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn lansio tri theitl cyntaf Gorau’r Goreuon, detholiad o lyfrau ar gyfer plant a phobl ifanc. Bwriad Gorau’r Goreuon yw cyflwyno detholiad o lyfrau a ystyrir yn glasuron ym maes llenyddiaeth plant a phobl ifanc i genhedlaeth newydd o ddarllenwyr.

Y teitlau fydd yn ymddangos yn y flwyddyn gyntaf yw Dirgelwch y Dieithryn (Elgan Philip Davies), O’r Tywyllwch (Mair Wynn Hughes) a Luned Bengoch (Elizabeth Watkin-Jones).

Yn 2016 comisiynodd Cyngor Llyfrau Cymru Dr Siwan Rosser o Brifysgol Caerdydd i gynnal arolwg o lyfrau plant a phobl ifanc. Mae’r gwaith hwnnw wedi llywio llawer o waith y Cyngor Llyfrau yn y maes hwn ers hynny. Un o’i argymhellion oedd:

Dylid ystyried ailgyhoeddi llyfrau poblogaidd Cymraeg neu ‘glasuron’ o’r gorffennol, a’u diweddaru yn rhan o genre neu gyfres benodol er mwyn creu marchnad ac iddi frand cynhenid cryf sy’n para o un genhedlaeth i’r llall.

Sefydlwyd panel o arbenigwyr ym maes llenyddiaeth plant a phobl ifanc i ddethol o blith y teitlau y gellid eu cynnwys ar y rhestr gychwynnol hon.

Dywedodd Morgan Dafydd, sylfaenydd gwefan Sôn am Lyfra ac aelod o banel y detholwyr: ‘Mae’n siopau llyfrau ar y cyfan yn llawn o lyfrau newydd. A chyn pen dim bydd llyfrau mwy newydd yn cymryd eu lle. Weithiau pan fo pobl yn dweud, ‘does dim digon o ddeunydd ar gyfer pobl ifanc yn Gymraeg’, mae’n hawdd anghofio am bethau gyhoeddwyd y llynedd, heb sôn am y llyfrau gwych gyhoeddwyd flynyddoedd maith yn ôl.’

(Cloriau Luned Bengoch, 2021, 1983 a 1947)

Cyhoeddwyd Luned Bengoch yn wreiddiol ym 1946 gan Wasg y Brython, ac yna diweddarwyd y cynnwys gan Hugh D. Jones a’i ailgyhoeddi gan Wasg Gomer ym 1983. Gwasg Gomer hefyd oedd cyhoeddwyr O’r Tywyllwch ym 1991 a Dirgelwch y Dieithryn ym 1993, y naill yn rhan o gynllun Gwreiddiau a’r llall yn rhan o Gyfres Corryn.

Dwedodd Helen Jones, Pennaeth Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen y Cyngor Llyfrau: ‘Mae’r storïau hyn yn fythol wyrdd, ac ychydig iawn o waith golygyddol oedd ei angen arnynt i’w gwneud yn addas ar gyfer amrywiaeth o gynulleidfaoedd cyfoes. Rhan gwbl allweddol o lwyddiant unrhyw gyfrol yw’r clawr, ac os yw’r Cyngor Llyfrau wedi edrych yn ôl i ganfod y goreuon mae wedi edrych ymlaen trwy gomisiynu tri artist cyfoes i ddylunio’r cloriau: Efa Blosse-Mason, Chris Iliff a Nia Tudor – dau ohonynt yn enwau newydd i’r maes.’

Bydd y Cyngor Llyfrau yn casglu adborth ar y tair cyfrol gyntaf yma yn ystod tymor yr Hydref gan obeithio ychwanegu at y gyfres yn ystod y blynyddoedd nesaf. Bydd yn derbyn argymhellion gan y cyhoeddwyr a’r cyhoedd am deitlau eraill i’w cynnwys yn y casgliad.

Ar 30 Gorffennaf, fe gollodd Cymru un o’i gymwynaswyr mawr i fyd llyfrau plant pan fu farw Roger Boore yn 82 oed.

