Bydd y Cyngor Llyfrau ar gau o nos Iau, 23 Rhagfyr 2021 ac yn dychwelyd wedi’r gwyliau ar ddydd Mawrth, 4 Ionawr 2022.
Mae Cyngor Llyfrau Cymru ar y cyd â Llenyddiaeth Cymru yn gwahodd ceisiadau gan awduron sydd â phrofiadau bywyd sy’n cael eu tangynrychioli, yn benodol o fewn y byd llenyddiaeth a chyhoeddi yn y Gymraeg, i ymgeisio am le ar gwrs preswyl yng Nghanolfan Ysgrifennu Tŷ Newydd.
Hwylusydd: Elgan Rhys
Siaradwyr gwadd/tiwtoriaid
ar gyfer gweithdai unigol: Cyd-awduron Y Pump, Nia Morais, Megan Hunter, Ciaran Fitzgerald, a mwy.
Dyddiadau:
Y cwrs: Dydd Llun 25 Ebrill – dydd Gwener 29 Ebrill 2022
Agor i geisiadau: Dydd Llun, 13 Rhagfyr 2022
Dyddiad cau ar gyfer ceisiadau: Dydd Gwener 11 Chwefror 2022
Dan arweiniad yr awdur, artist theatr a hwylusydd celfyddydol Elgan Rhys a llu o awduron gwadd, bydd y cwrs yn cynnig gweithdai, sgyrsiau a thrafodaethau i ddatblygu eich crefft ysgrifennu creadigol i blant hŷn 8-12 oed a phobl ifanc 12+ oed. Rydym yn croesawu ceisiadau gan awduron newydd sbon, ag awduron â pheth profiad eisoes. Bydd 12 lle ar gael.
Mae Elgan Rhys yn awdur, artist theatr a hwylusydd celfyddydol sy’n dod o Bwllheli ac yn byw yng Nghaerdydd ers degawd. Elgan yw Rheolwr a Golygydd Creadigol cyfres Y Pump (Y Lolfa, 2021) ac awdur Tim (gyda Tomos Jones), nofel gyntaf y gyfres. Mae ei waith ar gyfer y theatr yn cynnwys Llyfr Glas Nebo (cyfarwyddwr, 2020), Woof (awdur, 2019), Chwarae (awdur a pherfformiwr, 2019-20) a Mags (awdur, 2018-9), ac mae wedi bod yn artist cyswllt gyda’r Frân Wen a Theatr Iolo. Mae hefyd yn un o Fodelau Rôl Stonewall Cymru, ac mae’n gweithio ar brosiectau newydd ar gyfer theatr, ffilm a theledu ar hyn o bryd.
Beth yw bwriad y cwrs?
Mae llyfrau yn llesol, yn enwedig i blant a phobl ifanc wrth iddynt geisio deall a dysgu am y byd o’u cwmpas. Gall llyfrau da fod yn gwbl hudolus gan gludo’r darllenydd i fydoedd gwahanol drwy rym geiriau a dychymyg yn unig. Daw cymeriadau ffuglennol yn ffrindiau da i’r darllenwyr am sbel, gan gynnig cysur, ysbrydoliaeth ac arweiniad mewn bywyd. Yn ôl adroddiad diweddar gan y National Literacy Trust, nododd 3 o bob 5 plentyn fod darllen yn gwneud iddynt deimlo yn hapusach, gyda hanner y plant yn nodi fod darllen yn eu galluogi i freuddwydio am y dyfodol. Ond beth all ddigwydd os nad yw plentyn yn adnabod eu hunain a’u teuluoedd yn y llyfrau sydd ar gael?
Bydd y cwrs hwn yn gam ymarferol er mwyn sicrhau fod llyfrau Cymraeg i blant a phobl ifanc yn berthnasol i pob plentyn yng Nghymru. Drwy gynnig hyfforddiant i awduron â phrofiadau byw perthnasol, y gobaith yw cyhoeddi mwy o lyfrau fydd yn cynnwys straeon ysbrydoledig am gymeriadau o amryw o gefndiroedd ethnig, cymeriadau sydd yn byw ag anableddau, a phortreadau o deuluoedd sydd yn cynnwys aelodau LHDTC+. Bydd llyfrau amrywiol hefyd yn sicrhau fod plant Cymru gyfan yn cael eu cyflwyno i’r amrywiaeth bendigedig o gymunedau a chefndiroedd teuluoedd sydd yn bodoli, gan anelu i greu cenedlaethau mwy caredig ac eangfrydig i’r dyfodol.
