Tudur Owen a Dyl Mei sy’n ein tywys drwy hanes Cymru, un cwestiwn ac un pwnc ar y tro. Mae’r gyfrol hon yn dod â’r podlediad poblogaidd rhwng dau glawr.
Adolygiad
Deilliodd y gyfrol hon o gyfres o chwe phodlediad a gyhoeddwyd gan BBC Radio Cymru yn 2019 dan yr un teitl – ‘Dim Rŵan na Nawr’. Ynddynt, cafwyd dau gyfaill a chyflwynydd, Tudur Owen a Dyl Mei, ill dau mor awyddus a chwilfrydig am hanes Cymru â’i gilydd, yn cael gwersi hanes gan rai o haneswyr gorau Cymru. Dechreuwyd gan ofyn pwy oedd y bobl gyntaf yng Nghymru, gan ddarganfod yn fuan iawn nad yw hanes mor syml â hynny!
Dilyna’r gyfrol hon yr un drefn gronolegol â’r podlediadiau, gan gychwyn â thrafodaeth am y bobl gyntaf yng Nghymru, a dod i fwcwl gyda hanes Owain Glyndŵr. Os oedd cyffro’r cyflwynwyr yn y podlediad yn golygu bod neidio o un lle i’r llall yn rhy aml i chi, mae’r gyfrol hon yn cynnig cyflwyniad mwy trefnus i’r hanes! Mae cyfranwyr ac arbenigwyr pob pennod i’w gweld fel rhan o’r cyflwyniad, ac mae yma ddiagram llinell amser er mwyn rhoi help llaw i’r darllenydd hefyd. Yn ogystal â diagramau amrywiol, ceir darluniadau, ffotograffau a mapiau i gynorthwyo’n dealltwriaeth, ac mae’r cyfan wedi’i gyflwyno’n ddeniadol a bachog. Ceir hefyd adran ar dermau allweddol fan hyn fan draw, gan roi brawddeg neu ddwy o eglurhad am derm sydd o bosib yn anghyfarwydd i’r darllenydd cyffredin.
Defnyddir arddull syml i gyflwyno’r hanes, gyda defnydd defnyddiol o gwestiwn ac ateb er mwyn llywio’r hanes. Nid yw’r iaith yn rhy ffurfiol, a defnyddir iaith gyfarwydd, ac ar adegau, iaith lafar, i gynorthwyo llif y dweud. Os ydych yn gyfarwydd â lleisiau’r awduron, byddwch yn eu clywed yn holi’r cwestiynau, ac yn clywed eu brwdfrydedd wrth ymateb i ddarnau difyr o hanes. Ceir hefyd rywfaint o hiwmor, er enghraifft gyda’r cyfeiriad at Dyl Mei fel ‘rhywun yng ngwaelod y domen’. Peidiwch â darllen y gyfrol hon os mai llyfr sych a difrifol am hanes Cymru rydych chi’n dymuno’i ddarllen!
Un feirniadaeth sydd am y gyfrol, sef nad yw pob llun wedi’i labelu, sydd ychydig yn rhwystredig os ydyn ni am wybod beth yn union sydd yn y llun, a lle yn union mae’r eitem. Wedi dweud hynny, mae hefyd yn arwain rhywun i fod yn fwy chwilfrydig i ddysgu mwy drosom ni’n hunain. Ac yn ei hanfod, dyna gyfrinach y gyfrol – mae’n gyflwyniad syml sy’n eich gwneud yn awyddus i dyrchu ymhellach i’n hanes ni’n hunain.
Mae’r gyfrol yn gweithio’n berffaith fel cydymaith sy’n cynnig mwy o ddyfnder na’r podlediadau, ac yn gyflwyniad hygyrch i hanes gwirioneddol ddiddorol a rhyfeddol Cymru. Os hoffech gyfrol sy’n rhoi blas i chi o hanes Cymru drwy’r oesoedd hyd at gyfnod Owain Glyndŵr, dyma’r un i chi.
Awen Schiavone
https://cdn.flipsnack.com/widget/v2/widget.html?hash=7c5yhkko7k