Ganed Roger Boore yng Nghaerdydd yn 1938. Roedd ganddo radd yn y Clasuron o Rydychen, PhD mewn Hanes o Brifysgol Cymru Abertawe ac roedd yn Gyfrifydd Siartredig. Dychwelodd i Gymru gan ddysgu’r Gymraeg yn ei arddegau, a magu teulu yng Nghaerdydd.

Sefydlodd Wasg y Dref Wen gyda’i wraig Anne yn 1969 yn bennaf ar gyfer cyhoeddi llyfrau Cymraeg i blant. Sylweddolodd gyn lleied o lyfrau Cymraeg oedd ar gael i blant a pha mor llwm oedd eu diwyg. Dyfarnwyd iddo Dlws Mary Vaughan Jones yn 1997 am ei ‘gyfraniad nodedig i faes llyfrau plant yng Nghymru dros gyfnod o flynyddoedd’, ac fe’i hanrhydeddwyd yn aelod o’r Orsedd am ei ‘gyfraniad arbennig i Gymru a’r Gymraeg’ yn 2016.

Yn ddiweddarach, arloesodd Roger Boore ym maes teithlyfrau llenyddol Cymraeg gan dderbyn canmoliaeth uchel amdanynt. Cyhoeddodd nofel i blant, Y Bachgen Gwyllt, ynghyd â chasgliad o straeon byrion, Ymerodraeth y Cymry, yn ogystal â throsi llawer o lyfrau plant o sawl iaith i’r Gymraeg, gan gynnwys rhai Asterix a Tintin, a’r clasur Y Teigr a Ddaeth i De.

Cyhoeddodd nifer o lyfrau megis Llyfr Hwiangerddi y Dref Wen, y Geiriadur Lliwgar, a’r cyfresi Storïau Hanes Cymru ac O’r Dechrau i’r Diwedd.

Yma mae Cadeirydd yr Is-bwyllgor Hyrwyddo Darllen a Llyfrau Plant, Lorna Herbert Egan; Dr Siwan Rosser, Darlithydd ym Mhrifysgol Caerdydd ac arbenigwraig ym maes Llenyddiaeth Plant yng Nghymru; a Helen Jones, Pennaeth Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen, yn talu teyrnged i’r cyhoeddwr toreithiog.

“Mawr yw diolch Cymru i’r diweddar Roger Boore am ei weledigaeth a’i weithgarwch arloesol wrth sefydlu Gwasg y Dref Wen, ac am ei athrylith a’i lafur yn dethol a darparu llenyddiaeth plant lliwgar ac amrywiol i ddiddanu a sbarduno cenedlaethau o ddarllenwyr. Gwnaeth gyfraniad amhrisiadwy o ran y dewis safonol a hwyliog sy’n cydio yn nychymyg unigolion a’u chwant am ddysgu a chael hwyl, a bu’n ddylanwad clodwiw ym myd cyhoeddi. Dwys yw’r cydymdeimlad â’i weddw Anne, ac Alun, Gwilym a Rhys a’r rhai fu’n rhannu ei siwrnai.” – Lorna Herbert Egan

“Mae gen i gof plentyn byw iawn o lyfrau’r Dref Wen. Roedd chwilio am y chwaden fach Y Geiriadur Lliwgar yn antur barhaus, y Llyfr Hwiangerddi yn gydymaith hardd, a chymeriadau Ifan Bifan, Asterix a Pippi’n agor fy nychymyg i fydoedd eraill. Roedd hi’n fraint, felly, cael dod i adnabod Roger yn y blynyddoedd diwethaf a gwerthfawrogi ei gamp aruthrol, yn arbennig ym maes addasu llyfrau plant o ieithoedd rhyngwladol. Rhoddodd ei weledigaeth a’i egni gyfle i ni, blant, gael mynediad i ddiwylliant llenyddol a darluniadol y tu hwnt i’n ffiniau, a gosododd safon i’r diwydiant cyhoeddi ymgyrraedd ati. Cofiwn yn annwyl am Roger, gan gydymdeimlo’n ddiffuant â theulu’r Dref Wen.” – Dr Siwan Rosser

“Roedd Roger Boore, Gwasg y Dref Wen, yn arloeswr ym maes cyhoeddi i blant. Bydd colled ar ei ôl ond mae’n gadael gwaddol cyfoethog o lyfrau wedi’u cynhyrchu i’r safon orau o ran diwyg a chynnwys ar gyfer plant Cymru. Cydymdeimlwn a’i deulu – Anne, Alun, Gwilym a Rhys.” – Helen Jones