Bydd y cwrs yma yn dwyn ynghyd unigolion o liw (o gefndiroedd Du, Asiaidd neu leiafrif ethnig arall); unigolion sydd yn byw ag anableddau neu salwch (meddyliol neu gorfforol); unigolion sy’n uniaethu fel LHDTC+; neu unigolion fydd yn gallu esbonio yn eu geiriau eu hunain sut all eu profiadau bywyd unigryw gyfrannu tuag at ein hamcan o greu diwylliant llenyddol mwy cynhwysol ac amrywiol er budd ein darllenwyr ifanc. Nid oes angen profiad blaenorol o ysgrifennu cyn ymgeisio am le ar y cwrs hwn, na Chymraeg perffaith! – dim ond yr awydd i greu straeon ardderchog a’r potensial i greu gwaith o safon fydd yn cyfareddu plant a phobl ifanc.
Beth fydd yn digwydd ar y cwrs?
Gan gychwyn ar y prynhawn dydd Llun, bydd y criw o awduron a’r tiwtor yn cychwyn y cwrs drwy drafod eu hoff lyfrau amrywiol i blant hŷn a phobl ifanc. Gan archwilio’r elfennau gorau o’r llyfrau dan sylw, byddwn yn gosod seiliau ar gyfer datblygu gwaith gwych ein hunain yn ystod yr wythnos.
Drwy weithdai grŵp, sgyrsiau un-i-un, darlleniadau a sgyrsiau gan awduron gwadd ac unigolion o’r diwydiannau creadigol, bydd y cwrs yn rhoi arweiniad ar sut i adeiladu ar eich crefft ysgrifennu creadigol er mwyn creu straeon i blant hŷn (8-12) a phobl ifanc (12+).
Ar ôl y cwrs, bydd Llenyddiaeth Cymru a Chyngor Llyfrau Cymru yn annog y rhwydwaith newydd o awduron i gadw mewn cysylltiad drwy gyfarfodydd digidol i drafod syniadau, heriau ac i rannu gwaith ar y gweill. Bydd cyfleoedd pellach i ddatblygu yn cael eu rhannu yn gyson er mwyn sicrhau fod yr awduron yn parhau i ysgrifennu yn yr hir dymor, a hyd yn oed mynd ymlaen i gyhoeddi eu gwaith.
Cewch ragor o wybodaeth a ffurflen ymgeisio ar wefan Llenyddiaeth Cymru
Dyddiad cau ar gyfer ymgeisio: 5.00pm, dydd Gwener, 11 Chwerfror 2022
Mae Cyngor Llyfrau Cymru’n croesawu’r cyhoeddiad y bydd Llywodraeth Cymru yn darparu arian ychwanegol sylweddol er mwyn cefnogi’r ymgyrch rhoi llyfr yn anrheg #CaruDarllenYsgolion o wanwyn 2022 ymlaen. Fel rhan o’r buddsoddiad gwerth miliynau o bunnoedd ar gyfer ymgysylltu â darllen, bydd detholiad o 50 o lyfrau’n cael ei anfon i bob ysgol wladol yng Nghymru, yn ogystal â llyfr unigol i bob disgybl ei gadw. Bydd y cynllun yn golygu bod gan ddysgwyr ledled Cymru fynediad cyfartal i ystod amrywiol o lenyddiaeth apelgar o safon, yn Gymraeg a Saesneg, sydd wedi’i dewis yn benodol ar gyfer plant a phobl ifanc.