Pecynnau lles ar gyfer gofalwyr ifanc yng Ngheredigion yr haf hwn

Mae 80 pecyn o lyfrau yn cael eu hanfon at ofalwyr ifanc ledled Ceredigion i gefnogi eu lles ac annog eu taith ym myd darllen yr haf hwn. Mae gofalwyr ifanc yn wynebu’r anhawster o gydbwyso’u cyfrifoldebau gofalu â rhai bywyd bob dydd, gan gynnwys eu haddysg eu hunain. Bydd y pecynnau lles hyn yn hwb iddynt ac yn gydnabyddiaeth o’r gwaith rhagorol y maent yn ei wneud o ddydd i ddydd.

Mae’r pecynnau hyn wedi eu darparu mewn partneriaeth rhwng Uned Gofalwyr Cyngor Sir Ceredigion a Chyngor Llyfrau Cymru, ac yn cynnwys chwe llyfr darllen, pecyn o hadau blodau fydd yn denu gwenyn, potel ddŵr y gellir ei hailddefnyddio, siocled Cymreig blasus, ynghyd â Dyddlyfr Sgiliau Gofalydd Ifanc.

Nod cynllun Caru Darllen Ceredigion yw cefnogi iechyd, lles a datblygiad darllen grwpiau bregus o blant a phobl ifanc, yn enwedig yn wyneb y galwadau a’r anawsterau cynyddol a wynebir yn sgil pandemig y coronafirws. Yr haf diwethaf anfonwyd 100 o becynnau at 100 o deuluoedd â phlant a dderbyniodd wasanaethau cymorth trwy’r awdurdod lleol.

Dywedodd y Cynghorydd Catherine Hughes, Aelod o Gabinet Cyngor Sir Ceredigion gyda chyfrifoldeb am y Porth Gofal, Cymorth Cynnar, Canolfannau Lles a Diwylliant: “Rwy’n falch iawn o’r fenter wych hon rhwng Cyngor Llyfrau Cymru a’r Awdurdod Lleol i ddarparu pecynnau lles mor ystyrlon i’n gofalwyr ifanc. Mae bod yn ofalwr ifanc yn heriol ar y gorau, ond bu pwysau ychwanegol arnynt dros y misoedd diwethaf oherwydd y pandemig. Gobeithiwn y bydd y pecynnau lles yn dod â phleser mawr i’n gofalwyr ifanc wrth inni gydnabod eu gwaith rhagorol.”

Dywedodd Angharad Sinclair, Rheolwr Datblygu Prosiect yr Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen yng Nghyngor Llyfrau Cymru: “Mae’n hyfryd cael gweithio gyda Chyngor Sir Ceredigion eto ar fenter mor werthfawr a fydd yn rhoi hwb i hyder y gofalwyr ifanc ac yn gydnabyddiaeth o’r hyn maent wedi ei gyflawni yn ystod y cyfnod arbennig o anodd yma. Gall dianc rhwng cloriau llyfr fod yn ffordd mor effeithiol i ni i gyd gymryd seibiant oddi wrth bwysau beunyddiol bywyd, a gobeithiwn y bydd y pecynnau llyfrau hyn yn annog eu taith hwythau hefyd ym myd darllen.”

Mae’r rhan fwyaf o’r llyfrau yn y pecynnau wedi’u cyhoeddi yng Nghymru ac yn cynrychioli’r goreuon ym maes ysgrifennu a darlunio i ddarllenwyr rhwng 8 a 18 oed.

CYFARFOD BLYNYDDOL

Gwahoddir chi i Gyfarfod Blynyddol Cyngor Llyfrau Cymru
Ddydd Llun, 26 Gorffennaf am 12.00 o’r gloch ar Zoom
Sgwrs wadd gan yr Athro Charlotte Williams OBE ar y thema Harnessing ‘book power’ for race equality in Wales
Anfonwch ebost at castellbrychan@llyfrau.cymru i gael y ddolen ar gyfer y cyfarfod. 

Gwybodaeth bellach: Mae Charlotte Williams OBE, academydd ac awdur, yn Athro er Anrhydedd yn yr Ysgol Hanes, Athroniaeth a Gwyddorau Cymdeithasol ym Mhrifysgol Bangor, ac mae ganddi swyddi er anrhydedd ym Mhrifysgol Glyndŵr a Phrifysgol De Cymru. Ochr yn ochr â’i gyrfa academaidd, mae Charlotte wedi dal nifer o apwyntiadau cyhoeddus ar gyfer Llywodraeth Cymru, yn fwyaf diweddar fel Cadeirydd y Gweithgor Gweinidogol ‘Cymunedau, Cyfraniadau a Chynefin Pobl Dduon, Asiaidd a Lleiafrifoedd Ethnig yn y Cwricwlwm Newydd’, 2020–2021. Fe’i penodwyd yn ddiweddar yn Noddwr i gylchgrawn Planet ac yn aelod o’r Grŵp Llywio Prosiect ar gyfer Festival 2022 National Theatre Wales. Mae Charlotte yn gyd-olygydd y testun arloesol A Tolerant Nation? Revisiting Ethnic Diversity in a Devolved Wales (Gwasg Prifysgol Cymru, 2003 a 2015), a chafodd ei hunangofiant, Sugar and Slate (2002), ei ddyfarnu yn Llyfr y Flwyddyn yn 2003. Mae hi ar banel beirniaid Llyfr y Flwyddyn 2021, a bu’n feirniad cyn hynny yn 2005. Dyfarnwyd OBE i Charlotte yn Rhestr Anrhydeddau Blwyddyn Newydd y Frenhines (2007) am wasanaethau i leiafrifoedd ethnig a chyfleoedd cyfartal yng Nghymru.

Cynhaliwyd cystadlaethau Darllen Dros Gymru eleni mewn ffordd dra wahanol i’r arfer. Yr un oedd y tasgau i’r darllenwyr; trafod llyfr oddi ar restr ddarllen a chyflwyno perfformiad i ddenu eraill at ddarllen y llyfr. Llinos Penfold oedd yn beirniadu’r trafod a Mari Lovgreen yn beirniadu’r perfformiadau. Ond dan amgylchiadau gwahanol y cyfnod sydd ohoni, bu’n rhaid cynnal y gystadleuaeth ar-lein.

Disgyblion Blynyddoedd 3 a 4 oedd y cyntaf i gystadlu. Ysgol y Felinheli ddaeth i’r brig trwy drafod Llyfr Adar Mawr y Plant gan Onwy Gower (Y Lolfa) a chyflwyno perfformiad yn seiliedig ar Cadi a’r Celtiaid gan Bethan Gwanas (Y Lolfa).  Daeth Ysgol y Gelli ac Ysgol Llanbrynmair yn gydradd ail ac Ysgol Penrhyn-coch ddaeth yn drydydd.

Yng nghystadleuaeth blynyddoedd 5 a 6 Ysgol Eglwyswrw gipiodd y wobr gyntaf trwy drafod Asiant A: Her Ll gan Anni Llŷn (Y Lolfa) a chyflwyno perfformiad yn seiliedig ar Trio: Antur y Castell gan Manon Steffan Ros (Atebol).  Ysgol Gymraeg Rhydaman ddaeth yn ail ac Ysgol Y Wern oedd yn drydydd.

Dwedodd y beirniaid ei bod hi wedi bod yn fraint beirniadu’r gystadleuaeth a bod yn holl blant, athrawon a chynorthwywyr wedi gwneud ymdrech wych gyda’r gystadleuaeth.

Ewch yn ferw gwyllt dros ddarllen gydag Arwyr y Byd Gwyllt yn Sialens Ddarllen yr Haf 2021 – ar-lein neu yn eich llyfrgell leol