Dywedodd Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Mae’r buddsoddiad sylweddol hwn gan Lywodraeth Cymru yn tanlinellu pwysigrwydd ymgysylltu â darllen yn ystod plentyndod, a gwyddom fod yr arfer o ddarllen ymhlith y ffactorau sy’n cael yr effaith fwyaf ar gyrhaeddiad addysgol. Rydym yn falch iawn o gefnogi ymgyrchoedd Llywodraeth Cymru i roi llyfr yn anrheg gan eu bod yn gwneud cymaint o wahaniaeth i ysgolion a disgyblion ledled Cymru, ac mae’r cyllid ychwanegol hwn yn ein galluogi i ddosbarthu mwy o lyfrau i fwy o ddisgyblion i danio cariad at ddarllen y byddant yn elwa ohono drwy gydol eu hoes.
Mae ein strategaeth 5 mlynedd sydd newydd ei chyhoeddi yn amlinellu gweledigaeth y Cyngor Llyfrau ar gyfer Cymru fel Cenedl o Ddarllenwyr ac yn tanlinellu ein hymrwymiad ni ein hunain i gynyddu ymgysylltu â darllen ac ehangu’r rhaglenni rhoi llyfr yn anrheg. Rwy’n falch iawn fod Llywodraeth Cymru wedi cyndabod pwysigrwydd y cylch gwaith yma ac rydym yn edrych ymlaen at gydweithio â nhw i gefnogi’r rhaglen gyffrous ac uchelgeisiol hon.”
Wrth gyhoeddi’r cyllid newydd, dywedodd Jeremy Miles, Gweinidog y Gymraeg ac Addysg: “Mae sgiliau siarad, gwrando a darllen yn chwarae rôl hanfodol yn ein bywydau bob dydd. Os ydyn ni am gau’r bwlch cyrhaeddiad rhwng disgyblion o gefndiroedd difreintiedig a’u cyfoedion, mae gwella sgiliau darllen yn hanfodol.
“Rhaid inni ysgogi cariad at ddarllen ymhlith plant ifanc er mwyn inni allu sicrhau bod ganddyn nhw’r sgiliau a’r arferion y bydd eu hangen arnyn nhw yn nes ymlaen mewn bywyd.
“Mae darllen yn hanfodol i sicrhau bod pob dysgwr yn cael cyfle i fanteisio ar ehangder y Cwricwlwm newydd i Gymru. Ac mae nodau’r cwricwlwm yn seiliedig ar wella llythrennedd a llafaredd ein dysgwyr iau.”
Ychwanegodd y Gweinidog: “Rwy’n hynod falch fy mod i’n gallu dangos yr effaith bwysig y gall llyfrau, darllen a llafaredd ei chael ar wireddu potensial plant drwy roi llyfr i bob plentyn a pherson ifanc yng Nghymru: yn ogystal â chyllid ar gyfer mwy o lyfrau mewn ysgolion ac i deuluoedd.”
Ein Stori –lleisiau cyhoeddi heddiw
I nodi’n pen-blwydd yn 60, comisiynwyd dwy ffilm fer, Ein Stori – lleisiau cyhoeddi heddiw ac Our Story – publishing voices today.
Mae Ein Stori – lleisiau cyhoeddi heddiw yn ffilm fer sy’n dathlu’r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru. Trwy leisiau Manon Steffan Ros, Jon Gower, Myrddin ap Dafydd ac eraill, mae’n archwilio cyfraniad y Cyngor Llyfrau dros y 60 mlynedd diwethaf, ac yn edrych ymlaen tuag at heriau a chyfleoedd y dyfodol.
Gellir gwylio Our Story – publishing voices today, ein ffilm Saesneg, yma
Cymru: Cenedl o Ddarllenwyr – Lawnsio strategaeth bum mlynedd Cyngor Llyfrau Cymru
Am 60 mlynedd, mae Cyngor Llyfrau Cymru wedi ymroi i gefnogi’r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru a hybu darllen er pleser.
A ninnau’n nodi’n pen-blwydd, rydym yn falch iawn o rannu’n strategaeth newydd sy’n datgan ein huchelgeisiau a’n gweledigaeth ar gyfer y pum mlynedd nesaf.
Mae’r strategaeth yn amlinellu sut y byddwn yn parhau â’n cenhadaeth o gefnogi’r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru yng nghyd-destun yr adferiad yn dilyn Covid, gan gyfrannu i raglen lywodraethu a Datganiad Llesiant Llywodraeth Cymru a chefnogi’r diwydiant wrth iddo ymateb i gyfleoedd a heriau’r dyfodol.