• Bydd Sialens Ddarllen yr Haf yn cael ei lansio mewn llyfrgelloedd ledled Cymru a Lloegr ar 10 Gorffennaf 2021 (fe’i lansiwyd yn yr Alban a Gogledd Iwerddon ar 19 Mehefin)
• Y thema yw ‘Arwyr y Byd Gwyllt’, mewn partneriaeth â WWF, gan annog plant ledled y wlad i gymryd rhan mewn gweithgaredd darllen hwyliog sy’n canolbwyntio ar faterion amgylcheddol
• Mae platfform Sialens Ar-lein yn cynnig gwobrau digidol am ddarllen, gan gefnogi plant gyda’u darllen ar ôl blwyddyn anodd
• Ceir cynnwys newydd, cyffrous gan awduron a darlunwyr o Gymru, diolch i nawdd gan Lywodraeth Cymru
• Bydd llyfrgelloedd yn cynllunio rhaglen gyffrous o ddigwyddiadau a gweithgareddau
• Noddir y Sialens gan Pearson ac OverDrive Education, dau sefydliad sydd wedi ymrwymo i gadw plant i ddarllen yr haf hwn
• Bydd y WWF yn cynnal digwyddiadau rhithwir, gan gynnwys seminar ysgol a gwersi byw

#SialensDdarllenyrHaf #ArwyryBydGwyllt

 Mae’r Asiantaeth Ddarllen, mewn partneriaeth â WWF, yn falch o gyhoeddi bod y naturiaethwr ifanc a’r awdur Dara McAnulty, a’r anturiaethwr a’r cyflwynydd Steve Backshall, yn llysgenhadon ar gyfer Sialens Ddarllen yr Haf 2021, wrth i’r cynlluniau llawn ar gyfer yr ymgyrch gael eu datgelu.

Mae Sialens Ddarllen yr Haf, a gyflwynir mewn partneriaeth â llyfrgelloedd cyhoeddus, yn annog plant rhwng 4 ac 11 oed i ddarllen er mwyn pleser dros wyliau’r haf. Bydd y Sialens yn cael ei lansio mewn llyfrgelloedd ledled Cymru a Lloegr ar 10 Gorffennaf 2021 (fe’i lansiwyd yn yr Alban a Gogledd Iwerddon ar 19 Mehefin). Gan ymuno â WWF ar gyfer 2021, thema eleni yw Arwyr y Byd Gwyllt sy’n ysbrydoli plant i archwilio ffyrdd o helpu i achub y blaned. Mae’r Sialens flynyddol yn cyrraedd dros 700,000 o blant ledled y DU bob blwyddyn, ac mae’r Asiantaeth Ddarllen yn anelu at gynyddu ei heffaith hyd yn oed ymhellach eleni trwy gyrraedd 1 miliwn o blant â’i llwyfan ddigidol newydd sy’n darparu gweithgareddau darllen hygyrch a hwyliog i bob plentyn.

Dywedodd Bethan Hughes ar ran Cymdeithas Prif Lyfrgellwyr Cymru: “Sialens Ddarllen yr Haf yw un o uchafbwyntiau’r flwyddyn yn ein llyfrgelloedd ledled Cymru, ac eleni yn arbennig rydym yn edrych ymlaen at estyn croeso cynnes i blant a’u teuluoedd. Mae modd cymryd rhan trwy ymweld â’r llyfrgell, trwy gasglu pecyn, a thrwy’r wefan ddwyieithog gyffrous. Mae’r Sialens yn gyfle i blant ddewis beth maen nhw’n dymuno ei ddarllen, i ddarganfod llyfrau ac awduron newydd, ac i ddatblygu eu sgiliau a’u hyder wrth ddarllen. Mae’r Sialens yn cael effaith gadarnhaol ar lesiant a datblygiad pob plentyn sy’n cymryd rhan – ac yn bennaf oll mae’n hwyl. Rydym yn ddiolchgar i’r Asiantaeth Ddarllen, Llywodraeth Cymru a Chyngor Llyfrau Cymru am weithio mewn partneriaeth agos â ni er mwyn i ni gynnig y Sialens i blant Cymru.”

Gyda syniadau gan WWF, mae’r Sialens yn canolbwyntio ar weithredu dros natur a mynd i’r afael â materion amgylcheddol go iawn, o lygredd plastig a datgoedwigo i ddirywiad bywyd gwyllt a cholledion ym myd natur. Trwy gymryd rhan yn y Sialens, gyda phecynnau am ddim o lyfrgelloedd cyhoeddus neu ar-lein, bydd plant yn gallu ymuno â chwe chymeriad ffuglennol – ‘arwyr gwyllt’ – i helpu i ddatrys rhai o’r bygythiadau hyn, gan ddysgu am bwysigrwydd yr amgylchedd wrth helpu i adfer elfennau o fyd natur yng nghymdogaeth ‘Caerwyllt’.

Bydd ymgyrch ddigidol ‘Croeso i Gaerwyllt: Dewch i Gwrdd â’r Arwyr’ yn cael ei chynnal dros yr haf gyda thema wythnosol ar wahanol gynefinoedd, dan arweiniad Arwyr y Byd Gwyllt, gan gynnwys Coetir, Afon, Fferm, Tref, Cartref/Ysgol a’r Traeth. Mae’r cymeriadau a’r dirwedd yn cael eu darlunio gan yr awdur a’r darlunydd plant arobryn Heath McKenzie.

Dros dymor yr haf, bydd WWF yn cynnig cyfleoedd ac adnoddau i lyfrgelloedd cyhoeddus ac ysgolion cynradd y DU i ymgysylltu â thema natur y Sialens Ddarllen ac i archwilio rhai o faterion pwysicaf ein cyfnod trwy bŵer darllen. Bydd WWF hefyd yn cynnal seminarau ysgol a gwersi byw, a bydd diweddariadau yn cael eu postio ar eu tudalen we bwrpasol Sialens Darllen yr Haf.

Ar 15 Gorffennaf 2021 mae WWF Cymru wedi trefnu gweithdai gyda’r storïwr Tamar Eluned Williams yn archwilio sut y gall darllen, ysgrifennu ac adrodd straeon am fyd natur fod yn ysbrydoledig ac yn hwyl. Bydd Tamar yn cyflwyno ei llyfr diweddaraf The Library of Life/Llyfrgell Bywyd, a gyhoeddwyd gan sefydliad Celf ar y Blaen/Head4Arts a Petra Publishing. Bydd gweithdai yn Gymraeg a Saesneg, a gellir dod o hyd i wybodaeth am archebu tocyn yma: Sialens Darllen yr Haf | WWF.

Mae Llywodraeth Cymru wedi darparu cefnogaeth ychwanegol eleni, trwy Gyngor Llyfrau Cymru, i ddatblygu’r cynnig digidol, a chomisiynwyd rhaglen gyffrous o gynnwys newydd o Gymru a fydd yn cael ei uwchlwytho i wefan Sialens Ddarllen yr Haf yn ystod yr wythnosau nesaf.

 Dywedodd Dawn Bowden, Dirprwy Weinidog y Celfyddydau a Chwaraeon, a’r Prif Chwip, Llywodraeth Cymru:“Mae Sialens Ddarllen yr Haf yn fenter bwysig a gwerth chweil ac rwy’n falch iawn bod Llywodraeth Cymru yn parhau i ddarparu cefnogaeth ariannol. Mae’n hyfryd bod llyfrgelloedd ledled Cymru wedi ymrwymo i gynnig y Sialens yr haf hwn ac mae’n bwysig bod yr elfen ddigidol hefyd yn cael ei chefnogi i sicrhau cynnig teg i blant a theuluoedd. Rydyn ni’n gobeithio y bydd llawer o blant yn ymuno ag Arwyr y Byd Gwyllt yr haf hwn – i gael hwyl gyda’u darllen a dysgu mwy am faterion amgylcheddol.” 

Dywedodd Dara McAnulty, llysgennad: “Rwyf mor gyffrous i hyrwyddo Sialens Ddarllen yr Haf yr Asiantaeth Ddarllen, er mwyn annog plant i fwynhau buddion darllen er mwyn pleser dros wyliau’r haf. A minnau’n 17 mlwydd oed, tan yn ddiweddar, roedd y Sialens Ddarllen yn rhywbeth roeddwn i a fy mrodyr a chwiorydd yn ei chwblhau bob haf. Mae’n gymaint o bleser cael bod yn llysgennad eleni ac annog plant eraill i gymryd rhan yn y cynllun gwych hwn. Rwy’n falch iawn bod yr Asiantaeth Ddarllen yn ymuno â WWF ar gyfer ‘Arwyr y Byd Gwyllt’ gyda’r thema natur arbennig eleni, i helpu plant i archwilio ffyrdd o helpu ein Daear odidog. Mae’r Sialens yn teimlo’n fwy hanfodol nag erioed ar ôl blwyddyn mor heriol i blant ysgol, felly mae’n wych gweld y gweithgareddau darllen hwyliog a gafaelgar y gall pawb gymryd rhan ynddynt, mewn llyfrgelloedd ac ar-lein – gan eu hysbrydoli i wneud gwahaniaeth i fyd natur. Edrychaf ymlaen at ddathlu dau o fy hoff bethau yr haf hwn … darllen a helpu’r blaned!”