Darllenwch y strategaeth YMA
Cyhoeddi O Hedyn i Ddalen: Dathlu’r Cyngor Llyfrau yn 60
Cyhoeddir O Hedyn i Ddalen: Dathlu’r Cyngor Llyfrau yn 60 heddiw i nodi pen-blwydd y sefydliad.
Mae’r gyfrol hardd hon yn adrodd stori’r Cyngor Llyfrau dros 60 mlynedd, o’i wreiddiau yn y 1960au hyd at heddiw.
Golygwyd y gyfrol gan Gwen Davies, gyda thorluniau leino gwreiddiol gan yr artist Molly Brown. Fe’i cyflwynir er cof am Alun Creunant, Cyfarwyddwr cyntaf Cyngor Llyfrau Cymru.
Ceir yma gyfraniadau gan amrywiaeth o leisiau o fewn y diwydiant cyhoeddi, yn cynnwys yr Athro M. Wynn Thomas, Gwerfyl Pierce Jones, y llyfrgellydd Bethan Hughes, y llyfrwerthwr Eirian James, y golygydd Alun Jones a’r awdur Elgan Rhys.
Mae’r gyfrol glawr caled hardd ar gael nawr o’ch siop lyfrau leol.
Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn dathlu 60 mlynedd o gefnogi’r diwydiant cyhoeddi a dathlu darllen gydag wythnos o weithgareddau o 1–5 Tachwedd 2021.
O edrych yn ôl at ei wreiddiau fel elusen a sefydlwyd i hybu cyhoeddi llyfrau Cymraeg yn 1961, i gyhoeddi’i weledigaeth am y dyfodol gyda lansiad y Cynllun Strategol pum mlynedd newydd, Cymru: Cenedl o Ddarllenwyr, bydd y Cyngor yn archwilio holl agweddau’r sector yng Nghymru yn ystod wythnos gyfan o ddathlu.
Bydd byd creadigol, bywiog, cyffrous cyhoeddi yng Nghymru yn cael ei ddadlennu trwy gyfrol y dathlu, ffilmiau o’r byd cyhoeddi ar waith, dathlu rhagoriaeth llenyddiaeth Cymru gyda Gwobr Mary Vaughan Jones, ac yna hel atgofion am lyfrau arbennig, Clwb Darllen Sbondonics, a 60 mlynedd o lyncu llyfrau a dathlu darllen.
Meddai Helgard Krause, Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru: “Mae’n bleser ac yn anrhydedd gen i fod yn arwain y sefyliad hwn wrth i ni ddathlu’r garreg filltir arbennig hon, a ninnau’n gweithio ein ffordd at gyfnod yn dilyn Covid ac at y pum mlynedd nesaf. Mae’r deunaw mis diwethaf wedi amlygu’r cyfraniad aruthrol y mae llyfrau wedi’i wneud i’n lles a’n hiechyd meddwl. Mae cyhoeddi llyfr bob amser yn ffrwyth cydweithio creadigol rhwng yr holl wahanol bobl sy’n rhan o’r diwydiant, sy’n cynnwys y llyfrwerthwyr, a byddwn yn parhau i gefnogi’r diwydiant yma yng Nghymru i sicrhau y bydd y straeon niferus sy’n adlewyrchu ein gwlad yn dal i gael eu hadrodd.”
Bydd rhaglen lawn yn ystod yr wythnos – ewch i wefan llyfrau.cymru am ragor o wybodaeth.
Dydd Llun 1 Tachwedd – Pen-blwydd hapus!
Lansio cyfrol ddathlu’r Cyngor Llyfrau, O Hedyn i Ddalen
Bydd yr wythnos yn dechrau gyda lansiad llyfr newydd i ddathlu’r pen-blwydd. Mae O Hedyn i Ddalen yn adrodd stori’r Cyngor dros 60 mlynedd o’i wreiddiau yn y 1960au hyd at heddiw. Wedi’i olygu gan Gwen Davies a gyda darluniau unigryw gan yr argraffydd Molly Brown, mae’r llyfr yn olrhain etifeddiaeth a gwaith y Cyngor trwy gyfraniadau gan yr Athro M. Wynn Thomas a rhai o ffigurau blaenllaw eraill y sector. Mae chwaer-gyfrol, Two Rivers from a Common Spring, ar gael yn Saesneg.