 Dywedodd Steve Backshall, llysgennad: “Rwy’n falch iawn o fod yn cefnogi Sialens Ddarllen yr Haf 2021. Mae’r Asiantaeth Ddarllen wedi ymuno â WWF ar gyfer ‘Arwyr y Byd Gwyllt’, her ddarllen gyffrous ar thema natur a fydd yn ysbrydoli plant i weithredu dros yr amgylchedd. Bydd ‘Arwyr y Byd Gwyllt’ yn tanio sgyrsiau am y materion sy’n wynebu ein planed, o lygredd plastig i ddirywiad bywyd gwyllt, a byddant yn dangos sut y gallwn ni i gyd weithio gyda’n gilydd i ofalu am ein byd. Trwy gymryd rhan yn y Sialens, bydd plant yn datgloi buddion darllen er mwyn pleser – mae’n bwysicach nag erioed bod pobl ifanc yn cynnal eu sgiliau a’u hyder wrth ddarllen dros wyliau’r haf. Mae ‘Arwyr y Byd Gwyllt’ yn ffordd wych o gael plant i ddarllen a siarad am faterion mawr – Haf Hapus o Ddarllen!”

 Yng Nghymru, mae Cyngor Llyfrau Cymru, sy’n elusen gofrestredig, yn cefnogi Sialens Ddarllen yr Haf trwy nawdd uniongyrchol gan Lywodraeth Cymru.

 Dywedodd Helen Jones, Pennaeth Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen, Cyngor Llyfrau Cymru: “Ni allai fod amser pwysicach i annog plant a phobl ifanc i ymgysylltu â natur a meddwl sut y gallant gymryd cam cadarnhaol tuag at helpu’r blaned. Rydym yn credu mewn darllen fel arf pwerus i ysbrydoli gweithredu a thanio’r dychymyg, ac mae Cyngor Llyfrau Cymru yn falch o gefnogi Sialens Ddarllen yr Haf eto eleni, yn benodol, gyda chynnwys digidol newydd gan awduron a darlunwyr o Gymru.”

Dywedodd Rhian Brewster, Pennaeth Cyfathrebu, WWF Cymru: “Pobl ifanc yw’r eiriolwyr mwyaf dros yr hinsawdd a  byd natur, ac maen nhw’n ein hysbrydoli bob dydd yn WWF Cymru. Mae gweithio gydag ysgolion ar brosiectau llenyddiaeth a barddoniaeth yn ddiweddar yma yng Nghymru wedi dangos angerdd, creadigrwydd a brwdfrydedd cenedlaethau’r dyfodol, a dyna pam rydym yn falch iawn o fod yn bartneriaid yn Sialens Ddarllen yr Haf yn y flwyddyn allweddol hon o ran gweithredu amgylcheddol. Rydyn ni’n gobeithio y bydd plant ledled Cymru yn cael eu hannog i ddarllen, archwilio a chymryd camau cadarnhaol dros ein byd – y cartref rydyn ni i gyd yn ei rannu.”

 Ewch i https://cymru.summerreadingchallenge.org.uk/ i gael mwy o wybodaeth.

Darganfyddwch fwy am Gasgliad Llyfrau Arwyr y Byd Gwyllt yma.

Dilynwch y datblygiadau diweddaraf ar y cyfryngau cymdeithasol:

@ReadingAgency / @WWF @WWFCymru

#SialensDdarllenyrHaf #ArwyryBydGwyllt

 Cyngor Llyfrau Cymru

Facebook: @llyfrau.books Twitter: @Books_Wales @LlyfrauCymru   Instagram: @llyfrau.cymru

Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn falch o gyhoeddi enillydd cystadleuaeth arbennig a drefnwyd gydag Urdd Gobaith Cymru i ganfod talent newydd ym maes darlunio llyfrau plant. Dyfarnwyd y wobr i Lily Mŷrennyn, 24 oed o’r Rhondda, am ei gwaith celf ‘neilltuol o gain’ a’i ‘meistrolaeth ar y grefft o gyfleu naratif drwy lun’. Y dasg i ymgeiswyr rhwng 18 a 25 oed oedd creu gwaith celf gwreiddiol i gyd-fynd â stori fer i blant gan un o brif awduron Cymru, Manon Steffan Ros. Creadur mawr dychmygol, llwglyd o’r enw’r Soddgarŵ yw testun y naratif ac, fel rhan o’r wobr, mae’r llyfr stori-a-llun yn cael ei gyhoeddi gan gwmni Atebol yr wythnos hon. Bydd Y Soddgarŵ ar gael mewn siopau llyfrau a llyfrgelloedd ar hyd a lled Cymru, yn ogystal ag ar ffurf e-lyfr drwy wefan ffolio.cymru y Cyngor Llyfrau. Dywedodd Lily Mŷrennyn, a raddiodd o gwrs Darlunio yng Ngholeg Celf Abertawe, Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant, yn 2020: “Mae wedi bod mor gyffrous i gael fy newis i weithio ar y prosiect hwn, yn enwedig yn ystod amser mor ansicr i raddedigion newydd. Rydw i’n teimlo’n lwcus iawn i gael cyfle i ddechrau fy ngyrfa greadigol gyda llyfr mewn print.” Dywedodd beirniad y gystadleuaeth, Derek Bainton, artist graffeg proffesiynol sy’n byw ac yn gweithio yng Nghaerdydd: “Dyma artist sy’n dangos dealltwriaeth, hyder a meistrolaeth ar y grefft o greu naratif drwy lun. Mae’r gwaith celf yn neilltuol o gain, ac yn cyfuno nifer o sgiliau medrus fel technegau traddodiadol a digidol. Mae naws bersonol a chynnes i’r palet lliw, sy’n clymu’r cyflwyniad at ei gilydd yn hyfryd mewn modd cydlynus, proffesiynol a gwreiddiol.” Dywedodd Pennaeth Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen Cyngor Llyfrau Cymru, Helen Jones: “Llongyfarchiadau gwresog i Lily Mŷrennyn a diolch yn fawr i bawb sydd wedi bod yn rhan o’r gystadleuaeth arbennig hon. Mae darluniadau yn gallu gwneud cyfraniad anfesuradwy at y grefft o adrodd stori gan ehangu apêl llyfrau, yn enwedig felly llyfrau plant. Mae’n hollbwysig ein bod yn meithrin a hybu safon a thalent newydd yn y maes yma yng Nghymru.” Dywedodd Siân Eirian, Cyfarwyddwr Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd: “Mae wedi bod yn bleser cydweithio â Chyngor Llyfrau Cymru ar y gystadleuaeth yma a’i chynnwys yn ein Rhestr Testunau, ar gyfer Eisteddfod yr Urdd 2020 yn wreiddiol. Prif bwrpas Eisteddfod yr Urdd yw rhoi cyfleoedd celfyddydol newydd i bobl ifanc, ac felly rydym yn hynod falch o gael cyhoeddi enw’r enillydd, Lily Mŷrennyn, a dathlu cyhoeddi’r llyfr Y Soddgarŵ yn ystod Eisteddfod T eleni.” Dywedodd Rachel Lloyd, Golygydd Creadigol a Phennaeth Cyhoeddi Atebol: “Mae wedi bod yn fraint cael arwain ar y prosiect hwn. Mae’r llyfr yn ychwanegiad gwerthfawr i’n rhaglen o gyhoeddiadau fel gwasg. Fel rhan o’n meddylfryd i hyrwyddo a meithrin awduron a darlunwyr newydd, mae’r prosiect hwn wedi bod yn gyfle gwych i fuddsoddi mewn talent ifanc, newydd. Bu cydweithio â Lily yn bleser llwyr.” Bydd y Cyngor Llyfrau yn gweithio gyda’r Urdd i gynnal ail gystadleuaeth i ddarlunwyr ifanc yn Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd 2022. Caiff y manylion eu cyhoeddi yn y Rhestr Testunau ym mis Medi 2021.