Dydd Mawrth 2 Tachwedd – Dathlu rhagoriaeth
Menna Lloyd Williams yn ennill Gwobr Mary Vaughan Jones
Menna Lloyd Williams yw enillydd Gwobr Mary Vaughan Jones 2021, gwobr sy’n ei hanrhydeddu am ei chyfraniad arbennig i faes llenyddiaeth plant. Bydd digwyddiad digidol ar sianel Cyngor Llyfrau Cymru #carudarllen AM amam.cymru/carudarllen am 7pm ddydd Mawrth, 2 Tachwedd fel rhan o ddathliadau’r wythnos.
Dydd Mercher 3 Tachwedd – Tuag at y dyfodol
Cymru: Cenedl o Ddarllenwyr – Lansio strategaeth bum mlynedd y Cyngor Llyfrau
Am 60 mlynedd mae Cyngor Llyfrau Cymru wedi cyflawni ei brif bwrpas, sef cefnogi diwydiant cyhoeddi Cymru a hybu darllen er pleser i bawb.
Wrth gyhoeddi’i strategaeth newydd mae’r Cyngor yn datgan ei uchelgeisiau a’i weledigaeth am y pum mlynedd nesaf. Mae’n amlinellu sut y bydd yn symud ymlaen gyda’i genhadaeth yng nghyd-destun yr adferiad yn dilyn Covid, gan ymateb i Raglen Lywodraethu a Datganiad Llesiant Llywodraeth Cymru a chefnogi’r diwydiant i ymateb i gyfleoedd a heriau’r dyfodol.
Dydd Iau 4 Tachwedd – Hel atgofion
Dathlu 60 mlynedd o lyfrau, straeon – a Sbondonics!
Bydd tîm y Cyngor Llyfrau yn pori trwy’r archif ac yn rhannu delweddau ac atgofion o’r 60 mlynedd diwethaf ar ei gyfrifon cymdeithasol @LlyfrauCymru (Trydar / Instagram) a @Llyfr Da / Fab Books (Facebook). O faniau’r Ganolfan Ddosbarthu i gyn-enillwyr Gwobrau Tir na n-Og a Chlwb Sbondonics, cewch flas o weithgaredd y Cyngor Llyfrau dros y 60 mlynedd diwethaf.
Dydd Gwener 5 Tachwedd – y diwydiant ar waith
Ein Stori – lleisiau cyhoeddi heddiw
Bydd yr wythnos yn gorffen trwy rannu dwy ffilm fer (10 munud) a gomisiynwyd yn arbennig ar gyfer y dathliad, sef Ein Stori – lleisiau cyhoeddi heddiw ac Our Story – publishing voices today, sy’n arddangos y diwydiant cyhoeddi a’r byd llyfrau yng Nghymru. Trwy leisiau Manon Steffan Ros, Jon Gower, Myrddin ap Dafydd ac eraill, mae’r ffilmiau yn archwilio rôl a chyfraniad y Cyngor Llyfrau at y maes arbennig hwn dros y 60 mlynedd diwethaf a’i gefnogaeth barhaus wrth i’r diwydiant edrych tuag at y dyfodol.
ANRHYDEDDU CYFRANIAD OES I LYFRAU PLANT – GWOBR MARY VAUGHAN JONES 2021
Cyfraniad Menna Lloyd Williams gaiff ei anrhydeddu wrth gyflwyno Gwobr Mary Vaughan Jones eleni.
Fe gyflwynir y wobr bob tair blynedd gan Gyngor Llyfrau Cymru er cof am Mary Vaughan Jones, a fu farw yn 1983, i berson a wnaeth gyfraniad arbennig i faes llenyddiaeth plant yng Nghymru.
Yn enedigol o Lanfaethlu, fe addysgwyd Menna Lloyd Williams yn Ysgol Ffrwd Win ac yn Ysgol Syr Thomas Jones, Amlwch. Bu’n fyfyrwraig ym Mhrifysgol Cymru, Aberystwyth, gan raddio gydag anrhydedd yn y Gymraeg. Yn dilyn cwrs ymarfer dysgu bu’n athrawes am flwyddyn yn Ysgol Dr Williams, Dolgellau, ac yn 1970 fe’i penodwyd yn Bennaeth Adran y Gymraeg yn Ysgol Uwchradd Caergybi.
Yn 1976 daeth i weithio yn Adran Ddiwylliant Llyfrgell Dyfed yn Aberystwyth ac yn 1979 fe’i penodwyd yn Gyfarwyddwr Canolfan Llenyddiaeth Plant Cymru, y ganolfan gyntaf o’i bath ym Mhrydain. Yn 1990 fe’i penodwyd yn bennaeth cyntaf Adran Llyfrau Plant Cyngor Llyfrau Cymru.
Yn ystod ei chyfnod fel pennaeth yr adran bu’n bennaf gyfrifol am drefnu cynadleddau blynyddol i drafod gwahanol agweddau ar lenyddiaeth plant, Gwobrau Tir na n-Og, clybiau llyfrau a chystadlaethau darllen i ysgolion. Mewn cydweithrediad ag Adran Blant S4C ac Urdd Gobaith Cymru bu’n gyfrifol am sefydlu’r cynllun Bardd Plant Cymru.
Meddai Menna Lloyd Williams: ‘Anrhydedd o’r mwyaf yw derbyn Gwobr Mary Vaughan Jones eleni. Roedd pob diwrnod o weithio ym maes llyfrau plant yn bleser pur. Rwy’n parhau i ymddiddori yn y maes ac yn cael mwynhad arbennig bellach yn casglu argraffiadau cyntaf, clawr caled, wedi eu harwyddo gan yr awduron a’r darlunwyr – yn eu mysg, llyfrau Roald Dahl wedi eu harwyddo gan Quentin Blake ac un o’m trysorau pennaf, argraffiad cyntaf o Sali Mali gan Mary Vaughan Jones.’
‘Mae cyfraniad Menna Lloyd Williams wedi bod yn allweddol i ddatblygiad llyfrau plant a phobl ifanc yng Nghymru,’ meddai Helen Jones, Pennaeth Adran Llyfrau Plant a Hyrwyddo Darllen y Cyngor Llyfrau. ‘Mae’n anodd mesur maint ei dylanwad dros y blynyddoedd. Wrth ei hanrhydeddu â Gwobr Mary Vaughan Jones – yr anrhydedd uchaf ym maes llyfrau plant yng Nghymru – rydym yn cydnabod ei chyfraniad amhrisiadwy ac yn diolch am ei gwaith dros nifer o flynyddoedd.’
Ar gyfer y wobr eleni comisiynwyd darn o waith celf gwreiddiol gan yr artist Jac Jones, sy’n gyn-enillydd y wobr ac sydd wedi cydweithio’n agos gyda Menna Lloyd Williams yn y gorffennol. Mae’n cynnwys cymeriadau unigryw Mary Vaughan Jones, nifer ohonynt, fel Jac y Jwc a Jini, yn rhai a ddarluniwyd yn wreiddiol gan yr artist ei hun, yn ogystal â phortreadau o Menna a Mary Vaughan Jones yn eu canol.
Cynhelir digwyddiad digidol Gwobr Mary Vaughan Jones i ddathlu cyfraniad Menna Lloyd Williams ar sianel Cyngor Llyfrau Cymru #carudarllen AM https://amam.cymru/carudarllen am 7pm ddydd Mawrth, 2 Tachwedd fel rhan o ddathliadau’r Cyngor yn 60 oed.
Ers ei gyflwyno am y tro cyntaf yn 1985, enillwyd Gwobr Mary Vaughan Jones gan Ifor Owen, Emily Huws, T. Llew Jones, W. J. Jones, Roger Boore, J. Selwyn Lloyd, Elfyn Pritchard, Mair Wynn Hughes, Angharad Tomos, Jac Jones, Siân Lewis a Gareth F. Williams.
Dyma sgwrs wadd gan yr Athro Charlotte Williams OBE ar y thema Harnessing ‘book power’ for race Equality in Wales a draddodwyd yng Nghyfarfod Blynyddol Cyngor Llyfrau Cymru, Gorffennaf 2021.
